Lessen uit Peetersgate

1) Kris Peeters is een lafaard

‘Achterbaks’ was niet alleen de poging om via een omwegje regeringsbeleid aan te vallen in de pers. Minstens even laf was de manier waarop Kris Peeters uiteindelijk reageerde op de uitgelekte mail. De vicepremier schoof elke verantwoordelijkheid van zich af en wees met een beschuldigende vinger naar CD&V-Antwerpen. Zelfs binnen zijn eigen partij is men geschrokken van het gemak waarmee Peeters de lokale voorzitster Ariane Van Dooren voor de wolven smeet.

Frappant was ook dat Peeters de betrokkenheid van zijn eigen kabinet doodleuk bevestigde. Maar, aldus Peeters, hij had de mail zelf nooit gezien. Alsof dat een verschil maakt. Peeters zit lang genoeg in de politiek om te weten dat een minister politiek aansprakelijk is voor de daden van zijn eigen kabinet. Als zijn kabinet de actie aanstuurde, wat dus niet ontkend wordt door Peeters, dan is hij daar als minister verantwoordelijk voor. Maar ook die verantwoordelijkheid probeert het CD&V-boegbeeld te ontlopen.  

2) De media blijven vriendelijk voor CD&V

De media hadden veel aandacht voor ‘Peetersgate’, en bijna alle kranten hadden duidelijke kritiek voor CD&V. Maar echt diep sneed het mes toch niet. Het valt op hoe de gammele verdediging van de christendemocraten amper werd doorprikt. Zo hield Peeters zondag vol dat het altijd zijn bedoeling was geweest om winkelen in Antwerpen aan te moedigen. Uit de interne mail van CD&V bleek zwart op wit het tegendeel: Peeters wou winkelen in Antwerpen verdacht maken. Niemand die het hem voor de voeten wierp.

De framing van Peetersgate werd snel verzacht in het voordeel van Peeters zelf. Bijna het volledige commentariaat heeft het over ‘een conflict tussen CD&V en N-VA’, waarmee stevig de indruk wordt gewekt dat ze bij N-VA toch geen haar beter zijn. Dat is frappant net nadat eenzijdige vijandelijkheden aan het licht komen. Het is alsof twee bondgenoten lang samenleven en samenwerken, dan een verrassingsaanval door één partner onthuld wordt en iedereen plots spreekt over een ‘vuile oorlog’ tussen de twee landen. Er was nochtans slechts één agressor. 

3) De weerzin voor N-VA vertroebelt vele blikken

Het valt op hoe snel discussies tegenwoordig afglijden naar ruzie over… N-VA. Zelfs bij een geval als Peetersgate – waarbij N-VA allerminst medeplichtig en eigenlijk beoogd slachtoffer was – keren de blikken zich al snel richting Bart De Wever & Co. Op de sociale media ging het zaterdag al gauw over interne mails van N-VA (over Pegida Vlaanderen, over de Rode Duivels…). Het deerde daarbij niet dat deze voorbeelden van interne communicatie op geen enkele manier de bedoeling hadden om een offensief op te zetten tegen collegiale regeringsbeleid. 

Bij heel wat tegenstanders zit de angst er snel in dat N-VA ergens van zou kunnen profiteren. Nieuwsfeiten worden beoordeeld aan de hand van de oude rechtsvraag: cui bono? Als het ‘gevaar’ bestaat dat N-VA met enkele pluimen gaat lopen, duwen veel mensen hun hakken in het zand. Zie ook het hele terreurdebat, waar hele analyses worden gewijd aan de interessante vragen of het goed functioneren van N-VA-ministers niet positief zou kunnen afstralen op N-VA. De slachtofferrol wordt N-VA al lang niet meer gegund. Er wordt N-VA helemaal niets gegund.

