Het rommelt in rechts Duitsland

Voor het eerst in haar geschiedenis, wil een politiek-ideologische groep erkend worden als onderdeel van de CDU, de centrumrechtse partij van Angela Merkel. Jongeren, vrouwen, middenstanders … hebben er al langer een ‘stand’, zoals dat vroeger binnen de CVP bestond, de voorganger van ‘onze’ CD&V. De onvrede met de ‘Wir schaffen das’-politiek van de bondskanselier en het systematisch opschuiven naar links, zorgt aan de rechterzijde van de grote volkspartij voor zenuwachtigheid.

Denktanks en stichtingen genoeg in en om de CDU, ook regionale drukkingsgroepen. De grote vluchtelingeninstroom zorgde voor steeds meer lokale en regionale conservatieve drukkingsgroepen, niet zelden gelieerd met plaatselijke actiecomités tegen asielcentra. Alexander Mitsch is zo iemand, al veertig jaar actief in de ‘bürgerliche’ (= centrumrechtse) CDU. Maar hij herkent zich steeds minder goed in de Union.

Een koerswijziging is dringend nodig, volgens Mitsch, of de CDU zal aan de rechterzijde bloeden. Leden en kiezers dreigen over te stappen naar de AfD nu er voor het eerst in decennia een levensvatbare partij rechts van de CDU bestaat. En nu het in die AfD ook wekelijks, zo niet dagelijks, hommeles is, is er een reden te meer om conservatieve krachten binnen de CDU te bundelen, en zo te wegen op de partijlein.

In de schaduw van een CDU-congres, riep Mitsh conservatieve clubjes in en om de CDU samen om een nieuwe overkoepelende organisatie te vormen, de Freiheitlich-Konservative Aufbruch. Geen groepje ontevredenen of rebellen, maar oprechte Union-militanten die vooral willen vermijden dat hun partij, onder de leiding van Angela Merkel, nog verder naar links zou opschuiven. Daarbij kijken ze graag over de Beierse deelstaatgrens waar de autonome CSU, de Beierse zusterpartij, nog net iets rechtser in het zadel zit.

Een dertigpuntenprogramma moet de Aufbruch op de agenda zitten van en binnen de Union. Vele punten zijn herkenbaar: afschaffing dubbele nationaliteit, Turkije geen lid van de EU, een bovengrens voor vluchtelingen. Vooral dat laatste wil Merkel niet, maar is ook een wens van de CSU.

Eerder al had de CSU met een gelijkaardige rechtse drukkingsgroep te maken. In 2016 hield een groep jongere CSU-kaderleden de Konservativer Aufbruch! Boven de doopvont, een ‘CSU-Basisbewegung für Werte und Freiheit’. De beweegredenen waren dezelfde als die van Mitsch, en de club zou ondertussen al ‘enkele duizenden’ leden hebben.

Aan de top van de CDU wordt er momenteel nog weinig aandacht aan het initiatief besteed. Het lijkt er niet op dat de Aufbruch als een officieel onderdeel zal erkend worden, en vele van de deelnemende organisaties aan de koepelvereniging spreken nu al eerder van een overlegorgaan dan van een heuse gestructureerde organisatie. Nochtans kan het initiatief al openlijk rekenen op de steun van oud-Justitieminister Christean Wagner, die in een radio-interview stelde vooral de naar de AfD overgelopen kiezers te willen terugwinnen en te vermijden dat de CDU ‘verder naar links marcheert, wat tot catastrofale verkiezingsuitslagen’ kan leiden.’

Ondertussen rollen de kaderleden en verkozenen in de AfD terug rollend over de straatstenen. Kondigde partijleidster Frauke Petry haar vertrek aan, om nadien te veinzen dat ze dat nooit beweerde, en is er in de partij een openlijke strijd losgebarsten tussen rechtsradicale nationalisten en conservatieven een scheidslijn die toevallig samenvalt met de deelstaatgrenzen van de voormalige DDR-lidstaten.

De oorspronkelijke, stichtende, garde van de Afd die anderhalf jaar geleden afscheurde als ALFA en nu door het leven gaat als Liberal-Konservative Reformer (LKR) kon in Saarland net duizend kiezers overtuigen. De bekommernis en het doel van de Aufbruch-beweging binnen de CDU zou dus weleens snel als een noodzaak kunnen gezien worden. Trouw aan het motto van de legendarische Beierse staatsman Franz-Josef Strauss: ‘rechts van de Union mag er geen democratisch gelegitimeerde partij zijn’.

Meer lezen over Duitsland? Dan is er het boek ‘Van Reich tot Republik’ van Dirk Rochtus, ondertussen in tweede druk. Te bestellen op www.doorbraakboeken.be.

Foto: Alexander Mitsch, (c) Reporters.