Kan formateur De Wever voor mirakels zorgen?

Ondanks het partijpolitieke succes van het Vlaams-nationalisme, staan we weer verder af van Vlaamse onafhankelijkheid. De twee V-partijen, N-VA en Vlaams Belang, hebben met hun onderlinge strijd om de grootste te zijn, schade toegebracht aan het geloof in de Vlaamse autonomie. Ze bestrijden allebei elkaars strategie als dom, onhaalbaar of chaotisch.

Het Vlaamse autonomiestreven wordt zo als onhaalbaar gezien: een verre, onmogelijke droom. Misschien moeten de V-partijen op 11 juli eens in de spiegel kijken en beseffen dat ze door tactisch elkaars route naar autonomie te bestrijden, hun eigen fundamentele politieke doel beschadigen.

Vlaamse regering

Deze 11 juli is ook bijzonder omdat er regeringsvormingen bezig zijn. Het goede nieuws is dat er bijzonder weinig over uitlekt. Eindelijk.

Vlaams zal die regeringsvorming wel lukken. Er is ruimte om elke coalitiepartner wat te gunnen. Maar gewoon een regering maken alsof er niets gebeurd is, is geen goed idee. De N-VA heeft gekozen om die andere grote partij, het Vlaams Belang, links te laten liggen. De regering Diependaele zal een duidelijk signaal moeten geven dat ze dat niet zomaar heeft gedaan. Dat het ook zonder het Vlaams Belang anders kan. Zeker voor die kiezers die zullen voelen dat er bespaard moet worden. Quid renovatieplicht, uitfasering van aardgas, verbrandingsmotoren, lerarentekort, het gemeentefonds, stikstofregels en Ventilus bijvoorbeeld?

Daarnaast is het duidelijk dat een tweede Vlaamse regering op rij, geleid door de N-VA, zonder communautair eisenpakket, niet kan. De Vlaamse regering moet de ambitie tonen om de structurele fouten in het Belgische systeem recht te trekken. Pleiten voor homogene bevoegdheidspakketten, splitsing van arbeidsmarktbeleid, splitsen van gezondheidsbeleid en afbouwen van de transfers is een absoluut minimum. Een Vlaams-nationalist als Matthias Diependaele (N-VA) zal dat ongetwijfeld begrijpen.

Vlaams-nationalistische formateur

Deze 11 juli is ook bijzonder omdat een Vlaams-nationalistische politicus, Bart De Wever (N-VA) nu federaal formateur is en op weg lijkt om premier van België te worden. Premier worden van het land dat je liever wil afschaffen, het is toch een bijzondere situatie. Als Vlaams-nationalist blijkt hij de beste kans te zijn om het land dat hij wil splitsen, te redden.

Het mag dan wel revolutionair lijken dat een Vlaams-nationalist Belgisch premier wordt. Dat is geen staatshervorming op zich en het brengt ook niet noodzakelijk meer Vlaamse autonomie op. Dé vraag is, wat premier De Wever eventueel kan leveren. Herinnert formateur De Wever zich waarom hij in de politiek is gestapt? Waarom de N-VA is opgericht? Dat is niet om er , op oude CVP-wijze, ‘bij te zijn’ als dé partij van verantwoordelijke bestuurders. Wel om het verschil te maken. Wel omdat de welvaart van Vlaanderen in gevaar is door de Belgische structuren.

Lat hoger

De Wever heeft campagne gevoerd met de vraag hem een mandaat te geven om premier te worden. Dat mandaat van de kiezer heeft hij. Maar De Wever mag zich niet laten opslorpen door de logica van de Wetstraat 16, de regering doen draaien met kleine veranderingen in de marge. Op de winkel passen, meer konden voorgaande premiers niet doen.

Dat is niet genoeg voor premier De Wever. De lat ligt hoger. Op een structurele hervorming ligt ze. Geen aanpassingen die bij een nieuwe regering met één besluit allemaal kunnen worden omgedraaid. Links komt bij de volgende verkiezingen met een ‘retour du coeur’ en alle inspanningen worden teniet gedaan.

Als premier De Wever dit land in een goede plooi wil leggen, dan moet de bijzondere financieringswet worden aangepast. Daar heeft hij een bijzondere meerderheid voor nodig. Als hij structurele ingrepen wil doen heeft hij voor verschillende ingrepen een bijzondere meerderheid nodig. Die zit op dit moment niet aan tafel.

Kiezen of delen

De euforie van na 9 juni ebt langzaam weg. Terecht. Met Bart De Wever als formateur zit het land nog altijd even muurvast. Het vertrouwen in De Wever mag dan groot zijn, de vraag is of hij ook in staat is mirakels te verrichten. België grondig hervormen in confederale zin in een regering zonder tweederdemeerderheid.

Op 11 juli is dé vraag waarmee de N-VA als Vlaams-nationalistische partij én Vlaanderen het meest te winnen heeft. Het ‘nemen van verantwoordelijkheid’ en dus de federale regering leiden zonder of met matige communautaire realisaties en een aanvaardbaar begrotingstraject. Of de stap opzij omdat op de winkel passen niemand vooruithelpt en het probleem alleen groter maakt. Of anders gezegd: welke politieke realisaties zijn voor N-VA federaal genoeg?