Kwestie van tijd

Independentistak is een netwerk van mensen, waaronder ikzelf, die voor Baskische onafhankelijkheid zijn. De wortels zijn te vinden binnen de ezker abertzalea. Het hoofddoel is onafhankelijkheid, te bekomen via democratische methoden en wegen. Om dat te realiseren, is een democratische meerderheid nodig onder minstens de kiesgerechtigde inwoners van Baskenland. Dat betekent dat men mensen moet zien te overtuigen die op dit moment géén voorstander zijn van onafhankelijkheid en/of die buiten de klassieke Baskische Beweging staan. Daarom werkt Independentistak aan een lijvig argumentarium, een strategie en een coherent discours.

Het opvallend nieuwe aan de houding van Independentistak, is dat de organisatie zich ‘noch links, noch rechts’ positioneert, maar een aantal pijlers noemt om duidelijk te maken waarvoor ze staat: burgerparticipatie en directe democratie, herverdeling van de rijkdom zodat iedereen een welvarend leven kan hebben, en het recht op individuele en collectieve zelfbeschikking. Iedereen die zich hierin kan vinden, is welkom om mee te werken. Daarom ook dat de organisatie steevast aan politici vraagt haar activiteiten niet te recupereren voor het eigen ego en voor de eigen agenda. En daarom dat andere organisaties hun symbolen en zelfs naam, thuis moeten laten als ze willen deelnemen. Eén symbool, één vlag, één slogan, één kleur.

De hele filosofie tot in de diepte beschrijven, valt buiten het bestek van deze bijdrage. Wat belangrijk is, is dat de groep er meer en meer in slaagt om schema’s te doorbreken, oude denkbeelden af te gooien en de onafhankelijkheidsidee te moderniseren met een dieper en breder discours. Independentistak heeft ook resoluut gekozen voor dialoog en samenwerking over ideologische (partij)grenzen heen, in plaats van voor confrontatie. Deze gewijzigde attitude maakt dat twee topjournalisten van EITB (de Baskische VRT, zeg maar) hun programma live ter plaatse op de protestactie in Bilbao maakten. Dat is ongezien op een manifestatie voor onafhankelijkheid!

Een ander voorbeeld: klassiek viert elke politieke strekking haar eigen ‘Aberri Eguna’ ofte Baskische nationale feestdag. Independentistak probeert daar één evenement van te maken voor alle strekkingen samen. Dit jaar is dat ook gelukt trouwens.

EH Bildu en PNV praten

Hasier Arraiz (voorzitter van Sortu en parlementslid voor de links-republikeinse EH Bildu) en de Baskische Minister-President Iñigo Urkullu (van de conservatieve nationalistische PNV) vinden elkaar in een visie op wat het uitgangspunt zou moeten zijn van een staatsvormend proces: ‘het proces moet in drie fasen gebeuren, op maat van de administratieve realiteit’. Dus: een apart proces, met mogelijks verschillende snelheden voor de drie grote gebieden waaruit Baskenland bestaat. Eentje voor Euskadi (de Baskische Autonome Regio). Een tweede voor de Forale Gemeenschap van Navarra en een derde voor Iparralde, dat onderdeel is van het Franse departement ‘Pyrénées-Atlantiques’. Over welke aanpak de voorkeur krijgt, zal nog heel wat gepraat moeten worden: die van akkoorden met Madrid of de unilaterale sprong. Maar er wordt tenminste gepraat. Veelzeggend is de uitspraak van Arraiz dat ‘EH Bildu er niet op uit is om met de PNV in de clinch te gaan over wie domineert in de politieke instellingen, maar wel om de mogelijkheid om een strategie overeen te komen voor ons volk’.

Samen voor Arnaldo Otegi

Enorm boeiend in dit opzicht is ook de open brief van de oud-minister-president Josu Ibarretxe (ook PNV) samen met Iñigo Iruin, een advocaat die tot de ezker abertzalea behoort. Zij riepen samen op om vijf politieke gevangenen vrij te laten, waaronder, en in het bijzonder, Arnaldo Otegi (de oud-voorzitter van de aan de ETA gelieerde partij Batasuna). Alweer vinden beide Baskische strekkingen elkaar in een gedeelde visie. Dat een oud-minister-president zo duidelijk publiekelijk stelling neemt, is meer dan symbolisch.

Arnaldo Otegi, Rafa Díez, Miren Zabaleta, Arkaitz Rodriguez en Sonia Jacinto werden in oktober 2009 gearresteerd voor hun betrokkenheid bij ‘Bateragune’. Deze groep schreef, onder leiding van Otegi, een tekst die moest dienen als basis voor interne debatten binnen de ezker abertzalea. De Spaanse politie wist dat, want hield alle bewegingen van Otegi in het oog. Het is ondertussen geweten dat de arrestaties de verspreiding van de tekst moesten verhinderen. Maar de politie kwam te laat. De tekst was verspreid en de leiding van de beweging liet meteen weten dat alles zou verlopen zoals gepland, ondanks de arrestaties. Alles wat er daarna binnen, en zelfs buiten, de linkse nationalistische beweging gebeurd is, is daarvan de vrucht. De keuze voor de politieke weg, voor aanwezigheid in de instellingen, voor de dialoog, om de wapens neer te leggen, voor de kartelvorming met andere Baskische politieke partijen …

Omdat het vijf jaar geleden was dat de arrestaties plaatsvonden, werd er  betoogd in Elgoibar, Otegi’s dorp. Daar waren zelfs politici van de takken van de Spaanse socialistische partij in Euskadi én Navarra, en van Verenigd Links. Daarnaast van de vakbonden ELA en LAB. Er werd een brief voorgelezen van de nobelprijswinnaar Alfonso Pérez Esquivel. Hij vraagt de vrijlating van deze vijf, want ‘zij zijn de authentieke garantie voor vrede in Baskenland en voor de definitieve oplossing voor het Baskische conflict’. Dit is zo bijzonder dat het verbazend is. En toch komt het allemaal niet echt uit de lucht vallen. Zelfs de Spaanse ‘superrechter’ Baltazar Garzón verklaarde al in 2010 dat heel die operatie tegen Bateragune een kanjer van een fout is geweest, want ‘de verandering was belangrijk en definitief’.  Ze zitten tot op vandaag hiervoor in de cel, omdat ze aan een democratische toekomst zonder geweld aan het schrijven waren.

Daarom was de aanwezigheid van mensen uit verschillende politieke families op de betoging in Elgoibar, en dan vooral kritische stemmen binnen de Spaanse socialistische partij, zo geweldig belangrijk.

Slotsom: samenwerking en dialoog dat ook meer en meer publiek getoond wordt. Het biedt hoop. En dat de woorden van de Minister-President Urkullu aan Arraiz, dat het ‘slechts een kwestie van tijd is om tot akkoorden te komen’ tussen PNV en EH Bildu, realiteit mogen worden.