Hervorm structureel de intercommunales

De politieke partijen die vandaag nog blijven volhouden dat er niets aan de hand is met de intercommunales, maar er enkel een probleem is met de verschillende parallelle en onderliggende structuren slaan de bal totaal mis. Net diezelfde partijen hebben bovendien jarenlang voor een doolhof van structuren gezorgd. Mijn partij Lijst Dedecker (LDD) is de enige partij die al jaren consequent een strijd voert tegen dit wanbeleid en de graaicultuur binnen de intercommunales. LDD heeft niet alleen al jaren kritiek maar ook een duidelijk en structureel plan om de intercommunales grondig te hervormen. Zo komt er terug meer ethiek in de politiek en krijgt de Dorpstraat ook opnieuw vertrouwen in de Wetstraat.

Intercommunales: troostprijzen, verdoken gemeentebelastingen en buitenbalansconstructies

Het probleem binnen de intercommunales bestaat uit drie delen. Ten eerste is het de particratie die deze graaicultuur heeft geïnstalleerd. Het is net doordat alle betaalde politieke mandaten jarenlang door Open Vld, CD&V, sp.a, Groen en N-VA werden uitgedeeld als troostprijzen dat vandaag de hoeveelheid van mandaten zo uit de hand is gelopen. De tweede reden waarom (lokale) politici zo tuk zijn op intercommunales is doordat ze deze kunnen gebruiken om verdoken gemeentebelastingen te innen via bijvoorbeeld de drinkwaterfactuur, de vuilniszak … En de derde reden is dat intercommunales de voorbije jaren steeds verder van hun oorspronkelijke bestaansreden afgegleden zijn. Zo kunnen gemeenten een beroep doen op talrijke buitenbalansconstructies. Als de gemeentebegroting bepaalde uitgaven niet meer toelaat, dan bieden intercommunales vaak de oplossing door te zorgen voor de nodige kredieten die niet in de meerjarenbegroting van de gemeente terecht komen.

4 voorstellen

LDD is de enige partij die al jaren concrete voorstellen heeft om de intercommunales structureel te hervormen met een duidelijk plan. Hierin maken we een duidelijk onderscheidt in 4 soorten van intercommunales.

1. De waterintercommunales

Vandaag hebben we met Farys, AWW, de Watergroep en Pidpa vier waterbedrijven in Vlaanderen. De ene is wel een intercommunale, de andere weer niet, wat de controle en transparantie over drinkwater in Vlaanderen bijzonder moeilijk maakt. Bovendien verschillen de tarieven van drinkwater naargelang de regio. Bij Farys zijn er maar liefst 392 politici nodig om water uit de kraan te laten lopen, bij de Watergroep heeft men 218 politieke mandaten, bij Pidpa zijn er 96 politieke bestuurders en de kleinste, AWW heeft 30 politieke postjes.

Omdat drinkwater al lang geen gemeentelijke kerntaak meer is, kan je perfect al deze intercommunales en de bijbehorende 736 politieke mandaten in één keer opdoeken door de vier drinkwaterbedrijven te hervormen tot één Vlaams drinkwaterbedrijf. Dat kan er bovendien eindelijk voor zorgen dat de drinkwaterprijs in Vlaanderen overal gelijk wordt en dat de waterfactuur die de voorbije 8 jaar maar liefst met 48% steeg opnieuw betaalbaarder zal worden. Alle nevenactiviteiten zoals Farys de voorbije jaren ontwikkelde worden natuurlijk onmiddellijk afgestoten.

2. De energie-intercommunales

Vandaag hebben we met de werkmaatschappijen Eandis en Infrax al twee koepels van de energie-intercommunales of de distributienetbeheerders. Onder deze twee koepels vallen er nog steeds 512 politici met één of ander mandaat in een raad van bestuur of directiecomité. Bovendien verschillen de distributietarieven nog steeds onrechtvaardig van de ene tot de andere regio.

Omdat de distributie van energie ook al lang geen gemeentelijke kerntaak meer is, kan je perfect al deze intercommunales en de bijbehorende 512 politieke mandaten in één keer opdoeken door de verschillende intercommunales van de Infrax- en Eandiskoepels te hervormen tot één Vlaams energiedistributiebedrijf dat bovendien eindelijk zal zorgen dat de distributietarieven in Vlaanderen tenminste overal gelijk worden.

3.  De echte streekintercommunales

Daarnaast zijn er nog meerdere tientallen intercommunales actief op vlak van afvalverwerking, crematoriums, streekontwikkeling, riolering, kabeldistributie en sociale economie. Hier gaat het wel om echte intergemeentelijke samenwerking en deze structuren mogen we zeker niet allemaal blindelings opdoeken. LDD stelt daarom ook voor om al deze structuren die wel goed werken te behouden.

In het aantal politieke mandaten binnen deze intercommunales moet er wel fors gesnoeid worden. Van de 28 intercommunales voor milieu en afval met maar liefst 1.012 politici aan het roer, moeten we evolueren naar maximum nog één mandaat voor elke gemeente-vennoot. En als de bevoegde schepenen deze mandaten onbezoldigd invullen, bespaar je niet enkel op de zitpenningen maar breng je ook expertise aan tafel.

4. De financieringsholdings of financieringsverenigingen

En dan resten er nog de parallelle en onderliggende structuren. Dit zijn de zogenaamde financieringsholdings die geen intercommunale zijn maar die er naast of onder als NV of CVBA in het leven werden geroepen. Wat doen zij voor rekening van en op verzoek van de gemeentelijke vennoten? Zij financieren aandelen van de distributienetbeheerders voor, participeren strategisch in de energiesector en verzorgen de financiering van gemeentelijke investeringen.

Maar het zijn net deze structuren die niet transparant zijn en waarbij politici graag ondernemer en/of bankier spelen met overheidsgeld. En het is net binnen deze vennootschappen die niet onder het Vlaams decreet voor intergemeentelijke samenwerking vallen dat er de hoogste zitpenningen betaald worden die amper controleerbaar zijn. Voor LDD moeten al deze schimmige financieringsholdings onmiddellijk verdwijnen en de financiële middelen die er overblijven na de vereffening uitgekeerd worden aan de gemeenten-vennoten.

Peter Reekmans is burgemeester van Glabbeek, ondervoorzitter van Lijst Dedecker (LDD), auteur van het boek Dorpstraat-Wetstraat en gewezen LDD-fractievoorzitter in het Vlaams Parlement