Luchthaven Zaventem heeft geen uitbreiding nodig

In het najaar van 2016 pakte Brussels Airport Company (BAC) uit met een Masterplan 2040. In die toekomstvisie streeft de luchthavenuitbater naar een uitbreiding van de luchthaven, niet zozeer in het aantal vliegbewegingen maar wel in het aantal passagiers. Nu zijn er dat een 23 miljoen op jaarbasis, in 2040 moeten er dat minstens 40 miljoen zijn. Bijna een verdubbeling dus.

Die uitbreiding in passagiers (en vracht) vergt ook een uitbreiding in infrastructuur, zo beweert BAC. Het masterplan wil de baan 25L verlengen, waardoor die de langste van Europa wordt, en dat in een dichtbevolkte regio als Vlaanderen.

Maar heeft Zaventem wel een capaciteitsprobleem? Neen toch. In 2000 – net voor het Sabena-debacle – telde Zaventem 340.000 vliegbewegingen, in 2015 nog 240.000. Dat zijn er 100.000 minder.Wat is dan de echte reden van dit megalomane plan?

Alles draait om de Brusselse geluidsnormen, die al sinds 1999 in een besluit van de Brusselse regering verankerd zijn, maar tot nog toe niet toegepast werden. Luidruchtige vliegtuigen die het Brussels Gewest overvliegen, kunnen vanaf 1 januari van dit jaar fikse boetes krijgen. Maar de inning van die boetes is door een typisch Belgisch compromis – na de soap van twee belangenconflicten – met een dik jaar uitgesteld en wordt wellicht over de verkiezingen getild. De luchtvaartmaatschappijen zetten BAC daarom nu onder druk om de routes over Brussel te verleggen.

Door baan 25L langer te maken, verlegt BAC de facto de luchthaven naar het oosten. Zo kunnen alle vluchten uitsluitend over het Vlaams Gewest vliegen. Vlaanderen heeft immers geen geluidsnormen. En geen boetes.

Officieel legt BAC drie scenario’s op tafel. Eerst worden de drie start- en landingsbanen (de twee parallelbanen 25L/07R, 25R/07L en de dwarspiste 01/19) ‘geoptimaliseerd’. Lees, men wil de drie banen langs beide richtingen meer gebruiken, maar in de praktijk wil men vooral meer opstijgen en landen op de dwarsbaan richting Sterrebeek en Tervuren om zo Brussel te ontlasten.

Daarna, vanaf 2025, zijn er twee scenario’s. Ofwel wordt baan 25L volledig uitgerust met een parallelle taxibaan zodat vanop de 25L intensief kan opgestegen worden. De verlenging van 25L (en daarbij ook de taxibaan) met een kleine kilometer oostwaarts, is het tweede scenario.

Verborgen agenda

De verborgen agenda van BAC gaat evenwel veel verder. Eerst wil BAC de taxibaan aan de 25L binnenhalen, vijf jaar later volgt dan de verlenging van de 25L en dan ligt de weg open voor een extra baan (een vierde baan dus), dwars georiënteerd, ook weer in de open ruimte ten oosten van de huidige luchthaven. Daardoor wordt de luchthaven naar het oosten opgeschoven.

Marc Descheemaecker, voorzitter van de raad van bestuur van BAC, en transporteconoom Eddy Van de Voorde verdedigen het masterplan volgens het louter economische adagium ‘stilstaan is achteruitgaan’. Zij maken zich sterk dat niet alleen de passagiers, maar ook het aantal jobs rond de luchthaven zal verdubbelen. Wellicht is dat de reden waarom de luchthaven nu ook een rechtstreekse aftakking van de E40 vraagt. Dwars door een woonwijk en het Runderenveld, opnieuw een open ruimte tussen Nossegem, Steenokkerzeel en Kortenberg. Daar moet een nieuw bedrijventerrein komen.

Irrealistische beloftes

Zijn wij tegen jobs? Neen, maar in de bestaande bedrijvenzone in Zaventem staan vele panden leeg. Jobcreatie is dé wortel die de luchthaven aan de overheid voorhoudt om dit masterplan goed te keuren.

Uit een analyse van onder meer de Nationale Bank blijkt echter dat een verdubbeling van het aantal jobs naar 120.000 in 2040 in de luchthavenregio een volkomen irrealistische belofte is.

Het is te betreuren dat het merendeel van de politici en ook de pers dit hoeraverhaal van de luchthaven klakkeloos slikken.

