Het gerechtelijk arrondissement Brussel … wat verandert er?

Gesplitst! Althans, dat wordt gezegd en geschreven. Het eerste is juist, de Balie werd gesplitst. Lang geleden. Het tweede daarentegen is een staaltje van Belgische ‘splitstechnologie’: splitsen, zonder te splitsen.

Waarom moest het gerechtelijk arrondissement gesplitst worden?

Het is geen onbelangrijk dossier. Wel integendeel. Jean-Luc Dehaene schrijft zelfs in zijn memoires dat de splitsing van de kieskring slechts een symbool is, ‘… enkel de splitsing van het gerechtelijk arrondissement is echt belangrijk’. Gelijk heeft hij.

Politici hebben het jarenlang herhaald: de kern van de zaak is dat er te Halle-Vilvoorde een eigen strafrechtelijk beleid moet komen. Halle-Vilvoorde en Brussel-hoofdstad verschillen sociologisch van elkaar. Voor de grootstad Brussel – weliswaar samengesteld uit 19 autonome stadsstaatjes – is een ander beleid nodig dan voor het “landelijke” Halle-Vilvoorde. Er was ook steeds een ondertoon van: het Brusselse parket is niet streng genoeg. Een eigen Vlaams parket te Halle-Vilvoorde zal de zaken anders aanpakken: wat we zelf doen, doen we strenger!

Een eigen parketbeleid, specifiek voor Halle-Vilvoorde, dat is dus het beoogde doel. Dit wordt nogmaals benadrukt tijdens de parlementaire debatten door onder meer Wouter Beke (CD&V), Servais Verherstraeten (CD&V), Peter Van Rompuy (CD&V), Renaat Landuyt (Sp.a) en Bart Tommelein (Open VLD). Laatstgenoemde noemt het dossier cruciaal: ‘In vistermen zou ik het pakket omschrijven als “een grote en vette kabeljauw”’. Als kustbewoner profiteert senator Tommelein van de gelegenheid om zijn streekproducten aan te bevelen. De kiezer zal hem dankbaar zijn.

Een grote vette kabeljauw?

De Brusselse Nederlandstalige juristen lusten de vette kabeljauw niet. Ze trekken massaal naar het Grondwettelijk Hof en vorderen de vernietiging van de “splitsing”. Niet alleen de Nederlandstalige magistraten van de zetel, maar ook de Nederlandstalige magistraten van het parket, de Nederlandstalige Orde van Advocaten te Brussel, de Orde van Vlaamse Balies, het Vlaams pleitgenootschap, …

Kort samengevat. Nagenoeg eenieder die een rechtendiploma heeft van een Vlaamse universiteit en iets met Brussel te maken heeft, blaast verzamelen op het Grondwettelijk Hof. Volgens niet bevestigde geruchten hebben de diensten van het Grondwettelijk Hof reeds contact opgenomen met de uitbater van het Heizelcomplex. Men is er nooit vroeg genoeg bij om een grote zaal te huren die al dat schone volk kan ontvangen. Eveneens volgens niet bevestigde geruchten heeft alleen staatssecretaris voor staatshervorming Servais Verherstraeten (CD&V) zich al laten verontschuldigen. Als een moderne Johannes de Doper verdedigt hij het akkoord: ‘ziedaar het lam Gods, bekeert U’ (Serv. 1:31-36). Prediken in de woestijn, noemt men dit.

De testcase: Vilvoorde City, meer bepaald in de Far West

Begin augustus 2012 worden de gemoederen beroerd door zes Franstalige amokmakers die te Vilvoorde drie politieagenten in elkaar hebben geslagen. Enkele uren na hun aanhouding worden ze al vrijgelaten door een Franstalig onderzoeksrechter.

Toenmalig burgemeester van Vilvoorde Marc Van Asch (CD&V) argumenteert in de media uitvoerig dat dit niet meer zal kunnen na de splitsing van het gerechtelijk arrondissement. Het parket van Halle-Vilvoorde zal efficiënter en strenger zijn.

Is dit wel zo? Laten we de situatie voor en na de splitsing eens vergelijken.

Hoe zit het VOOR de splitsing: dit nooit meer!

Voor de splitsing wordt het dossier van de Franstalige amokmakers behandeld door een Franstalige parketmagistraat, die eventueel een Franstalige onderzoeksrechter zal vatten. Uiteindelijk zullen de amokmakers worden berecht door een Franstalige kamer van de Brusselse correctionele rechtbank.

Geen eigen beleid dus …

Hoe zit het NA de splitsing: ziehier het eigen beleid!

Na de splitsing is er van dit alles geen sprake meer. Change! Voortaan zal het dossier behandeld worden door een Franstalig lid van het Brusselse parket, gedetacheerd te Halle-Vilvoorde om er bij voorrang de Franstalige dossiers te behandelen. Deze Franstalige parketmagistraat kan een Franstalige onderzoeksrechter vatten. Uiteindelijk zal deze zaak worden berecht door de Brusselse Franstalige rechters van de correctionele rechtbank.

Wat is er veranderd? Wat werd er gesplitst? Waar is het eigen beleid? Quid?

Een fata morgana

Na de incidenten te Vilvoorde stelde ook de Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg Luc Hennart dat de nieuwe wet niets wijzigt: ‘Met andere woorden: als er een feit gebeurt in Vilvoorde, dan zal het parket van Vilvoorde de zaak eerst bekijken, maar als de gearresteerde voor de Franstalige procedure kiest, dan zal het parket ook naar de Franstalige onderzoeksrechter in Brussel moeten stappen. De wet gaat aan deze situatie dus niets veranderen’ (De Standaard, 3 augustus 2012).

Het eigen beleid van het parket van Halle-Vilvoorde is een fata morgana. Het is een illusie die zich op korte termijn zal verpoppen in een desillusie. Dit wordt ongetwijfeld zelfs de grote desillusie van de zesde staatshervorming.

Splitsen of hervormen?

‘Eindelijk, eindelijk, eindelijk zijn we zover’, volgens Michel Doomst (CD&V). Maar hoever zijn we eigenlijk? Hoe ziet Franstalig België deze “splitsing”?

In de senaatscommissie eindigen de debatten met de opmerking van Ecolo-senator Marcel Cheron dat het gerechtelijk arrondissement niet is gesplitst. Hij argumenteert dat het arrondissement, zoals de titel van de gestemde wet ook stelt, wordt “hervormd”. CDH-senator Francis Delpérée voegt er aan toe: ‘Wat sommigen ook mogen beweren, met het voorliggende wetsvoorstel wordt het gerechtelijk arrondissement Brussel niet gesplitst. Het wordt niet gesplitst, want het gerechtelijk arrondissement bestaat nog steeds uit de 54 gemeenten van Brussel-Halle-Vilvoorde’. Meer nog stelt Delpérée, deze hervorming is een stok in de wielen van de politieke eis om justitie te splitsen.

Voor de Franstaligen is er gewoon geen splitsing: wat men niet wil zien, bestaat dus niet. Of zien Vlamingen iets dat niet bestaat?

Het baat niet, maar het schaadt wel

Het gerechtelijk arrondissement is dus “gesplitst”, maar op het terrein verandert er niets. De splitsing werd “weggesplitst” door het Vlinderakkoord. De eerste voorzitter van het Brusselse Hof van beroep, Antoon Boyen, noemt de hervorming rampzalig. Bovendien lost ze niets op. Maar dit kost de belastingbetaler wel 12,5 miljoen Euro per jaar (De Tijd, 25 september 2012). We zullen maar betalen zeker?