Kroniek van een aangekondigde nederlaag?

Simulatie

Als we op basis van het resultaat van de provincieraadsverkiezingen een zetelverdeling simuleren (met voor Brussel de resultaten van 2010), dan komen we uit op 39 zetels voor de N-VA in het Vlaams Parlement. Het Vlaams Belang haalt 9% en zou daarmee op 10 zetels komen. Samengeteld levert dat 49 zetels op voor de Vlaams-nationalisten. De N-VA zal pas incontournable worden als ze samen met het Vlaams Belang minstens een blokkeringsminderheid van 61 zetels haalt in het Vlaams Parlement (rekening houdend met de ene zetel van het UF). Met 49 zetels zitten de Vlaams-nationale partijen daar behoorlijk ver van af. Met deze uitslag zouden de drie traditionele partijen (samen 65 zetels) zelfs geen beroep moeten doen op Groen om de N-VA buiten spel te zetten.

Koude kermis

De kans dat het daarop zou uitdraaien is behoorlijk groot. Als het voorzittersdebat van zondagavond één zaak duidelijk heeft gemaakt, dan is het dat Bart De Wever van een koude kermis thuis zal komen met zijn confederalisme. De traditionele partijen lachen dit weg. Ze weten immers dat de lijst van voor herziening vatbaar verklaarde Grondwetsartikelen in 2014 te klein zal zijn om zo een verregaande hervorming door te voeren. Dat was juist de reden waarom de Franstaligen een versoepeling van de herzieningsprocedure zo radicaal hebben afgewezen. Die deur zit stevig op slot. Dan blijft enkel de mogelijkheid over om de Grondwet opzij te schuiven en een constitutionele revolte te ontketenen. De traditionele partijen rekenen erop dat dit in 2014 de achillespees wordt van De Wever. Want hoe balorig de Vlamingen zich ook gedragen in het stemhokje, van een échte revolutie moeten ze niets weten.

Hoe groot is de kans dat N-VA en Vlaams Belang samen de drempel van 61 zetels halen in 2014 ? Allicht vormt het resultaat van de provincieraadsverkiezingen een onderschatting van het reële markaandeel van de N-VA. Bij vorige provincieraadsverkiezingen scoorden de Vlaams-nationalisten altijd iets lager dan bij de meest dichtbije federale of regionale verkiezingen. Maar dat verschil was nooit zo groot.

Welke strategie?

In theorie kan de N-VA nu kiezen tussen een rechtse en een centrumstrategie : de partij kan in 2014 verder naar het centrum evolueren of proberen de laatste restanten van het Vlaams Belang op te peuzelen. Maar die laatste restanten (toch nog altijd 9%) zouden wel eens vrij taai kunnen blijken. Het Vlaams Belang is hoe dan ook een stevig geconsolideerde partij die niet zo snel zal imploderen. Uit de aanloop naar de verkiezingen heeft de N-VA geleerd dat er grenzen zijn aan de verruiming op rechts. Het binnenhalen van Jürgen Ceder werd zowel binnen als buiten de N-VA aangevoeld als een brug te ver. Dit heeft ons pijn gedaan, gaf Bart De Wever nadien zelf toe. Mocht de N-VA verder mandatarissen losweken van het Vlaams Belang, dan zal dit onvermijdelijk stemmen kosten in het centrum. Dit betekent meteen ook dat die mandatarissen nergens meer ‘asiel’ kunnen krijgen en dus gedoemd zijn om bij het Vlaams Belang te blijven.

Maar stel nog dat de N-VA erin slaagt om het Vlaams Belang helemaal binnen te rijven, zonder stemmenverlies in het centrum, dan nog zou de partij daarmee niet in de buurt komen van de blokkeringsminderheid in Vlaanderen. In de praktijk kan de N-VA dus maar één kant op, en dat is verder inbeuken op het centrum. Deze verkiezingen hebben echter ook aangetoond dat CD&V (21,7%) nog steeds stevig verankerd is in Vlaanderen en over een aanzienlijke electorale veerkracht beschikt. En ook de VLD (14,6%) heeft de zwart-gele vloedgolf al bij al relatief goed doorstaan.

Aangekondigde nederlaag

De conclusie van dit alles is dat 2014 voor de N-VA wel eens een kroniek zou kunnen worden van een aangekondigde nederlaag. Geen nederlaag bij de verkiezingen, wel bij de regeringsvorming. Na zondag twijfelt niemand er nog aan dat de N-VA opnieuw sterk zal scoren in 2014. Maar zal het ook sterk genoeg zijn om incontournable te worden in Vlaanderen ? Dat is twijfelachtig. Als het ook maar enigszins kan zullen de traditionele partijen de N-VA buiten spel proberen te zetten in 2014. Want vergeet niet : na 2014 breekt een (naar politieke maatstaven) bijna eindeloze periode aan zonder verkiezingen. Als de traditionele partijen erop rekenen dat het N-VA momentum hoe dan ook zal gebroken zijn in 2019, dan is dat misschien niet geheel en al onrealistisch.

Deze bijdrage verscheen ook op deredactie.be