Haat is een sluipend gif

Haat tegen moslims neemt in sneltempo toe in het Westen, met name in onze gewesten. Hoewel het zijn oorsprong kent in de natuurlijke identitaire gevoelens van de maatschappelijke onderbuik, wordt het door politici geëxploiteerd voor electoraal gewin. Zij verschuiven daartoe geleidelijk maar gestaag de grenzen van het moreel zegbare in het publieke debat. En dat is een scenario waarvoor we al eerder werden gewaarschuwd.

‘Gematigd’ rechts

Het is natuurlijk een fenomeen dat zich zeker niet alleen beperkt tot Nederland. Ook in Vlaanderen en andere omliggende doen rechtse en zogenaamd ‘conservatieve’ politici op regelmatige basis haatdragende uitspraken tegen moslims. Voor de externe observator lijkt moslimhaat in het ooit zo tolerante land van Spinoza echter uitzonderlijke proporties te bereiken, misschien wel door de ‘directere’ aard van de Nederlandse cultuur. Een van de meest treffende voorbeelden hiervan is Kees de Lange, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en oud-senator, die Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie (FvD) omtrent klimaat zou adviseren. In een recente tweet stelde hij zich vragen bij het nut van financiële hulp aan Afrikaanse landen, omdat Nederland zo ‘de grootste moslimfokkerij ter wereld’ zou subsidiëren.

Zo’n uitspraak is duidelijk van een nazistisch karakter. Het reduceert mensen tot hun biologie en groep, en maakte gebruikt van dezelfde ontmenselijkende taal – moslims zijn vee dat ‘gefokt’ wordt – die heeft geleid tot de uitroeiing van zes miljoen Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat niemand dat echter zo durft te benoemen, spreekt boekdelen over het klimaat dat zogenaamd ‘gematigde’ rechtse partijen als de N-VA en het FvD hebben gecreëerd. Geholpen door vaak voorbarige en overdreven pogingen van links om ze in het verleden te vergelijken met fascistische of nazistische bewegingen, kunnen ze vandaag elke terechte vergelijking eenvoudigweg van de hand wijzen. Daarmee zijn die zogenaamd gematigde rechtse partijen veel gevaarlijker dan ordinaire extreemrechtse partijen als het Vlaams Belang of de PVV, die proper opgesloten zitten achter parlementaire cordons en maatschappelijk al in diskrediet zijn gebracht.

Speel niet met vuur

Fascisme begint zelden met legeruniformen en militaire marsen. De eerste stadia zijn de ontmenselijking van minderheden en het aanwakkeren van identitaire haat, allemaal natuurlijk onder het mom van ‘kritiek’. Nu is kritiek op zich uiteraard een goede zaak, en broodnodig om intellectuele vooruitgang te boeken. Wanneer het echter een werktuig vormt voor identitaire partijen die het gebruiken als façade om een deel van hun bevolking uit te sluiten uit de nationale gemeenschap, wordt het een instrument van haat. Om bona fide te zijn moet kritiek voldoen aan een aantal voorwaarden, met name consistentie, constructiviteit en gebrek aan voorafgaande agenda.

In zijn gerenommeerde toneelstuk Biedermann und die Brandstifter voert de Zwitserse auteur Max Frisch een burgerman uit de middenklasse op – Biedermann, letterlijk Duits voor ‘eerlijke man’. Hij is verontrust door een reeks brandstichtingen door pyromanen die zijn regio terroriseren, maar vindt wel dat de brandweer overijverig is. ‘Vandaag de dag kan je geen sigaar aansteken of ze staan voor je deur’, zegt hij aan het begin van het stuk.

Wanneer twee heren hun intrek nemen in zijn zolder en grote vaten benzine beginnen binnensmokkelen, durft hij ze niet buiten te gooien. Sterker nog, hij probeert ermee bevriend te raken en helpt ze uiteindelijk met het opzetten van de appartuur om zijn huis af te branden, gedreven door de opvatting dat het allemaal maar een grap is. ‘Waar gaat het naartoe met de wereld, als we mekaar niet meer vertrouwen? We kunnen toch niet iedereen meteen ervan beschuldigen een pyromaan te zijn!’ Wanneer de pyromanen uiteindelijk hun plannen expliciet bekennen, weigert hij ze te geloven, en geeft ze zelfs de lucifers waarmee ze hem en zijn vrouw verbranden.

Ik moet toegeven dat ik tot voor kort Biedermann was. Ik weigerde de achtergrond de beschouwen waartegen politieke uitspraken werden gedaan, en nam ze alleen maar at face value. Eens je je ontdoet van die tunnelvisie, zie je hoe haat conservatisme en nationalisme is binnengeslopen. Het wordt tijd om dat ondubbelzinnig te benoemen.