Komkommertijd: Laurent, de prins en het ei

Het is komkommertijd. De tijd dat politici denken dat het land niet intensief moet worden bestuurd en dat de pers op zijn honger zit om nieuws. Maar de laatste jaren is het meer en meer een kommer en kwel tijd. Het is dit jaar niet anders. Amper het land uit, moeten de ministers van Landbouw en Volksgezondheid zich terug reppen om ons bij te kakelen over vergiftigde eieren en dat die wel aangetast zijn, maar niet zo erg. Wat een uitleg. Er zit brol in, punt uit. Wat wij willen weten is hoe dat in godsnaam is kunnen gebeuren.

Ten paleize is het Laurenttijd. De prins met het grote maar fragiele ego moet de politieke wereld nog een schofferen. Hij liet zich in vol militair ornaat opvoeren en fotograferen voor de negentigste verjaardag van een hier alom gerespecteerde instelling, het Chinese leger. De regering en het paleis waren van niets op de hoogte. Opdat zij het zeker niet zouden kunnen missen, heeft de prins het zelf naar buiten getwitterd. En ja hoor: vuurwerk. Al wie politiek onbelangrijk genoeg is om naast de premier in het land te zijn, laat zijn afkeuring blijken. Emeritus professoren van voor het Twittertijdperk ventileren hun mening alsof we nog in het verleden leven en pleiten er voor om de prins nu maar eens te straffen. De koning blijk zowaar met de premier over de kwestie gepraat te hebben.

Blijkbaar gaan ze de prins nu tuchtigen en inhouden op zijn dotatie. Van de prins wel kwaad dus. Maar bestaat er zoiets als een prinselijk tuchtrecht? En als dat al zou bestaan, is het de Wetstraat duidelijk ontgaan, dat in een tuchtprocedure de rechten van de verdediging moeten worden geëerbiedigd. De prins moet gehoord worden. De procedure moet gevoerd worden voor en door een onafhankelijke instantie. De tuchtoverheid mag niet rechter en partij zijn. Niets van dat alles! De prins is  (nog) niet gehoord en de premier laat zich zonder schroom partijdig uit in de pers. Mooie rechtstaat is dat. Daarmee heeft de prins wellicht een punt gemaakt om de onvrede over zijn situatie en zijn lot duidelijk te maken. Het is duidelijk dat men weer eens met de ogen open in het spel van de prins getrapt is. Die man is wel vindingrijk, dat moet je hem nageven. Hoe men het ook draait of keert, niet de prins, maar de regering staat voor aap. Zij hebben geen vat op deze prins. Je zou zelfs gaan denken dat de prins het opzettelijk doet en zoals ik verder zal uitleggen, kan je hem in dat geval zelf geen ongelijk geven.

De prins laat trouwens fijntjes opmerken dat hij ten persoonlijke titel uitgenodigd was. Dat zal ook wel zo geweest zijn. Moesten de Chinezen mij persoonlijk uitnodigen, ik zou ook gaan. En neen, ik zou het niet aan Michel zijn neus gaan hangen. Mag de prins dan niet op een persoonlijke uitnodiging ingaan? De mening van de Wetstraat-goegemeente is dat de prins een dotatie krijgt en daardoor aan regels gebonden is. Wat die regels zijn en hoe die vastgesteld zijn, dat is weer iets dat in het midden gelaten wordt. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt en daarmee uit. In het geval van Laurent van België is dat dan diens brood men eet, diens zwijgen men eert. Niets private uitnodiging dus. Het optreden van de prins heeft in de ogen van de Wetstraat een politiek aspect. Het ontgaat de regering blijkbaar dat het prinselijk optreden dat politiek aspect meer krijgt door de reactie van de regering dan door het optreden van de prins zelf. De regering had kunnen volstaan met te zeggen dat de prins niemand anders dan zichzelf vertegenwoordigde. Zo zou de kous ook af geweest zijn.

Maar kan men wel blijven volhouden dat het optreden van Laurent van België politiek is? De koning moet buiten het politiek gewoel blijven om zijn functie te kunnen uitoefenen. De prinsen en prinsessen die zo kort bij de troon staan dat ze heel goed mogelijk kunnen geroepen worden om effectief plaats te nemen op de troon, moeten zich aan dezelfde regel houden. Dat is echter al lang niet meer het geval voor prins Laurent. Die is met de afschaffing van de Salische wet en de vele kinderen waarmee zijn broer en zuster gezegend zijn, zo ver van de troon weggeschoven, dat hij hem zelf niet meer ziet staan. De website van de monarchie bevestigt dat. Prins Laurent wordt op die website zelfs niet meer bij de koninklijke familie gepresenteerd. De website heeft de koninklijke familie herleid tot het koninklijk gezin. Een duidelijke poging om het grondwettelijk gewoonterecht rond de koninklijke functie te wijzigen. De prins maakt dus geen deel meer uit van de ‘koninklijke familie’ in de grondwettelijke zin en hij komt realistisch gesproken niet meer in aanmerking om te regeren. Tenzij er zich een scenario zou voordoen zoals in de komische film waarin John Goodman King Ralph speelt; een vergeten familielid van de Britse royals, die men is gaan opsporen nadat de volledige koninklijke familie bij een ongeval om het leven kwam. In sommige gevallen, overtreft de realiteit de fictie, maar die kans is hier toch wel heel erg klein.

