Meesteres Mia

Het is weer iets anders: een pittige discussie over een instelling als het Vlaams Fonds der Letteren. En waarom niet, zo komt de Nederlandstalige literatuur weer even op de voorgrond.

Maar zoals zo vaak richt de discussie zich op de man, en niet op de bal. Iedereen focust op de voorgedragen voorzitter, Mia Doornaert, terwijl het toch moet gaan over het beleid. Hoe wordt dat de volgende jaren gevoerd? Hoe ondersteunen we onze auteurs het beste?

Vlaams Fonds voor Letteren levert goed werk

Laat me duidelijk zijn – vanuit de N-VA hebben we altijd voluit het VFL gesteund. Voorzitter Jos Geysels heeft samen met zijn raad van bestuur en met de directie en de staf goed werk geleverd. Er is met een degelijk management goed omgesprongen met de budgetten. Daar plukken we ook de vruchten van.

De Vlaamse Regering maakte extra geld vrij. Zo kon met de inspanningen van het Vlaams Fonds der Letteren Vlaanderen – samen met Nederland – als gastland te fungeren op de Frankfurter Buchmesse. Dat heeft de Nederlandstalige Vlaamse auteurs op de literaire wereldkaart gezet. Het was een slimme investering, met een duidelijke economische return, namelijk  meer vertalingen en meer kansen voor Vlaamse auteurs om in het buitenland te verkopen. Dat het Fonds ook ‘de boer opgaat’ in het buitenland om onze auteurs te promoten lijkt me evident, en het is zeker niet onverstandig om dit ook te doen in markten zoals Azië, waarbij een groot aantal potentiele afnemers mogelijkheden biedt.

Verdraagzaamheid met een houdbaarheidsdatum

De huidige voorzitter kan je moeilijk betichten van Vlaams-nationale voorliefde. Dat nam niet weg dat het beleid van VFL strookt met de richting die de Vlaamse regering uitstippelde. Uiteraard is het Fonds helemaal onafhankelijk in zijn concrete werking. Niet het Martelarenplein en ook niet de voorzitter bepaalt wie een beurs krijgt en wie niet.

Die richting maakt deel uit van de beheersovereenkomst die alle betrokken partijen dienen na te leven. Auteur Bleri Lleshi beweert dat Doornaert racistisch en islamofoob is, maar hij vergeet die uitlatingen wel te staven met duidelijke voorbeelden. Het is iets dat je bij een beperkt aantal mensen ter linkerzijde in de cultuursector ontwaart. Verdraagzaamheid heeft er blijkbaar een houdbaarheidsdatum. Wie niet onmiddellijk past in het linkse wereldbeeld, dient te worden gedefenestreerd.

Aandacht voor de standaardtaal

Zij die menen een nationalistisch complot te ontdekken, moet ik ook teleurstellen: Mia Doornaert is er naar mijn oordeel niet de persoon naar om te fungeren als handpop van deze of gene partij. Wel integendeel. Sommigen bekritiseren haar voorliefde voor het gebruik en de promotie van correct Nederlands. Tja, is dat dan een eigenschap des duivels geworden in bepaalde culturele kringen?

Het gebruik van Standaardnederlands was nog niet zo lang geleden een groot streven zowel van links- als van rechts cultureel leven in Vlaanderen. Nu is het blijkbaar bon ton om dit ook dan maar te catalogeren als verdacht en eng denken. Ironisch toch, dat je in de herdenking van mei ’68 beelden ziet van rebelse studentenleider Paul Goossens, die als jongeman een prachtig correct taalgebruik hanteerde – de liefde voor onze taal, het Nederlands, was toen nog springlevend in linkse middens.

Werk aan de winkel

Het is evenwel goed kritisch te blijven – dat is altijd zo – maar je moet mensen natuurlijk wel de kans geven hun visie en beleid te ontwikkelen.

Er blijft veel werk aan de winkel, want de promotie van een leescultuur en van de verkoop van boeken blijft moeilijk. Beter de krachten bundelen om het schrijversvak te ondersteunen dan een ideologisch stormpje veroorzaken om wat schouderklopjes te ontvangen van weldenkend Vlaanderen. Fijn voor het eigen ego, maar daar schiet de Vlaamse literatuur geen donder mee op.

Het positieve is dat velen het Vlaams Fonds der Letteren voor de eerste keer ontwaren. Door de aanstelling van een bekendere Vlaming met een eigen kijk krijgt de instelling de aandacht die ze verdient.

Maar na de komkommertijd en de krantentitels wacht de arbeid. Het is dan aan ons, om vanuit het parlement, er op toe te zien dat we vooruitgang blijven boeken. Dat we dit opnieuw doen met een voorzitter die een oprechte liefde betoont voor de literatuur en onze moedertaal lijkt me in dat opzicht een opsteker en een stimulans.