Meningen aan banden leggen betekent einde van de democratie

In 2019 gaf de bekende chirurg Jeff Hoeyberghs een controversiële lezing voor de studenten van het KVHV in Gent. De studentenvereniging werd voor de uitspraken van een spreker geschorst door de Universiteit Gent. ‘Durf denken… wat wij willen’, is het daar steeds meer sinds logerector Rik Van de Walle er de plak zwaait.

Daarmee was de kous echter nog niet af. Jeff Hoeyberghs werd deze week zowaar veroordeeld tot tien maanden celstraf, achtduizend euro boete en verliest maar liefst vijf jaar zijn burgerrechten. Enkele maanden geleden werden zes mannen veroordeeld voor een groepsverkrachting. Ze moesten van de rechter een opstel schrijven om hun straf te ontlopen. Meningen worden gecriminaliseerd. Criminelen moeten een mening neerpennen.

Wereldvreemde rechters

Het is echter niet de eerste keer dat politiek benoemde rechters dergelijke wereldvreemde uitspraken doen. Enkele maanden geleden werden leden van Voorpost veroordeeld tot maandenlange celstraffen. Hun misdaad: het dragen van een spandoek met ‘stop islamisering’. Dat was volgens rechter Suzy Vanhoonacker namelijk ‘racisme’.

Steeds meer mensen vinden dat justitie niets meer met rechtvaardigheid te maken heeft. En ook al niet meer met gelijkheid, want rijke criminelen kunnen hun straf gewoonweg afkopen. Gelukkig leven we in een democratische rechtstaat waardoor beroep altijd mogelijk is.

Maar hoeveel vertrouwen kunnen we daarin hebben als we weten dat Jan Van den Berghe, de rechter die Jeff Hoeyberghs veroordeelde, lid is van de Hoge Raad voor Justitie die rechters selecteert en benoemt? Het lijkt wel één pot nat waarbij de vis niet enkel aan de kop rot is.

Vrije meningsuiting is onaantastbaar

Het gaat helemaal niet over de uitspraken van Jeff Hoeyberghs, want die vind ik zelf nogal inhouds- en stijlloos. Maar hij mag zijn mening wel hebben, en die ook uiten zonder daarvoor bestraft te worden. Niet omdat ik dat vind, maar wel omdat ik daar niets over te zeggen heb. Jeff is namelijk een burger zoals alle andere, die dus onaantastbare grondrechten heeft. Tot die grondrechten behoort de vrije meningsuiting. Die is essentieel in een democratische rechtstaat.

Politiek is immers een strijd tussen belangen. En die zijn vaak conflicterend. Om die strijd vreedzaam te laten verlopen, verkiezen we het instrument van de vrije meningsuiting boven het wapen van het geweld. De overheid heeft een monopolie op geweld om onze rechten en vrijheden te beschermen.

De rechterlijke macht is er om ons te beschermen tegen arbitrair overheidsoptreden. Maar wat steeds meer gebeurt is dat de overheid haar monopolie op geweld inzet tegen zijn eigen burgers, hun rechten afneemt en daardoor hun vrijheden bedreigt.

Vrije meningsuiting is niet absoluut

Hoewel vrije meningsuiting onaantastbaar is, is ze niet absoluut. Niet alles wat kan en mag gezegd worden is daarom goed, juist of fatsoenlijk. Dat hoeft het ook niet te zijn. Men heeft het recht een mening te uiten, maar die moet wel binnen de grenzen van de wettelijkheid gebeuren. Die wettelijke grenzen waren in onze eerste Grondwet zeer ruim.

België is niet voor niets het land waar Karl Marx en Multatuli hun werken publiceerden omdat ze dat in andere landen niet mochten. Hun meningen werden immers als te gevaarlijk voor het heersende systeem aldaar beschouwd. Sinds enkele decennia proberen de systeempartijen de grenzen van die vrije meningsuiting echter steeds nauwer te maken en vooral in een moreel kader te steken. Met containerbegrippen waarmee men alle kanten uit kan zoals ‘racisme’ of ‘haat’, willen ze meningen moreel stigmatiseren en juridisch criminaliseren om zo de politieke oppositie te bestrijden. Ze geven op die manier arbitraire instrumenten aan de rechterlijke macht om meningen te bestraffen.

Maar dat is nog niet alles. Vroeger was een volksjury bevoegd om de wettelijkheid van meningen te beoordelen. Daardoor hielden rechters zich ver weg van het beoordelen van meningen en dus van het democratisch proces. Ook dat hebben de systeempartijen onder de eerste paarsgroene regering Verhofstadt veranderd. Plots werden professionele rechters daarvoor bevoegd. En die rechters, die worden direct of indirect politiek benoemd. Bijvoorbeeld, de helft van het Grondwettelijk Hof in België bestaat uit ex-politici. Wat niet lukte in het stemhokje, deden ze dan via de rechtbank: de politieke oppositie proberen uit te schakelen. Het Vlaams Blok werd toen door enkele zorgvuldig geselecteerde logerechters veroordeeld voor zaken die nu algemeen aanvaard zijn.

Liberale sharia

In 2015 vermoordden islamistische terroristen twaalf mensen bij de aanslagen op Charlie Hebdo. Ze vonden dat de cartoons van Charlie Hebdo de profeet Mohammed beledigden. Volgens de islamitische Sharia-wetgeving moesten ze voor die blasfemie gestraft worden. De morele afwijzing staat gelijk aan de overtreding van de wet. De verontwaardiging over deze islamistische barbarij was overweldigend. Je suis Charlie, klonk het, maar wie is dat nu eigenlijk nog?

De rechterlijke macht wordt geïnfiltreerd, gemanipuleerd en geïnstrumentaliseerd om een politieke strijd te voeren in opdracht van systeempartijen die niet willen dat ze ooit van de macht verdreven kunnen worden via democratische weg met vrije meningsuiting en vrije verkiezingen. Daardoor verliest de rechterlijke macht haar onafhankelijkheid, autoriteit en legitimiteit. Rechters eigenen zich steeds meer de macht toe het democratische speelveld te beperken en beleidskeuzes te beoordelen en politieke keuzes te bepalen. De rechterlijke macht politiseert, de politiek juridiseert.

Het beest dat de systeempartijen gecreëerd hebben met de gepolitiseerde rechterlijke macht in hun strijd voor politiek zelfbehoud is helemaal out of control geraakt en bedreigt onze democratie in zijn fundamenten: deze van de vrije meningsuiting. Welke richting gaan we uit? Kiezen we voor de restauratie van de democratische rechtstaat, de vrijheid van onze burgers en de scheiding der machten, of voor de onderwerping aan de liberale sharia waarbij geen vrije burgers, maar gehorige onderdanen bestaan die omwille van blasfemie tegen de liberale geloofsbelijdenis op de brandstapel vliegen? In 2024 hebben we de keuze. Misschien wel de laatste keer.