Jan Jambon zoekt invloed en roem. Het is pijnlijk om hem opnieuw te zien struikelen. De jongste dada van de minister-president is Flanders Technology and Innovation, een netwerkingsvehikel om technologie te zaaien. Verloren euro’s zijn het.

Vlaanderen is een van de weinige regio’s waar het R&D-budget groter is dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). De gouden regel. De kritische massa om te zoeken en te vinden is er. Minister-president Jambon verdient een awoert om zijn plan voor een gemengd – privé en regering – kennisontwikkelingscentrum. Flanders Technology and Innovation (FTI) is luik twee van een heruitgave in 2024 van het succesnummer van Gaston Geens van veertig jaar geleden; het enige en authentieke Flanders Technology (1983) dat ondernemers, scholieren, studenten, boeren en buitenlui mobiliseerde om te genieten – wat zij in dichte drommen deden – van nieuwigheden en vernieuwers in Gent. Gelijklopend ontstonden technologiegroepen à la FLAG (lucht- en ruimtevaart), Imec (elektronica) en Invomec (versnelde opleiding in hitech).

Ruimtevaartshow Antwerp Expo

Jan Jambon ergert zich aan het gebrek aan toekomstgeloof bij een belangrijk segment van de bevolking, aldus zijn motivatie, en daarom wordt FTI opgetuigd om te zoeken naar technologische oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Als Vlaanderen technologisch een bananenrepubliek was, zou je ja, Jan en Jo, kunnen knikken (minister van economie, Jo Brouns, CD&V, is medestichter) maar dat is het reeds een halve eeuw niet meer.

Dat besef je zelf en kan je horen van mensen als Jürgen Ingels, techondernemer en recent populariseerder van hoge technologie met zijn spectaculaire ruimtevaartshow in Antwerp Expo, (voor een part gestoffeerd met de eigen verzameling en betaald met eigen geld) en Martin Hinoul (een halve eeuw natuurkundige, pionier voor Bell in China, techmakelaar in de VS, Vlaanderen en Rusland en tech-auteur). Ingels twijfelt of ondernemers zullen instappen in FTI want vaagheid is troef en er is al voldoende voor wie zoekt naar nieuwe diensten en producten. Wel is FTI misschien geschikt om scholieren in STEM-richtingen verder te kneden tot techies. Hinoul verwijst naar de dikte van de kennisknopen van vandaag tussen IJzer en Maas.

3 grote instituten

Martin Hinoul somt op wat er is, en dan rijst de vraag: Jambon en Brouns quo vadis? Vlaanderen bezit drie grote instituten opgericht voor technologie. Imec heeft een begroting van 750 miljoen euro en groepeert in Leuven 4500 wetenschappers en technologen. De begroting en de bestaffing zullen verdubbelen door de European Chips Act van de Europese Unie. Imec is het beste instituut ter wereld in de micro-elektronica en omvat mekaar aanvullende niches als chips, nano, energie, materialen en uitrusting.

VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) doet voor biotechnologie en farmaceutica wat Imec uitspookt in de elektronica. VIB werkt zelfstandig als een onderzoekscentrum gekoppeld aan de universitaire centra voor biotech. VIB en de groeiende farma-branche in Vlaanderen zijn Siamese tweelingen. De investering van Pfizer van 1,2 miljard euro voor verdere vaccindoorbraken in Puurs werd aangekondigd in de uren van de nieuweling van Jambon en Brouns. Naast Imec en VIB werkt VITO in Mol, bij het atoomcentrum, in materialen en de circulaire industrie. VITO is minder bekend bij de publieke opinie dan Imec en VIB maar bruist en vindt. VITO is een Vlaamse afsplitsing van het federale Studiecentrum voor Kernenergie in Mol. SCK innoveert in de Kempen in nucleair onderzoek, reactors voor de toekomst, fusie en afval.

Bespaar die euro’s

De universiteiten van Leuven, Gent, Antwerpen en Hasselt zijn onder Gaston Geens en Luc Van den Brande hervormd van kweekscholen voor notabelen, leraren, advocaten en geneesheren tot plekken van onderzoek op wereldniveau. Martin Hinoul, kind van KU Leuven: ‘Leuven heeft een budget van 600 miljoen euro voor onderzoek met 4500 researchers en is al jaren de meest vernuftige universiteit van Europa. Alleen reeds wat er medisch gebeurt in het ziekenhuis Gasthuisberg van de KU Leuven is topklasse.’

Slotsom: Jambon en Brouns bespaar de euro’s voor FTI en doe het nodige, zonder een nieuw instituut, om de wederzijdse bestuiving van Imec, VIB, VITO, SCK en de universiteiten aan te wakkeren. Een tweejaarlijkse tweedaagse staten-generaal van de technologie in Flanders Expo (Gent) met onderzoekers, ondernemers, EU-bonzen en dito, in het Nederlands en het Engels, met een scheut Tomorrowland, kost een deeltje en levert sneller en makkelijker zichtbaarheid, ideeën en enthousiasme op.