Goden beledigen in India: het kantelpunt Kanhaiya Lal

Bij een kleermaker uit de Indiase woestijnstad Udaipur, Kanhaiya Lal, werd op dinsdag 28 juni 2022 het hoofd van de romp gescheiden. Het moordenaarsduo Riyaz en Mohammed liet fier de onthoofdingsvideo circuleren. Hoewel lang vóór sluitingstijd binnen, haalde het bericht daags nadien de kolommen van De Standaard niet.

‘Neerbuigend commentaar op de profeet’

Had dat dan gemoeten? Wel, het vormt een sluitstuk op een eerdere ontwikkeling die wél in die krant opgemerkt werd. Giselle Nath, India-specialiste van De Standaard, schreef recent een stuk: ‘India en de Golfstaten clashen over “beledigingen van de profeet”.’ (DS, 9 juni 2022). Daarin vatte ze een gevolgrijke gebeurtenis als volgt samen: ‘Eind mei gaf Nupur Sharma neerbuigend commentaar op de profeet.’

Nupur Sharma is advocate en was tot begin juni woordvoerster van de Indiase regeringspartij BJP. Als zodanig was ze naar een tv-debat gestuurd over de pas ontdekte Sjivalingam (‘kenmerk van Sjiva’, een langwerpige steen die daadwerkelijk ‘fallus van Sjiva’ beduidt) in de vijver van de Gyanvapi-moskee in Varanasi. Over heel India worden in of nabij moskeeën regelmatig overblijfselen gevonden uit verwoeste tempels waarvoor de moskee ooit als triomfantelijke vervanging diende, maar de Gyanvapi-moskee was überhaupt al middelpunt van een betwisting.

Heftige maar inhoudelijk onberispelijke reactie

Aan het debat nam onder meer ook Taslim Rehmani deel, zegsman van een islampartijtje. Toen die herhaaldelijk de god Sjiva beledigde, zonder dat de moderatrice tussenkwam, schoot Nupur Sharma terug: ‘En als ik eens zulke dingen zou zeggen over wat voor jou heilig is?’

En dan gaf ze, op heftige toon (en die was gezien haar functie wat onprofessioneel) maar inhoudelijk onberispelijk, het verhaal aan van Mohammeds hemelreis op een gevleugeld paard, ook stof voor scepsis; en verder een erg werelds fait-divers uit Mohammeds huwelijksleven (waarna de moderatrice haar afbrak). Dat ging volgens Giselle Nath over ‘de leeftijd van Aisja. Die zou volgens sommige interpretaties van de Koran minderjarig geweest zijn toen ze de vrouw van de profeet werd.’

Haatdragend?

Rechtzetting: het relaas komt niet uit de Koran maar uit de Hadith, de Overleveringen van de profeet; en uit de Sira of biografie (in het Nederlands samengevat gepresenteerd door Eddy Daniels in zijn boek De kwestie M, een gekaapte godsdienst). Vele niet-specialisten, ook Nupur Sharma, verwarren de twee, en dat is soms niet zo onschuldig. Zo zullen islamofiele bronnen als De Standaard op opmerkingen over vrouwenbesnijdenis terugkatten dat ‘dat nergens in de Koran staat’.

Inderdaad, maar het staat wel herhaaldelijk in de Hadith, de veel gebruikelijker bron voor islamrecht. Zo ook hier: het relaas over Mohammeds huwelijk met de zesjarige (‘minderjarige’) Aisja wordt er meermalen verteld, ook door de ouder geworden Aisja zelf. Het is ook volstrekt geen kwestie van ‘interpretatie’, wat een andere bekende uitvlucht is. Het is in de islambronnen een droog feit: totaal onbetwist en vaak vrijmoedig door predikers aangehaald. Zo doet een video de ronde waarin de massa-predikant Zakir Naik in zijn guitige stijl precies hetzelfde feitelijk relaas vertelt dat Giselle bij Nupur een ‘neerbuigend commentaar’ noemt.

