Kurt Moons: ‘Ondernemingen zijn generator van Vlaamse welvaart’

Pro Flandria verzond alle Vlaamse parlementsleden een exemplaar van België: de onmogelijke opdracht, het boek waarin oud-KBC-baas Remi Vermeire een pleidooi gaf en een scenario uitdokterde voor een propere boedelscheiding. Daarmee haalde Pro Flandria wel wat pers. Maar in feite is de vereniging niet echt bekend, schommelt ze tussen een lobbygroep en een loge. Pas het jongste jaar komt Pro Flandria vaker naar buiten. Kurt Moons, tot voor kort CEO van Eddy Merckx en drie jaar geleden verkozen tot voorzitter,. Een gesprek over onafhankelijkheid en kapitalisme.

Doorbraak: Vanwaar de actie met het boek van Remi Vermeiren? Wat hoopt Pro Flandria daarmee te bereiken?

Kurt Moons: ‘Ten eerste wensen we aan alle Vlaamse volksvertegenwoordigers kenbaar te maken dat de optie van Vlaamse onafhankelijkheid onderbouwd is. Het boek is in feite een vervolg op het beruchte Warandemanifest, wat toen ophef veroorzaakte. En dat zou nu ook moeten kunnen. Het boek is evenzeer onderbouwd door argumenten, dat de veelal emotionele tegenargumenten weerlegt. We willen de Vlaamse parlementsleden overtuigen van hun mandaat en hun opdracht tegenover het ganse Vlaamse volk’

Denk je politici te kunnen overtuigen door hen een boek op te sturen?

‘Alle beetjes helpen. Het valt onder de missie van Pro Flandria om op zoveel mogelijke manieren  beleidsbeslissers  te informeren en hen te wijzen op de mogelijkheid van de Vlaamse onafhankelijkheid. Of dat mensen gaat overtuigen, is een andere zaak. Maar bijvoorbeeld de fractieleider van Groen, Bjorn Rzoska, bedankte me toch al, én hij zou het boek met veel interesse en plezier lezenOf hij het boek werkelijk gaat lezen, weet ik niet. Maar een boek is iets dat blijft, en dat is de reden waarom ik ook in elk boek afzonderlijk een persoonlijke opdracht heb genoteerd. De bijgaande brief zal misschien wel verdwijnen in de papiermand, het boek zal  blijven. En zo hebben we dan ook de naam van Pro Flandria wat bekender gemaakt bij politici.’

Onafhankelijkheid, niet alleen tegenover partijpolitiek

Onafhankelijkheid op de agenda plaatsen, is dat de missie van Pro Flandria?

‘Dat is toch een van de drie pijlers van onze missie. Naast ondernemerschap zijn er waarden en normen. Het derde is autonomie. Ons uitgangspunt is de welvaart en welzijn van het Vlaamse volk. En dat kun je best bereiken via onafhankelijkheid.’

Je zei net ‘autonomie’. Gaat Pro Flandria mee in het confederalismediscours van N-VA?

‘Uiteindelijk gaat het over onafhankelijkheid. Ik denk dat  velen die vandaag confederalisme bepleiten het met zoveel woorden niet durven zeggen, en dat het puur tactisch is. In feite is confederalisme ook het samenwerken van onafhankelijke staten.’

Er is toch wel wat kritiek op die stap-voor-stapstrategie van de N-VA. De partij laat haar artikel 1 achterwege …

‘Het is belangrijk te zeggen dat Pro Flandria partijpolitiek onafhankelijk is. Op die manier kunnen we mensen van verschillende politieke partijen aanspreken en zelfs overhalen lid te worden – en dat zijn er meer dan sommigen denken.  Ook in andere partijen zitten mensen die lid zijn. Mensen die er niet noodzakelijk mogen of kunnen voor uitkomen. Wat de N-VA betreft kan ik enkel hopen dat het een tactisch spel is. Bart De Wever is een doorgewinterd tacticus en strateeg. Hij weet wel wat hij doet.’

