Merkel heeft bloedende harten gebroken

Les 1 voor iedereen die de politiek wil volgen: maak van een politiek figuur nooit een idool. Helden-politici kunnen alleen maar teleurstellen. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar zelfs ervaren journalisten lieten zich de voorbije maanden nogal naief op sleeptouw nemen door Angela Merkel en haar grenzeloze gastvrijheid. Dat was een fraai schouwspel, zeker omdat veel van dezelfde journalisten Merkel niet lang daarvoor hartenloze regentenmentaliteit aanwreven in de Griekse kwestie. 

‘Merkel’ is in Vlaanderen uitgegroeid tot een politieke mascotte. De machtigste politica van Europa die als een Duitse Moeder Teresa drommen vluchtelingen welkom heet: dat contrasteert mooi met Vlaamse heertjes die zuinig wijzen naar het draagvlak voor en de betaalbaarheid van de vluchtelingencrisis. Het helpt dat Duitsland lange tijd een gidsland was voor alles wat (centrum)rechts was in Vlaanderen. Dan is het natuurlijk leuk om pesterig met de Willkommenskultur te zwaaien. 

Het probleem is dat Merkel nu al een tijdje aan het keren is. Onder druk van de CDU/CSU-onderbuik is de bocht al maanden geleden ingezet. Als de lancering van ‘Wir schaffen das‘ in augustus 2015 gepaard ging met het opschorten van de Dublin-regels, dan werden die Dublin-regels in november 2015 met veel minder hoorngeschal weer van kracht. Na ‘Keulen’ neemt de interne druk op Merkel verder toe, en het ziet er naar uit dat de Duitsers hun beleid alsmaar verder zullen aanscherpen. Tegelijkertijd komen wat minder bekende aspecten van het Duitse beleid eindelijk aan het licht. Zoals het eenvoudige feit dat Duitsland, net als het verguisde Denemarken en Zwitserland, aan vluchtelingen vraagt om geld of zelfs juwelen af te geven om bij te dragen aan de kosten voor hun opvang.  

In Vlaanderen is de Duitse Wende maandenlang ontkend – en ook vandaag willen sommige mensen het maar niet aanvaarden. Het doet denken aan jonge pilaarbijters, die langzaam van hun geloof vallen. Of vrijers, die maar moeizaam inzien dat ze dan toch van de verkeerde gehouden hebben. Wat natuurlijk ook meespeelt is dat net Bart De Wever het einde van Merkel heeft voorspeld. Alleen N-VA-fans geven De Wever met genoegen gelijk: alle anderen doen het slechts met grote tegenzin, en alleen als het echt niet anders kan. 

Sommigen lijken oprecht verbaasd dat Angela Merkel ook maar een politica is. Als de IJzeren Kanzlerin moet kiezen tussen haar partij en haar vluchtelingen, dan kiest ze voor haar partij. Dat komt hard aan bij de wat wereldvreemde club die oprecht een ‘moreel baken’ in haar hebben gezien. Lees de bittere teleurstelling van iemand als Bart Eeckhout (De Morgen): ‘Het is voor pessimisten gemakkelijker om gelijk te krijgen dan voor wie er, trotzdem, toch probeert het beste van te maken. Dat blijkt ook weer nu de Duitse regering het signaal geeft haar genereuze asielbeleid in te ruilen voor een repressievere politiek, zoals sommigen “altijd al” hebben geweten‘. (Kanttekening: in opiniestukken betekent ‘sommigen’ tegenwoordig bijna altijd ‘N-VA’). 

Toch zou triomfalisme een vergissing zijn. Je mag alleen blij zijn met de overwinningen die je op tijd behaalt. Wellicht heeft het te lang geduurd voor Duitsland bij zinnen kwam. De enorme toestroom, die werd aangezwengeld door de mediagenieke retoriek van Merkel, heeft vele duizenden mensen naar Europa gebracht: vluchtelingen én gelukzoekers die moeilijk te integreren zullen zijn en nog lange jaren zullen wegen op onze Sociale Zekerheid, onze arbeidsmarkt, onze woningmarkt, ons onderwijs. Het is een grof schandaal dat er een ‘Keulen’ nodig was om de Duitse stemming te doen kantelen. Bovendien betekent een Duitse koerswijziging nog lang niet dat Europa de buitengrenzen ook echt onder controle krijgt. In de politiek zijn er geen helden. Er zijn ook geen happy ends.