‘He thought too much. That man was dangerous.’

Het moet je maar door het toeval van de geboorte overkomen: je wil na de oorlog aan de universiteit van Leuven gaan studeren en je wordt niet toegelaten, gewoon omdat je vader als ‘collaborateur’ veroordeeld werd. Dan sta je voor een paar fundamentele levenskeuzes. Of je wordt verbitterd door dit pure onrecht en je gaat van de weeromstuit het rechtse tot wellicht extreemrechtse pad op. Of je besteedt de rest van je nog lange leven aan verontschuldigingen voor de fouten van het milieu waarin je terechtgekomen bent. In sommige conformistische kringen houdt men van zulke beroeps-exen (ex-katholiek, ex-flamingant, ex-conservatief). We kennen allemaal voorbeelden te over van dergelijke betreurenswaardige opties. Of je kiest, als vrije burger op vrije grond, voor een geheel andere weg: uit het puin van collaboratie en repressie red je de essentie van de Vlaamse en sociale emancipatiebeweging en je vecht, in de geest van Daens, voor een land waar de arbeiders en alle andere burgers niet langer meester noch slaaf zullen zijn.

Zoals Daens zich ingezet had voor de uitgebuite proletariërs in de Denderstreek en daarbuiten engageer je je nu, samen met daensisten als Bert Van Hoorick, Louis-Paul Boon, dokter Jef De Loof en de communist Raymond Desmet – wat een rijke en open Aalsterse progressieve traditie! – ook voor het verre ‘daarbuiten’, met name de onterechte zwarten en kleurlingen in het Zuid-Afrika van de apartheid. Niet slechts in woorden, maar ook in daden die pijn doen. Je trekt jarenlang de kar van de ‘boycot Zuid-Afrika’-beweging en de overal in Vlaanderen ijverige BOA (Boycot Outspan Actie). Jammer dat sommige van je Vlaams-nationalistische vrienden dat toen niet zagen zitten, maar dat was uiteindelijk hún probleem.

Je werkt samen met al wat democratisch links en progressief is, twee termen die elkaar niet altijd overdekken, en schrijft onder meer voor de Rode Vaan, maar je hebt van natuur een broerje dood aan partijtrouw, sektarisme en verdeeldheid. Dus neem jij het initiatief om een eenheidslijst te vormen tussen de KP, de trotskistische SAP en onafhankelijken, en dat zal je tot een paar jaar vóór je dood in allerlei combinaties blijven doen, onder meer met de linkse Vlamingen in Brussel.

Overal waar je een kans ziet om ‘groen, Vlaams en links’ te laten samenwerken verschijnt je kop, die steeds meer op een kopie van Marx begint te lijken, op het podium.

Maar er is meer: je hebt decennia lang met je sonore stem boeken ingelezen voor de blindenbibliotheek. God, de Verborgene, weet hoe moeilijk en eenzaam dat is, zo uren en dagen lang zonder fouten tegen een microfoon te zitten praten. Maar de resultaten mogen gehoord worden en het ging, vanuit jouw belezenheid en eruditie, uiteraard niet alleen om romans of vertellingen, maar om alle intellectuele en esthetische informatie waar ook blinden recht op hebben .

Waarmee ik alleen maar wil zeggen: ja, de mens wordt voor een heel groot deel bepaald door omstandigheden buiten zijn keuze, zeg maar zijn hersenstructuur, de tijdsgeest of de familie, de instellingen en de o zo makkelijk te manipuleren publieke opinie, maar wat jou aan keuze rest is zowat het kostbaarste dat een mens bezit: je optie voor het vrije denken en, vooral, het vrije woord.

Wielerkampioenen, rock zangers, fotomodellen en kunstenaars verdienen natuurlijk een faire en afgewogen biografie. Het wordt tijd dat we daar rebellen als Willy Courteaux aan toevoegen. Al was het maar om te bewijzen dat dwarsliggers zonder meer noodzakelijk zijn voor een authentieke democratie. Niet als een heiligenleven of vermanend voorbeeld, maar gewoon als illustratie van andere mogelijkheden om als burger het verschil te maken. Quod erat demonstrandum.