Dat prins Laurent een dotatie krijgt, lijkt mij niet meer dan  normaal. Nu de koning goed en wel getrouwd is en hij opvolgers van zichzelf heeft, is Laurent overbodig. Maar dat is niet altijd zo geweest. De man heeft de schoonste jaren van zijn leven moeten opofferen om stand-in te zijn voor zijn broer. Dat heeft hem verhinderd om een beroepsloopbaan uit te bouwen. Hem nu doodleuk zeggen dat hij maar moet gaan werken zoals iedereen, is grotesk en dat weet men. De nieuwe wet op de dotaties, plaatst de dotaties in verband met het uitoefenen van de koninklijke functie. Daarom dat de dotaties naar de toekomst toe beperkt zijn tot bepaalde leden van het koninklijk gezin en de koninklijke familie, namelijk enkel zij die betrokken zijn bij de uitoefening van de koninklijke functie. De koning laat er geen twijfel over bestaan dat noch zijn zus Astrid, noch zijn voormalige opvolger Laurent nog iets te maken hebben met de koninklijke functie. Dat men daarbij een overgangsregeling voorzien heeft voor prins Laurent is maar fatsoenlijk en die overgangsregeling heeft niets te maken met de koninklijke functie. Eigenlijk is dat een soort pensioen of een opzegregeling voor een stand-in die niet langer stand-in moet staan, maar door stand-in te zijn geweest niet meer terecht kan op de arbeidsmarkt.

Nu die dotatie niets te maken heeft met de koninklijke functie, is het ook duidelijk dat die dotatie de prins niet alsnog een ander statuut geeft dan dat van een privépersoon, die de broer is van de koning. Men heeft niet het recht om de vrijheid van de prins als privépersoon aan banden te leggen. Het is volslagen ongepast dat men die vrijheid wil kluisteren door in te houden op de dotatie die in feite een schadevergoeding is om de man zijn leven zo te hebben verstoord. Heeft men eigenlijk enig idee wat een effect dat op een mens heeft om zonder perspectief elk persoonlijk leven en ontwikkeling op kant te moeten zetten in het hoger belang van het land en dan van uit datzelfde hoger belang overbodig verklaard te worden? Een mens zou zich voor minder misbruikt kunnen voelen. Dat is gewoon twisted. Laurent is niet meer dan een rebellerend slachtoffer van een systeem dat hem misbruikt heeft. Het lijkt mij dat Laurent dus een punt heeft wanneer hij zegt op die uitnodiging te zijn ingegaan als privépersoon. Als men hem daarom wil straffen staat dat heel erg op gespannen voet met de mensenrechten. Het zou een mooie casus zijn voor het Hof van Mensenrechten om zich over de vraag te buigen of de mensenrechten toelaten dat de monarchie zijn kinderen opeet?

Eigenlijk is prins Laurent al bij al nog een brave, gevatte rebel. De prins zou het zijn broer en de regering nog een pak moeilijker kunnen maken. De man is immers opgeleid voor de publieke functie. Hij zou kunnen bedanken voor de dotatie en het enige doen waartoe hij echt opgeleid is en in de politiek gaan. De kans lijkt mij reëel dat prins Laurent, bijvoorbeeld aan het hoofd van een burgerbeweging, verkozen wordt als parlementslid. Dan moet hij zich niet meer in bochten wringen voor de regering en kan hij vrijuit en politiek spreken. Er is niets, maar ook niets dat hem dat belet. Laurent zou zelfs minister of eerste minister kunnen worden. De regel van artikel 98 van de Grondwet die stelt dat geen lid van de koninklijke familie minister kan zijn, kan dat niet verhinderen. De website van de monarchie heeft de prins immers buiten de koninklijke familie in de grondwettelijke zin van het woord geplaatst. Het zou dan ook wel erg hypocriet zijn om de prins enkel voor artikel 98 van de grondwet wel nog als lid van de koninklijke familie te beschouwen. Dat zou een ongelijke beperking zijn van zijn politieke rechten. Hoe zeer dat men deze prins ook al heeft willen kluisteren, hij heeft wel degelijk politieke rechten, dezelfde als u en ik. In zijn plaats, ik zou het wel weten.