Laat Van Grieken Dewinter in de pas lopen?

Filip Dewinter is, in volle hoogmoed, eigengereid zijn weg gegaan in Griekenland. Zoals hij al meer dan dertig jaar eigengereid zijn weg gaat in de partij. Niemand heeft daar ooit echt tegen opgetreden, soms werd eens naar hem geblaft, maar nooit werd er gebeten. Tot nu.

Julius Caesar was zo overtuigd van zijn onaantastbaarheid, dat hij zijn lijfwacht afschafte. Op de Iden van maart werd hij vermoord, door 33 messteken. Overmoed, hybris noemden de Grieken dat. Filip Dewinter overkomt iets vergelijkbaars. Ondanks de opdracht, afspraak of waarschuwing om niet te spreken met Gouden Dageraad, deed de delegatie-Dewinter dat toch. Willens nillens. Dat hij ook met andere partijen sprak is naast de kwestie. Een politicus die zo ervaren is, weet dat die partij met de aanwezigheid van een buitenlandse delegatie zal uitpakken. Dewinter en co weten ook dat er genoeg aasgieren op de loer liggen om de tweets over en filmpjes van zijn aanwezigheid snel en efficiënt te verspreiden. Het moet dus de bedoeling geweest zijn dat zijn aanwezigheid bij Gouden Dageraad alom bekend werd.

Maar in een ding heeft Dewinter zich vergist: de reactie van zijn, in zijn woorden: ‘jonge en onervaren partijvoorzitter’. Tom Van Grieken heeft in het verleden gezien hoe Dewinter een partij was in de partij en niemand hem echt terugfloot. Noem de partijvoorzitters maar op: Frank Vanhecke (1996-2008), Bruno Valkeniers (2008-2012) en Gerolf Annemans (2012-2014). Alle drie moesten ze Dewinter ondergaan. Maar na 2014 is alles veranderd.

Rechts maar niet ranzig

Het Vlaams Belang is geen grote partij meer. Het partijapparaat is sterk gekrompen en deels vernieuwd. Er is een nieuwe generatie naar voren getreden. Die generatie ziet het cordon sanitaire niet als ‘de levensverzekering van het Vlaams Blok’ zoals Karel Dillen dat ooit noemde. Die jonge generatie zag hoe in 2014 het cordon een argument was om niet voor het Vlaams Belang te stemmen, maar wel voor de N-VA. Die generatie beseft dat besturen geen vies woord is voor een partij; op lokaal en regionaal (Vlaams) niveau wil de partij graag meeregeren. En na de zege van Donald Trump en de opmars van Norbert Hofer (Oostenrijk), Geert Wilders en Marine Le Pen, lijkt dat ineens niet meer zo een gek idee. Een partij die al tientallen jaren meedraait zonder ooit ergens bestuurd te hebben, dreigt ongeloofwaardig te worden. Dus moet het anders. ‘Rechts maar niet ranzig’.

Vuil

Zo ziet Dewinter dat niet. Hij is het symbool van het oude Vlaams Belang/Blok van de bokshandschoenen over ‘het mes in de pamper’ tot ‘de pocket van Mohammed’. Dewinter wil een Vlaams Belang dat ‘vuil genoeg’ is. En dus doet hij wat hij volgens insiders altijd al heeft gedaan: zijn agenda opdringen aan de partij, organisatorisch en ideologisch. De partij voor voldongen feiten stellen, feiten die de vernieuwing van de voorzitter ongeloofwaardig maken. Had Van Grieken nu niet gereageerd, hij zou voorzitter zijn bij gratie van Dewinter, nu vecht hij om de ‘chef’ te zijn van de partij. De onbetwiste voorzitter, de man die de lijnen uitzet. Dewinter heeft Van Grieken het plezier gedaan om zelf een politiek feit aan te brengen waarop hij als voorzitter moet en kan reageren, waar Van Grieken niet kon ingrijpen bij interne partijaangelegenheden (op vlak van personeel en financiën) in de coulissen, die zich blijkbaar ook voordeden. Van Grieken krijgt daarbij de steun van de Europese bondgenoten van Vlaams Belang, Zowel vanuit Nederland als vanuit Frankrijk zouden vragen gekomen zijn om uitleg over het optreden van Dewinter in Griekenland. En na het optreden in Terzake gisterenavond zal Dewinter voor de partijraad best een goed antwoord klaar hebben op de vraag wie zijn reisjes betaalde. En er zijn er daar met voorkennis.

In De Afspraak was te horen welke lijnen Van Grieken wil uitzetten. De partijvoorzitter bood de N-VA een reddingsboei aan om een rechtse coalitie overeind te houden in Antwerpen. Met Dewinter lijkt dat moeilijk, onmogelijk zelfs. De vraag of het realistisch is, zal pas na de verkiezingen blijken. Officieel is de N-VA niet voor het cordon. Politiek gezien kan het cordon maar breken als er iemand politiek voordeel bij heeft, zonder te veel nadelen. Antwerpen is het politiek laboratorium van Vlaanderen, het hoeft niet te verbazen moest het cordon net daar breken. Maar meer dan een voorzichtige voorspelling is dat niet.

En nu?

Op zaterdag 3 december komt de partijraad van Vlaams Belang samen. Binnen de partij zijn ze er nogal gerust in, de aanhang van Dewinter zou bij de kaders enorm afgezwakt zijn. Voor Dewinter zelf zou het wel eens een grote verrassing kunnen zijn vast te stellen dat hij niet langer het boegbeeld is dat door iedereen op de schouders wordt gedragen. Dewinter is al jaren met getrouwen omringd, jaknikkers, wordt wel eens beweerd, die hem het zicht benemen op de realiteit, ook de politieke realiteit. Dewinter heeft zeker nog een machtsbasis in Antwerpen, maar op de partijraad zou het voor hem wel eens een harde reality check kunnen worden. En dan? Volgens oud-voorzitter Frank Vanhecke heeft Dewinter geen toekomst buiten de partij. Volgens insiders heeft Dewinter vroeger nog les gegeven op de zomeruniversiteit van de Vlaams Belangjongeren over de rechtse partijen in Europa en hun afscheuringen. De conclusie van die les was, dat de oorspronkelijke partij overleeft, maar de afscheuring zelden of nooit. De enige toekomst voor Dewinter is binnen Vlaams Belang lijkt de conclusie, maar dan moet hij in de pas van Van Grieken lopen. De vraag is of dat in zijn karakter ligt. Er zullen keuzes moeten gemaakt worden.

Foto: (c) Reporters