Jean-Marie Dedecker is een levende ‘masterclass politiek’

Ik ben vijfendertig jaar oud en al twintig jaar van die tijd bemoei ik mij intensief met politiek. Jean-Marie Dedecker is wat ouder, hij stamt uit 1952. Toch heb ik me nooit zo sterk met een politicus kunnen identificeren als bij het lezen van zijn recente interview.

Het komt erop neer dat Dedecker totaal onbeschaamd is. Hij benoemt man en paard, probeert noch zichzelf, noch zijn omgeving te sparen. Hij heeft geen enkele behoefte aan het bieden van valse hoop en trekt zich niets aan van de morele verontwaardiging die zijn woorden kunnen opwekken. Het interview is van een hogere orde en steekt met kop en schouders uit boven zowel de gevestigde orde als de populistische oppositie.

Nederland leert van Vlaanderen

En neen, niemand heeft mij betaald om dit te zeggen — ik zeg het omdat het waar is, en omdat ook de Nederlandse politiek hieruit extreem veel kan leren. De ondertitel zegt al veel: ‘Het is voorbij met onze welvaart. Wat kan ik daar nog aan veranderen?‘ Heerlijk eerlijk. Net als Avondland en Identiteit, waarin ik de gestage ondergang van West-Europa analyseerde. Het werd door de intellectuele en politieke elites met bewondering gelezen en tegelijk werd het doodgezwegen. Ik begrijp precies hoe Dedecker zich voelt. Het is allemaal water naar de zee dragen en paarlen voor de zwijnen werpen.

Dedecker heeft idealen, nog steeds, maar hij beseft hoe de strijd is verloren — de strijd om echt wat te bereiken. Wat er overblijft, is stem geven aan het onbehagen: politiek puur in de vorm van vertegenwoordiging. Misschien wil hij zijn laatste vitale jaren daar niet aan opofferen. Maar tegelijk voelt het dan ook als weglopen, en ergens blijft toch altijd die drive, die passie om toch door te knokken.

De Vlaamse zaak

Hij stelt dat Bart de Wever zijn macht had moeten gebruiken in 2019, en premier of Vlaams minister had moeten worden. Door dat niet te doen, verdween het brede momentum voor de Vlaamse zaak: alles liep weer vast in het gebruikelijke gemodder in de coulissen. In Nederland geldt precies hetzelfde, voor Pim Fortuyn. Miljoenen mensen stonden achter Fortuyn en toen hij werd vermoord door Volkert van der Graaf, was er een breed gevoelen dat het écht anders moest. Toen had het volk moeten doorpakken, had het een revolutie moeten uitroepen. In plaats daarvan gingen de figuren die Fortuyn hadden gedemoniseerd — Ad Melkert, Paul Rosenmöller, Marcel van Dam en Wim Kok — door met leuke baantjes sprokkelen in het circuit. Ook toen ging het momentum verloren, en nu is het te laat. Het hoogst haalbare binnen de politiek is de eerlijkheid van die onomwonden vaststelling.

Intussen is de begroting van België gebouwd op drijfzand. De becijfering gaat uit van een Belgische tewerkstellingsgraad van tachtig procent, wat nog niet eens in Vlaanderen wordt gehaald — laat staan in Wallonië en Brussel. Dergelijke feiten aanhalen: daarin zit de hogere politieke kunst. Het zijn de feiten waarvoor standaardpolitici te laf en te bang zijn. Ontmasker de valse hoop! Geef het verval een stem aan de keukentafel. Dood aan het valse optimisme! De Vlaming slikt het allemaal toch wel, aldus Dedecker, ‘zoals hij tijdens de covidcrisis de oekazes van de experten-regenten slikte’.

En dan gaat het over de jeugd. De meeste politici willen stemmen trekken, ook van jongeren, en komen daarom met een hoopvol en optimistisch verhaal. Maar Dedecker kiest voor de rauwe en authentieke werkelijkheid. Hij omschrijft hoe veel jongeren beschermd worden opgevoed en snel rijk willen worden. Exact, we hebben allemaal gezien hoe kleine middenstanders genadeloos worden opgeofferd. Is het niet via coronabeleid, dan wel via stikstofwetjes. Daarnaast put de middenklasse zich uit voor honderdduizenden uitkeringstrekkers, dus waarom niet gewoon teren op het systeem? Een vast contract bij de overheid, je zit geramd!

En anders video’s en vlogs maken in de hoop rijk te worden via de nieuwe media, zoals de influencers ons tonen. Desnoods maak je een OnlyFans-account. Dit is de mentaliteit van de jeugd. Maar dit komt niet uit het niets, want zo is onze maatschappij nu eenmaal ingericht. Het is dus de schuld van de boomers en van de partijen waar boomers al decennia op stemmen. Dedecker windt er geen doekjes om en zegt waarop het staat.

