Het begin van de communautaire ijstijd

Het stof is wat gaan liggen na de heisa van de voorbije weken. Tijd dus om even terug te blikken in verwondering. Want inderdaad, het blijft toch ongelofelijk wat er is gebeurd. Hendrik Vuye en Veerle Wouters zijn vandaag geen lid meer van de N-VA. Het heeft iets onwezenlijks. Uitgerekend zij die begin dit jaar van Bart De Wever de opdracht kregen om het confederalisme opnieuw in de markt te zetten, uitgerekend zij op wie de Vlaamse Beweging zoveel hoop stelde, uitgerekend zij staan vandaag aan de deur. Hoe is het in godsnaam zover kunnen komen?

Het zijn natuurlijk in de eerste plaats Vuye en Wouters zelf die op die vraag kunnen antwoorden. Wellicht zullen ze dat ook doen, nu ze als ex-N-VA’ers weer ten volle kunnen genieten van hun recht op vrije meningsuiting. In afwachting daarvan is het bijzonder leerrijk om de film van de N-VA-regeringsdeelname even terug te spoelen en te herbekijken. Welke rol hebben Vuye en Wouters daar precies in gespeeld? Dat levert een behoorlijk lang verhaal op, dat we opsplitsen in vijf afleveringen.

In den beginne

Om te beginnen keren we terug naar de week van 13 oktober 2014. Het is de week van het bijzonder woelige investituurdebat in de Kamer. Twee hoofdrolspelers in het N-VA-drama beklommen toen het spreekgestoelte: Hendrik Vuye en Peter De Roover. Maar verrassend genoeg was het De Roover die in zijn interventie  een duidelijk communautair accent legde: ‘Ik zal een antwoord geven op een vraag die vele mensen zich in Vlaanderen alvast stellen, en wellicht ook in het Franstalige landsgedeelte. Wij hebben voor het probleem dat zich vandaag ook hier heeft gedemonstreerd een oplossing. Die oplossing heet het confederalisme’. Hendrik Vuye daarentegen hield zich als N-VA-fractieleider communautair op de vlakte. 

Op dat moment was het echter allesbehalve verrassend dat Peter De Roover diegene was die het communautaire vuur brandend hield in de N-VA-fractie. Dat was net wat iedereen van hem verwachtte. Had je toen gevraagd ‘wie zal het communautaire blijven benadrukken?’, dan had iedereen binnen én buiten de N-VA meteen naar De Roover gewezen. Na de bocht van Bracke van september 2013 was de onverwachte overstap van De Roover naar de N-VA een hele geruststelling voor veel Vlaams-nationalisten. Met een waakhond als De Roover zou de N-VA nooit ver afwijken van het rechte Vlaams-nationale pad, dacht men.

Het binnenhalen van Hendrik Vuye door de N-VA lag veel meer in de lijn van de verwachtingen. Tenslotte had Vuye tijdens de regeringsonderhandelingen van 2010 zijn nek uitgestoken voor de partij. Dat was niet zonder risico voor een werknemer van een Franstalige universiteit. Als de N-VA gebruik wilde blijven maken van Vuyes niet onaanzienlijke expertise, dan was het maar normaal dat daar ook een beloning tegenover stond in de vorm van een Kamerzetel. Hendrik Vuye mag dan al een tijdlang het Vlaamse land hebben rondgereisd om Vlaamsgezinde spreekbeurten te geven, hij heeft geen verleden als radicale separatist. Wat ik eigenlijk wil zeggen is dit: veel meer dan Vuye zelf was Peter De Roover voorbestemd om de ‘Hendrik Vuye’ van de N-VA te worden.

Verantwoordelijkheid

We spoelen de film wat verder door, naar januari 2015.  Op de nieuwjaarsreceptie van de VVB geeft Peter De Roover een opvallend gematigde toespraak. Hij schuift de verantwoordelijkheid voor het promoten van de Vlaamse onafhankelijkheid helemaal af op de niet-partijpolitieke Vlaamse Beweging. De Roover ontpopt zich nu met een verbazende snelheid tot dé pensioenspecialist van de partij. Sinds het investituurdebat heeft hij in alle talen gezwegen over het confederalisme. Zijn niet gering retorisch talent zet hij nu helemaal in om de N-VA-strategie te verdedigen ten aanzien van de sceptici in de Vlaamse Beweging. Hij wordt een van de meest eloquente pleitbezorgers van de N-VA-koers. 

Minder verbazend is dat ook Hendrik Vuye, als fractieleider, die strategie voor het volle pond verdedigt. Ook hij hoedt er zich voor om het communautaire vuur op te poken. Zo bijvoorbeeld als hij op 8 januari in een interview met De Standaard een vraag krijgt over het confederalisme: ‘Wij volgen de spelregels van het systeem. En die verhinderen ons op dit moment om onze communautaire ambities waar te maken.’ Anders gezegd: het is in die periode al Realpolitik wat de klok slaat in de N-VA. 

Begin 2015 ligt de communautaire omerta als een dik sneeuwtapijt over politiek Vlaanderen. Het ziet er naar uit dat er een communautaire ijstijd is ingetreden, die minstens vijf jaar zal duren: winter has come to Flanders. Maar dan gebeurt er plotseling iets heel opmerkelijks tijdens de Kamerzitting van 2 april …

Meer daarover morgen in aflevering 2: ‘Wij kunnen niet zwijgen!‘

Foto (c) Reporters