Hoé onafhankelijk?

U bent ondernemer. Ik kan me indenken dat u wel  blij bent dat de N-VA nu mee voor een centrumrechts beleid kan zorgen? En dat dat belangrijker is dan een staatkundige revolutie, die tot chaos zou kunnen leiden

‘Ja, maar dat is ook wat er de mensen wordt  voorgehouden. Er zijn voorbeelden genoeg waar een  revolutionaire aanpak niet noodzakelijk tot chaotische toestanden leidt. Het is vaak maar een drogreden die wordt aangehaald door de voorstanders van het behoud van de toestand  vandaag . Ook in Schotland hebben ze er alles aan gedaan om de mensen bang te maken.’

‘Overigens moet je een revolutie ook goed voorbereiden. Ze zeggen wel “revolutie = chaos”, maar dat hoeft dus niet.’

Schotland! De grote in Schotland gevestigde bedrijven waren tegen de onafhankelijkheid.

‘En dan is de vraag: waarom? Omdat die andere belangen hebben. Het is altijd dezelfde vraag. Op het moment dat mensen worden geconfronteerd met nieuwe feiten of een nieuwe situatie, zijn het vaak die mensen die als eerste ombuigen. Het is vaak een stuk opportunisme. Ik kan me mensen indenken die rabiaat tegen Vlaamse onafhankelijkheid zijn, maar snel helemaal zullen omdraaien, als die onafhankelijkheid morgen een feit is. Dat kan ik mij makkelijk voorstellen. Er zijn toch voorbeelden genoeg waar het wel is gelukt? Dan kan het wel zijn dat je door een periode van zes, twaalf of achttien maanden aanpassing moet gaan. Dat blijkt hier vandaag ook met de zesde staatshervorming, waar nog veel moet gebeuren. Maar waar een wil is, in het belang van alle  partijen, moet dat wel lukken. Dat is iets waar nog te weinig aandacht naartoe is gegaan : de voorbereiding van die onafhankelijkheid.’

Al bij de viering n.a.v. het 50-jarig bestaan van de Vlaamse Volksbeweging in 2006 riep prof. Bart Maddens op om dat concreet voor te bereiden. Een taak voor Pro Flandria?

‘Ik zie dat er een aantal verenigingen binnen de Vlaamse Beweging wel mee bezig. Zij het soms direct, soms indirect. Maar ik denk dat hier ook een taak is weggelegd voor de Vlaamse regering.’

Nu zijn er de boeken van Gerolf Annemans en van Remi Vermeiren … Maar iemand moet het concreter maken, toch?

‘Er zijn mensen die er mee bezig zijn. Het boek van Annemans heeft minder aandacht gekregen, maar biedt ook een aantal richtlijnen. Als je beide boeken combineert, O2 en België: de onmogelijke opdracht kun je al ver opschuiven in de richting. Maar alles moet inderdaad concreet worden uitgewerkt. Het is trouwens een van de redenen waarom ik me een aantal jaar geleden ben beginnen bezighouden met de Vlaamse Beweging: ik vond dat er te weinig eendrachtige standpunten werden ingenomen, dat er te weinig werd voorbereid en er te veel lukraak werd geschoten. Waardoor we niet als volwaardig werden bekeken door onze tegenstanders. We hebben nood aan leiding en sturing, dat geldt trouwens voor het hele Vlaamse volk. Pas de laatste jaren zien we dat ook op politiek vlak vertaald, en dat kan ik enkel toejuichen.’

Pro ondernemerschap

Je merkt op dat er vanuit de Vlaamse Beweging nogal lukraak wordt geschoten en dat er weinig wordt geconcerteerd. Maar van Pro Flandria zien we al helemaal niet veel aan het oppervlak. Welke rol ziet Pro Flandria voor zichzelf weggelegd?