4) N-VA heeft het moeilijk

N-VA heeft niet meteen veel garen kunnen spinnen bij Peetersgate. Mogelijk brengen de geniepige mechanisaties van Peeters de CD&V op langere termijn schade toe, maar op korte termijn is er niet bepaald een knieval gekomen. Excuses of zelfs maar een erkenning van fout kreeg Bart De Wever niet. Nieuwe afspraken, een wapenstilstand binnen de regering? N-VA heeft duidelijk ingezet op een oplossing achter de schermen. De onthulling dat het contact tussen Peeters en De Wever afgelopen weekend louter via sms verliep (niet eens via telefoongesprek), doet vermoeden dat ook het contact achter de schermen zeer stroef blijft. 

De achterban van N-VA reageerde furieus op Peetersgate. Bij de partijtop werd haastig getemporiseerd, en de reactie van partijvoorzitter De Wever benadrukte vooral het emotionele aspect van het ‘verraad’ – waarmee het meer fundamentele probleem binnen de regering onbenoemd bleef. In de coulissen van N-VA zitten veel mensen met de handen in het haar. Er is geen alternatief voor N-VA, en de christendemocraten tonen weinig echte wil om beter te doen in de toekomst. Het is niet duidelijk hoe het verder moet de onhandelbare Peeters. 

5) Didier Reynders verdient respect

Het mag duidelijk zijn dat Kris Peeters het grootste menselijke probleem van de regering Michel is. Niet zo lang geleden hadden de politieke bookmakers in die categorie hun geld ingezet op een andere vicepremier: Didier Reynders. Ook Reynders greep naast het premierschap én een Europese landingsbaan. Bij Reynders moet de nederlaag zelfs nog bitterder hebben gesmaakt, want hij heeft er zelf een lange dienst binnen de federale regering opzitten en hij moest de Wetstraat 16 laten aan een partijgenoot en persoonlijke rivaal. 

Het kan vreemd klinken, maar Kris Peeters zou beter een voorbeeld nemen aan Didier Reynders, die zijn teleurstelling beter lijkt te dragen. Net als Reynders heeft Peeters een aanzienlijke portefeuille waar hij zijn tanden kan inzetten, zonder schaduwoppositieleider te spelen. Le Beau Didier heeft bovendien een gevoel voor humor: een kwaliteit die Kris Peeters deugd zou kunnen doen. 

6) Kris Peeters heeft groupies

Ondanks alle kritiek behoudt de belaagde Kris Peeters enkele fervente supporters. In Het Laatste Nieuws heeft een anonieme bron het over ‘groupies’: jonge Antwerpenaren met ambitie en een job op het partijhoofdkwartier van CD&V. In het roddelcircuit vallen onder meer de namen van Sam Voeten en Maxime Penen – twee twitteraars die het voorbije weekend opvallend stil bleven. 

Wellicht heeft Kris Peeters bij een groot deel van de CD&V-achterban gescoord. Natuurlijk staan de vuile spelletjes van Peeters haaks op het beeld dat CD&V van zichzelf probeert te verkopen: warm, een tegengif voor polarisering. Maar met zijn manoeuvres laat Peeters wel blijken dat hij niet zomaar de loopjongen van de schaduwpremier uit Antwerpen is. Bij niet weinig mensen levert dat CD&V een paar punten op. 

7) Het Lente-offensief van N-VA moet wachten

Bij N-VA zullen ze nog even moeten wachten om nieuwe punten te pakken. Er bestaan al geruime tijd plannen om vanuit N-VA offensiever te gaan communiceren over het regeringswerk op Vlaams en federaal niveau. Zo een Lente-offensief heeft echter alleen kans op slagen wanneer de boodschap niet overschaduwd wordt door intern gekibbel binnen de regering. Niet voor niets benadrukte Bart De Wever zijn hoop op een ‘keerpunt’ voor het regeringswerk. Op dat ‘keerpunt’ kan dan een nieuwe mediaoffensief gelanceerd worden.

Voorlopig moet N-VA Kris Peeters nog even uitzweten en afwachten welke koers CD&V nu eindelijk zal kiezen. Als de christendemocraten oordelen dat hun destructieve spelletjes de eigen partij evenveel schade dreigen toe te brengen, dan is er nog hoop. Maar als de christendemocraten zich na vorig weekend gesterkt voelen, en de inschatting maken dat N-VA bij gebrek aan alternatief niet in staat is om CD&V echt kwaad te doen, dan komen er nog barre tijden.