Goeiemorgen morgen

Wedergeboorte

Iets meer dan een jaar geleden gaf Verschelden nog het “knallende” startschot van de journalistieke lente bij De Morgen. Onder meer met het verrijkte De Morgen Magazine en het splinternieuwe glossy DMUZE. Samen goed voor een volumineus, advertentievriendelijk pakket dat, volgens Verschelden, oogde als een ‘rijk buffet kakelverse en scherpe journalistiek’.

‘Dit is een grote dag voor de krant’ vulde columnist Hugo Camps diezelfde dag aan. ‘Ik voel de opwinding van een wedergeboorte’. Begin dit jaar stond de grondige herwerking van de dagkrant nog op zijn menu. ‘Laat ons weten of het smaakt’, spoorde Verschelden zijn lezers aan. Hoewel De Morgen onder Verschelden behoorlijk weerstand bood aan de crisis en zorgde voor stagnatie van de oplage, kon hij uiteindelijk ‘de knik naar beneden’ niet afwenden en is dat verlieslatende buffet De Persgroep kennelijk slecht bekomen. Het laatste wapenfeit van Verschelden dateert van september. Die dag schrapte De Morgen definitief het woord ‘allochtoon’. Niets liet toen vermoeden dat Verschelden exact vijftig dagen later zelf zou worden geschrapt.

Paars

Om het vertrek van Verschelden op te vangen, koos De Persgroep niet voor avontuur. Ze haalde de oude rot Yves Desmet terug van stal om de jongste en minst ervaren redactie van het land opnieuw leiding en profiel (‘een smoel’) te geven, nadat de krant in 2009 behoorlijk wat smaakbepalend journalistiek pigment collectief aan de deur zette. Onder de paarse regering (1999 – 2007) begon de journalistieke waakhond in Desmet steeds ostentatiever als een faciliterende herdershond te kwispelen.

Eind vorige jaar nam Desmet het nog eenzaam en emotioneel op voor zijn ondertussen laag gevallen god, Steve Stevaert. ‘De harde journalistiek boeit me steeds minder’ liet Desmet eind 2003 – op het hoogtepunt van paars – al in Knack noteren. ‘Het geweten van Vlaanderen’ had op dat ogenblik zijn journalistieke integriteit en die van zijn krant al aan de wilgen gehangen en ontpopte zich de onder Verschelden als een uitstekend culinair columnist.

In zijn tweewekelijks Journaal van 1 november oordeelde journalist Mark Grammens streng over het verslapte en moraliserende klimaat in journalistiek Vlaanderen: ‘Er is een kaste die de leer uitdraagt, die penitentie uitdeelt en in de ban doet. Maar die zelf onaanraakbaar is. De behoudsgezindheid van deze strekking is alarmerend en heeft het begrip progressiviteit dat ze beweert aan te kleven, tot een bespotting gemaakt. In plaats van haar informatieplicht na te leven is journalistiek in Vlaanderen verworden tot een klasse apart met totalitaire pretentie.’

Ommeslag

Als Desmet vandaag, samen met de vertrouwensbarometers, vaststelt dat het wantrouwen in ‘de media’ hoge toppen scheert, dan is zijn eigen aandeel in de verwijding van die journalistieke vertrouwenskloof niet onopgemerkt gebleven.

Hoewel de journalistieke zelfkritiek die de hernieuwde hoofdredacteur meteen na zijn heraanstelling genereus op tafel legde hout snijdt, rijkt de diepgang van zijn onvolledige diagnose nauwelijks verder dan de hoogte van een petrischaal. Met de vaststelling dat het nieuws jachtiger en commerciëler wordt, trapt Desmet enkel open deuren in. Zijn pleidooi voor meer onderzoeksjournalistiek, minder lifestyle en meer urgentie in de krant kan uiteraard op instemming rekenen. De prangende vraag blijft hoe vaak je zulke plannen kunt blijven herhalen, in de wetenschap dat er ondertusen een behoorlijke smet aan de geloofwaardigheid van dat discours kleeft. Ook de structurele en financiële randvoorwaarden lijken momenteel niet aanwezig om die schroeiende ambities waar te maken. De discussie bij de nichekrant draait immers vooral rond winstverwachtingen – zoals Desmet een tijd geleden in Mezzo aangaf. Zijn uitlating in de Kruitfabriek ‘dat er niet zoveel fundamenteel moet veranderen’ geeft ook aan dat de journalistieke ommeslag niet meteen voor (De) Morgen is.