En dat past volgens onze kwaliteitskrant in een breder patroon: ‘De BJP staat bekend om haar haatdragende uitspraken over de islam. De partij streeft de systematische discriminatie van Indiase moslims na.’ Dat is zwart op wit gelogen. Zowel ideologische documenten als beleidsdaden spreken dit volledig tegen en tonen de huidige BJP juist als een appeasement-partij die haar acht regeringsjaren gevuld heeft met voorrechten aan de moslims toe te schuiven. Ik daag Giselle Nath uit tot een openbaar debat over ‘Het minderhedenbeleid van de BJP’. Maar tot het zover is, zal de afwikkeling van dit incident moeten volstaan om te illustreren hoe ver ernaast deze analyse wel zit.

‘Obscene’ Hadith-citaten zijn oorlogsverklaring

Prompt klonk doorheen de straten van India de Oerdoe-kreet: ‘Gustāx-e-Rasūl kī ek hī sazā: sar tan se judā!‘ Dat wil zeggen: ‘Voor de belediging van de profeet is er maar één straf: het hoofd van de romp scheiden!’ Dat is geen kwestie van ‘interpretatie van de Koran’: ten tijde van de Duivelsverzen-affaire in 1988-89 hebben meerdere schriftgeleerden erover gepubliceerd en aangetoond hoe álle rechtsscholen, van Mohammed tot nu, voor belediging van de profeet uitsluitend de doodstraf toekennen. Over een modernisering van de vorm kan desnoods gemarchandeerd worden, maar het resultaat blijft hetzelfde, zoals Rotterdamse moslims destijds tegen Salman Rushdie scandeerden: ‘Hij. Moet. Dood!’

Ook onder de acht miljoen Indiase werknemers op het Arabisch schiereiland waren er moslims die protesteerden. (In Koeweit werden zij daarvoor het land uitgezet: niet om hun standpunt, maar omdat gastarbeiders er sowieso niet hun mond mogen opendoen.) De grootmoefti van Oman tweette dat Nupurs ‘obscene’ Hadith-citaten op een ‘oorlogsverklaring aan alle moslims’ neerkwam. Enkele islamitische staten uitten vervolgens formeel protest tegen deze ‘belediging van de profeet’.

BJP door de knieën

Het antwoord van de BJP? Nupur Sharma werd ‘met onmiddellijk effect’ (weliswaar pas enkele dagen na de feiten) als woordvoerster ontslagen en uit de partij gezet werd wegens ‘het uitdrukken van standpunten die strijdig zijn met die van de partij’. DS maakt daarvan dat zij ‘uit de partij is vertrokken’, wat minder het gebruikelijke narratief van BJP-fanatisme zou doorkruisen; maar nee, het was van moetens. De BJP desolidariseerde zich uitdrukkelijk van haar en van alle islamcritici. Haar boodschap aan hen was: ‘Jullie staan er alleen voor.’

Aardig is hier dat de partij een standpunt beweert te hebben waarover Nupur zich fout zou hebben uitgesproken. Dat moet er dus één over het liefdesleven van de profeet zijn? Feit is dat de BJP, meer dan de meeste westerse partijen in hetzelfde geval, bij de minste onvrede met de islam niets beters weet te doen dan plat op de buik gaan. We kregen hier te zien hoe de regeringen van Iran, Afghanistan of Iran lesjes in mensenrechten en respect jegens andersdenkenden kwamen geven aan de grootste democratie ter wereld.

De partij had de bal naar de moslims kunnen doorspelen met een listige wending als: ‘Ik ben geen moslim en ken hier weinig van, maar jij, mijnheer Moslim uit Qatar, jij weet het allicht: had Mohammed echt een kindbruid?’ En dan hadden de muzelmannen zelf moeten kiezen tussen onmiskenbaar liegen of toegeven dat de ‘belediging’ maar een herhaling van schriftuurlijke feiten was.

Twee keer nadenken

Een regering kan geen waterdichte veiligheid waarborgen. Zo werd buiten het bereik van de BJP in 2019 de hindoe-activist Kamalesh Tiwari wegens belediging van de profeet doodgefolterd. Maar Kanhaiya Lal had na doodsbedreigingen om politiebescherming gevraagd. Zijn deelstaat was niet onder BJP-bestuur, maar indien wel, dan had het geen verschil gemaakt. De BJP had geen bijzondere bedoeling om het voor hen op te nemen. Alleszins zien we vandaag het resultaat waar de BJP zich de facto voor uitgesproken heeft. Zo althans hebben vele hindoes het nu begrepen, degenen die de partij in 2014 en 2019 aan de macht gestemd hebben, maar die nu twee keer nadenken over wat ooit hun partij was.