‘We willen ons vooral tot ondernemers richten. Ondernemers willen dat de overheid voor hen een gepast en bestendig kader creëert, waarbinnen ze kunnen opereren. Wij willen ondernemers doen inzien dat er ook een ander, een beter kader kan worden gemaakt. We willen wel geen Unizo, Voka of VKW zijn, die zich bezighoudenmet de belangen van de ondernemers. Ik zie ondernemers en werkgevers eerder als een middel tot het verbeteren van het welzijn van het ganse Vlaamse volk. Ik zie ondernemers niet als doel op zich.’

Dat loopt toch gelijk met de strategie van de N-VA: ondernemers aantrekken met een liberaal verhaal om via die hefboom op termijn staatkundig voortgang te boeken?

‘Ondernemers moeten overtuigd worden omdat zij een gigantisch belangrijke factor zijn in de welvaart van eender welk land. In een normaal land heb je een overheid die goede omgevingsfactoren creëert voor zijn ondernemers, zo veel als mogelijk. Dat zie je hier niet. Hier zijn de Vlaamse ondernemers de dupe van het Belgische systeem dat vooral steunt op de gekende situaties met alle mogelijke profitariaat, overdreven fiscaliteit en regelgeving Als je ondernemers ervan kunt overtuigen dat er een mogelijkheid is dat hun eigen ondernemingen florissanter kunnen zijn door die omgevingsfactoren te veranderen, heeft dat twee gevolgen: de bedrijven zullen beter kunnen werken en ook alle mensen die ervan afhangen en dus het hele volk zal er beter van worden. Ik zie de ondernemingen als generator van welvaart. En de overheid moet er voor zorgen dat de omgeving voor die bedrijven optimaal is. En dan komt er welzijn en welvaart.’

Hoe wil je dan die ondernemers bereiken?

‘Dat is dit nieuwe werkjaar de nieuwe focus. We hebben concrete lijnen getrokken in onze organisatie en in onze doelstellingen. We gaan in de nabije toekomst ons meer richten tot ondernemers en hen uitnodigen om mee te spelen in het debat. Voka speelt daar nu al een goede rol; hun teksten en visies sijpelen toch door tot in de politiek. Maar bij Voka staan de belangen van de bedrijven zelf veelal nog op de voorgrond. Ik stel: het is in het belang van de bevolking; bedrijven hebben ook een maatschappelijke taak.’

Je zit dus regelmatig met ondernemers aan tafel?

‘In het verleden richtten we ons tot academici, ondernemers, vrijeberoepers e.d. Maar we gaan ons nu meer richten op ondernemers, we gaan meer van die mensen uitnodigen, en meer activiteiten organiseren voor en met hen. We willen naar hen luisteren, en achterhalen hoe wij hun ideeën kunnen uitvoeren zonder dat zij hun nek moeten uitsteken.’

Kun je op die ondernemers vertrouwen? Nu lopen Vlaams-zijn en ondernemer-zijn nog door elkaar. Maar morgen evolueren de omgevingsfactoren, geraken we uit de crisis, en dan? Hoe Vlaams zijn die ondernemers dan nog?

‘De omgevingsfactoren zoals die vandaag worden aangepast, zullen nooit voldoende zijn. Zolang er intransparante transfers zijn, zijn de omgevingsfactoren nog niet optimaal voor ondernemers. En dat weet De Wever ook.’

Vissen vangen doe je zo …

Dan moet Pro Flandria de Vlaamse besparingsregering wel toejuichen?

‘Inderdaad, dat doen we ook.’

Ook al zijn vele verenigingen in de Vlaamse Beweging daar het slachtoffer van de besparingsmaatregelen?

‘Ja, maar er zit overal vet op de soep. Laat ons die er eerst van af halen, en de soep dan goed laten koken. Het subsidiebeleid als dusdanig is ook niet van die aard dat het altijd de meest optimale werking met zich meebrengt, en dat geldt voor alle verenigingen. Dat is de aard van het beestje. En verder zijn er nog altijd heel wat heilige huisjes die overeind blijven. Niemand durft eraan te komen. Zeker niet als je met coalitiepartners moet werken waar die verenigingen een stuk van de machtsbasis vormen.’