Ook de Vlaamse Volksbeweging (VVB) loopt overigens in diezelfde val. Het is verdienstelijk dat de VVB zich vastbijt in het luchthavendossier, maar de vereniging legt de verkeerde accenten. De luchthaven van Zaventem laten groeien in een verstedelijkte omgeving en laten scoren op elk segment (personen, vracht, low cost, hub, charter ,…) staat immers haaks op het nobele streven om de rand Vlaams en groen te houden.

En het is wat té simpel om te beweren dat Franstalig België met de steun van Brussel en met als wapen de strengste geluidsnormen ter wereld (?) Vlaamse luchthavenjobs wil afpakken ten koste van de luchthaven van Charleroi en Bierset.

Keuzes

De luchthaven van Zaventem moet nu keuzes maken. Het is niet mogelijk om naast stads- en zakenvluchten, ook volvrachtvervoer, te blijven invliegen. Die vracht zal trouwens hoe dan ook via de weg moeten versleept worden naar het hinterland en de Vlaamse rand is nu al volkomen dichtgeslibd. Zaventem zal willens nillens in overleg met regionale luchthavens in Vlaanderen maar ook met deze in Wallonië, afspraken moeten maken en prioriteiten stellen. Een taakverdeling – naar analogie met het havenlandschap – dringt zich op. Vlaanderen is er trouwens mee gebaat dat de Waalse luchthavens het goed doen. Waarom laat men Charleroi niet pieken op charters en low cost en Bierset op volvracht? Zaventem kan zich dan profileren als stads- en zakenluchthaven en als hub voor personenvervoer naar Afrika en de rest van de wereld. Blijven mikken op alle segmenten van de markt gaat ten koste van de leefomgeving, de mobiliteit en vooral de gezondheid van de omwonenden van Zaventem.

Nachtvluchten zouden, zoals overigens het geval is in een aantal andere grotere Europese luchthavens, moeten afgebouwd en op termijn verboden worden in Zaventem. Het staat onomstotelijk vast dat nachtvluchten en de daarmee gepaarde geluidshinder nefast zijn niet alleen voor de nachtrust maar ook en vooral voor de levenskwaliteit van de omwonenden.

Gevolgen

Men moet Brussel niet verwijten dat het bijna 20 jaar geleden geluidsnormen heeft opgelegd. Het zou de Vlaamse overheid sieren dat zij haar burgers zou beschermen en ook eigen geluidsnormen zou instellen. Een overheid heeft immers de morele plicht zijn onderdanen te beschermen.

In tijden waarin milieu-effectenrapporten (MER) en gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP) tot de democratische gang van zaken behoren, vragen de inwoners van de getroffen gemeenten een onderzoek naar de impact van dat Masterplan 2040, zowel op de werkgelegenheid, als op het milieu, gezondheid en mobiliteit.

Dan zal blijken hoe hallucinant de uitspraak is van de genoemde transporteconoom, die het heeft over de onteigening van ‘een veldje’. In de realiteit pleegt dit Masterplan 2040 een aanslag op de enige open ruimte in de regio.

Het ergst zijn nog de sociale gevolgen. Een uitbreiding naar het oosten zorgt voor een drastische verschuiving van lusten en lasten van de luchthaven. Brussel zal van de lusten genieten, de Vlaamse rand van de lasten.

De voorgestelde verlenging van de baan 25L betekent de doodsteek van Erps-Kwerps, een deelgemeente van Kortenberg en de Steenokkerzeelse deelgemeente Humelgem. Ook in Zaventem zal de hinder toenemen. Mensen hebben zich daar al decennia lang gevestigd in functie van het baan- en routegebruik. Met dit plan gooit de luchthaven alle spelregels van tafel. De prijzen van de bouwgronden in de getroffen regio stuiken in mekaar. Duizenden inwoners zien de waarde van hun woningen verdampen. Die dorpen worden onleefbaar en gaan dezelfde weg op als Doel.

We zwijgen dan nog over het klimaatprobleem. De wereldwijde consensus zegt dat tegen 2040 de fossiele brandstoffen gebannen moeten worden. Het Masterplan 2040 van BAC voorziet net het tegenovergestelde. Of zullen de vliegtuigen in 2040 op water vliegen?

Pamperen

BAC pampert de omwonenden met het voorstel om een dialoog te organiseren met 60 omwonenden, zorgvuldig geselecteerd door een consultancybureau. Wij stappen niet mee in dat doorzichtig manoeuvre. Via een burgerforum willen wij de burger maximaal informeren en de krachten bundelen met de gemeentebesturen om dit megalomane plan te stoppen.

Wij vragen de Vlaamse politieke partijen om dit masterplan van tafel te vegen. Maak eerst werk van een ‘vliegwet’ om de burgers rechtszekerheid te geven. Dat is de eerste prioriteit vooraleer de luchthaven ons opzadelt met haar asociale project.