Dedecker en de N-VA

En dan komt het gesprek op de N-VA. Ook hier kiest hij voor rauwe eerlijkheid. De conservatief-liberale ideologie van de N-VA is verwaterd. Het collectivisme wint overal, ook bínnen de N-VA. Het is daarom de vraag of de klassiek liberale Dedecker nog wel de juiste persoon is om de kar in zijn regio te trekken. Tegelijk heeft hij toch wel een positieve relatie met de partijbaronnen, die zich naar hem aan hun woord hebben gehouden. Prachtig — zo is het gewoon in de politiek. Je doet het deels voor jezelf, deels voor de grote idealen, deels voor de naasten die persoonlijk op je stemmen. En als de partij niet meewerkt, of juist wel, dan moet je het ook maar gewoon benoemen.

Het is niet altijd rozengeur en maneschijn tussen verkiesbare kandidaten en hun partij. Dat weet de kiezer ook wel, dus rot op met die pretenties. Dedecker heeft zich al bewezen. Echt iets te winnen of te verliezen is er ook niet meer bij. Zijn pretentieloosheid is verfrissend! En hij beseft dat hij niet in een vacuüm opereert. Hij geeft aan dat zijn deelname bij verkiezingen de kansen verkleint van andere kandidaten op de lijst, die niet de drempel qua voorkeursstemmen zullen halen. Hier wordt zelden tot nooit eerlijk en openlijk op gereflecteerd door politici. Dus complimenten voor dit bewustzijn.

Feitelijk is de samenleving die nu bestaat, de samenleving van Dedecker niet meer. De vrijheid van meningsuiting is niet vanzelfsprekend meer, maar wordt overal ingeperkt. Het is nu de samenleving van ‘woke’ geworden, van de hierboven omschreven hypergevoelige millennials, van bureaucratische ambtenaren die verstikkend beleid uitrollen en van immigranten die dogmatisch in de islam hangen. Kortom, de huidige samenleving is van bijna iedereen behalve van de vrijheidsgezinde middenklasser met een noest arbeidsethos en een liefde voor de Vlaamse cultuur en tradities. Vreemde in eigen land. Zeg het maar gewoon — laat het maar geweten worden.

Idioten!

Nu citeer ik even letterlijk iets wat hij zegt: ‘Kijk naar Centraal-Europa. De Polen, die werken. En de Oekraïners, die verdedigen hun land. Dat is fundamenteel anders in Vlaanderen. Wij zitten in een heel ander verhaal. We kunnen ons evengoed in het systeem wentelen, zo redeneren velen. Mensen zijn ook niet meer blij dat ze niet meer ziek zijn geweest op het werk. Het is gewoonweg gedaan, met de grootsheid en de hegemonie van West-Europa.’

Deze adequate observatie van hoe de mentaliteit zich dagelijks ontwikkelt, is een uiting van hoger politiek bewustzijn, van de vinger aan de pols van de samenleving. Klasse! En, inderdaad, alleen ‘idioten’ sluiten kerncentrales tijdens een energiecrisis. De groene hype is een religie, en religie schakelt het gezond verstand uit. Met argumenten is die strijd niet meer te winnen. Het is nu een kwestie van toezien hoe het zieke politiek-bestuurlijke lichaam onder zijn eigen gewicht bezwijkt en sterft. En in dat stervensproces sleurt het de samenleving mee waaraan het zich heeft vastgeketend en waarmee het zich voedt.

Bart De Wever

En dan komt het op de hamvraag. Hoe past Bart De Wever in dit plaatje? Die weet en ziet dit alles ook. Hij was erbij, hij heeft de Vlaamse beweging tot een hoger niveau getild, stak met kop en schouders intellectueel uit boven de rest van het middenveld, en liet de zaak toen door zijn vingers glijden. Waarom? De N-VA is een brede tent, en via Theo Francken toewerken naar een samenwerking met Vlaams Belang, dat zou deugende mastodonten als Geert Bourgeois te ver gaan. Deugende mastodonten denken nog in oude, achterhaalde concepten, gestuurd door een maatschappij die nog niet zoals de huidige, totaal door Anglosfeer-concepten ideologisch was gespleten rond twee assen: de progressieve en de postprogressieve.

Net als in Nederland botst elk initiatief tot ingrijpende hervormingen op een muur van onwil en ingegraven belangen. Op het hoogtepunt van zijn invloed zag Bart De Wever dat in België — wederom net als in Nederland — verandering door evolutie onmogelijk is, zolang er geen r voor staat. Hij koos ervoor om het leuk voor zichzelf te houden in Antwerpen, waar hij de zaak nog kan overzien, in plaats van zijn handen stuk te slaan op de federalistische bestuursstructuren. In Nederland koos Thierry Baudet er bijvoorbeeld wél voor om bij zijn ideologie te blijven en op basis daarvan de oorlog met de linksliberale media aan te gaan. Een slijtageslag die hem merkbaar begint op te breken; inmiddels is FvD een getuigenispartij. Weer anderen hebben gekozen om af te splitsen, om er voor zichzelf het beste van te maken — beter een lekker baantje dan een principiële opstelling.

Enfin, te midden van deze rokende puinhoop — de politieke ruïnes van de Lage Landen — staat dus Jean-Marie Dedecker. Die de dingen benoemt zoals ze zijn: hard, eerlijk en authentiek. Wat een ironie, dat de verfrissende wind komt van iemand die al zo oud is.