Als ik je nu hoor denk ik: Pro Flandria is Vlaamsgezind én neoliberaal.

‘What’s in a word? Ik heb nooit onder stoelen of banken gestoken dat de vrije markt en het kapitalisme nog steeds een van de betere systemen zijn vandaag. Dat moet wel sociaal gecorrigeerd zijn, maar enkel voor wie niet kan. Voor wie niet wil, dat is een eigen keuze. Door de welvaart die we de laatste tientallen decennia hebben gekend, is er een soort profitariaat op geënt geworden. Dat kan wel heel menselijk zijn, en als er veel geld is, kan er veel verdeeld worden. Maar nu gaat het moeilijker, en moet er geld teruggetrokken worden. We dragen de gevolgen van de verkeerde beslissingen toen.’

Merk je een zekere openheid in ondernemerskringen voor jullie boodschap?

‘Ze zitten er misschien niet op te wachten, maar ik merk wel in mijn zakelijke gesprekken dat als ik de communautaire problematiek op tafel legde meeste ondernemers daarin onmiddellijk meegaan. Er zijn heel veel mensen die vandaag onderkennen waar het probleem zit, maar dat nog niet durven uiten. Maar als je hen een visje toewerpt, springen ze mee op de boot. Zelfs mensen waarvan je het niet verwacht. Dat is ook een van de redenen waarom de N-VA zo succesvol is. Wij zitten deels mee in hetzelfde verhaal, in de slipstream. Maar ik wil met Pro Flandria een stap verder zetten. Het is aan verenigingen zoals de onze om ervoor te zorgen dat de terechte bekommernissen constant worden  geventileerd naar de politici. Als niemand de stok achter de deur houdt, zouden we kunnen verzeilen in een gelijkaardig politiek spel van het verleden.’

Wat zijn jullie verdere plannen?

‘Meer de ondernemers benaderen. In het voorjaar allicht organiseren we een symposium over de problematiek van ondernemers. We hadden het eerder al over Europa, het onderwijs en de Antwerpse haven. Ook de eerstvolgende Toekomstverkenningen Richard Celis, die we ondersteunen, gaan over ondernemerschap.’

‘En dat neoliberale … Ik denk dat het heel sociaal is als je een liberaal beleid voert. Omdat je dan welvaart en toegevoegde waarde creëert. Je geeft mensen de gelegenheid om zich te ontwikkelen en te ontplooien binnen bedrijven die kunnen groeien. Het probleem van het socialistisch model ? … kijk naar Wallonië, waar werkloosheid moest worden opgelost door overheidstewerkstelling. Dat is een vicieuze cirkel. De overheid moet een faciliterende en herverdelende rol spelen, maar mag niet zelf het initiatief nemen.’

Sterft gij oude vormen en gewoonten

Geldt dat ook voor de Vlaamse regering? Alombekend om haar regelgeving …

‘Daar is de slinger te ver doorgeslagen. We hebben de oude gewoontes van het Belgische verhaal overgenomen. Dat geldt ook voor Europa: regelgeving, regelgeving en nog eens regelgeving, waardoor haast niemand nog weet waaraan zich te houden. Fiscaal, sociaal, bouwvergunningen, infrastructuur … het is niet meer te volgen. Ik denk wel dat een aantal ministers dat momenteel door heeft.’

Nochtans zit de N-VA al behoorlijk lang in de Vlaamse regering.

‘Je spreekt altijd over de N-VA, maar Pro Flandria is niet partijpolitiek. Wie toen in de regeringen zat, is medeverantwoordelijk. En ik vrees er wel voor dat de N-VA,door ook federaal regeringspartij te worden, in de verleiding zou kunnen komen om mee een machtsspel te spelen. En dat is ongetwijfeld een van de ideeën van hun collega’s uit de gevestigde partijen.’

Je bedoelt dat dat hun vrees is.

‘Neen, dat zal zelfs hun doel zijn: van de N-VA een systeempartij maken. De gevestigde partijen zouden niet liever hebben dan dat de N-VA zich profileert als regeringspartij die meegaat in het verhaal en de macht. Dat heeft te maken met postjes, het plaatsen van je mannetjes in departementen, diensten … En dan wordt die partij onderdeel van het politieke establishment. En dat zou wel eens een van de bedoelingen kunnen zijn van de liberale, socialistische en christendemocratische partijen.’

Het kan dus een taak zijn van Pro Flandria om N-VA ook op dat vlak in de gaten te houden?

‘Ik denk het wel. De balans die moet gevonden worden is verantwoordelijkheid opnemen en je niet tegelijk laten verleiden om koste wat kost deel uit te maken van de macht. Dat zal de toekomst uitwijzen.’

Er is nog maar net een boekje geschreven door Ludo Abicht dat pleit voor een socialere Vlaamse Beweging en een Vlaamsere sociale beweging.

‘Ik ben 100% voorstander van samenwerking met wie uiteindelijk dezelfde bedoeling heeft, voor ons volk en onze kinderen. Ook al leggen we misschien wel andere accenten. Maar als je ver genoeg doorgaat in de redenering, gaat het er toch om om wie het moeilijker heeft ook te soigneren. En dat kun je best als er constant rijkdom wordt gecreëerd. De Vlaamse Beweging heeft te lang op het extreemrechtse ingezet. Wat meer liberaal denken zou niet verkeerd zijn. Er worden nu toch wel wat correcties aangebracht, onder meer door mensen aan de linkerzijd e van het politieke spectrum. En dan is samenwerking opportuun. En samen zou de Vlaamse Beweging beter overkomen in de publieke opinie. Onafhankelijkheidsbewegingen elders in Europa zitten toch ook niet in een extreemrechts hoekje.’

Pro Flandria zit niet in dat hoekje dus.

‘Onze economische visie is niet volledig uitgebouwd in ons programma. Maar onze leden hebben toch eerder een liberale insteek. Maar het is eerder een middel, en niet een doel. Er mag dus wel meer samenwerking zijn in de Vlaamse Beweging.’

Het interview werd enkele dagen afgenomen voor de Zweedse regering ‘landde’. Doorbraak nam nog even contact op en vroeg naar een reactie van Pro Flandria-voorzitter Kurt Moons.

‘Zo’n regering zonder de socialisten mogen we wel veelbelovend én een huzarenstukje noemen. Voor wat ik er vandaag over weet vind ik alvast een aantal economische financiële en economische maatregelen erg bemoedigend en een breuk met het verleden: indexsprong, verlaging personenbelasting, verhoging pensioenleeftijd, verlaging vennootschapsbelastingtarief. Maar the proof of the pudding is in the eating. He zal wel nodig zijn om binnen een aantal jaren met overtuigende economische cijfers te komen. De maatregelen die nu voorliggen zijn wel de juiste om daartoe te komen. Ook de voorziene sociale correcties wijzen op een rechtvaardig beleid: beurstaks op aandelen, de ‘doorkijkbelasting’, welvaartsenveloppe, indexsprong geldt niet voor de laagste inkomens, gepensioneerden mogen onbeperkt bijverdienen … De CD&V heeft dit laken knap naar zich toe getrokken.’

De Zweedse coalitie heet in de pers een ‘herstelregering’. We zien niets op communautair vlak.

‘Inderdaad, maar het communautaire zal allicht vanzelf naar boven komen door de harde oppositie van PS. Indien alarmbellen of belangenconflicten worden ingeroepen, is dat het bewijs dat België niet werkt. Het is ook wel spijtig  dat er niets gebeurt aan de jaarlijkse miljardentransfers van Vlaanderen naar de andere landsgedeelten.’