Migratie, een geschenk uit de hemel? (1/2)

De helft van Antwerpen is allochtoon. Dat is nauwelijks nieuws. Mogen de mensen en hun overheden dat stilaan ‘genoeg’ vinden? Wellicht ligt de toekomst ergens tussen extreem rechtse en fanatiek progressieve nonsens. Wat is haalbaar en wat niet? Het debat is er stilaan een zonder journalistieke kritiek. En zonder cijfers. Bizar.

De Antwerpse schepen van Inburgering Sociale Zaken Tom Meeuws (sp.a) vindt dat ‘iedereen moet welkom zijn’, en dat we daar ‘moeten leren mee omgaan’. Zijn partijgenote Jinnih Beels, schepen van Integratie, herhaalt hetzelfde. En wat de socialisten en groenen zeggen, dat schrijven ook de krantencommentaren.

De cijfers komen niet uit de lucht gevallen. Meeuws lijkt de lijn te volgen die linkse sociologen uitzetten. In zijn nieuwsbrieven (‘Bericht uit het Gewisse’, BuG) goochelt Jan Hertogen al jaren met migratiestatistieken. Zijn telraam is objectief, zijn commentaren zijn bizar, bewust polemisch en minachtend voor al wie niet zijn mening deelt. Een paar weken geleden peperde Hertogen het er nog eens goed in (BuG 414): de migratie is massaal, en dat is prima.

Definitie

Er groeit statistisch stilaan eensgezindheid over de omschrijving ‘personen van buitenlandse herkomst’. Dat doet ook de Vlaamse overheid, die drie groepen telt: de vreemdelingen (1), de Belg geworden vreemdelingen (2) en de kinderen van beide groepen (geboren met Belgische nationaliteit, maar met een vader of moeder met een vreemde geboortenationaliteit). Een aantal andere groepen blijven buiten beschouwing. Dat is het geval voor ‘ontelbare’ illegalen, voor asielzoekers in procedure, kortverblijvers van minder dan 3 maanden, transmigranten …

Cijfers

De meeste commentatoren en hun favoriete academici reageren deze week opnieuw alsof de hele wereld rond Antwerpen draait. De Scheldestad loopt alleen wat voor, meer niet.

Het aantal personen van buitenlandse herkomst in België nam toe van 947.104 in 2009 (15,3 procent) naar 1.328.415 in 2016 (20,5 procent). We hebben dus op tien jaar tijd een half miljoen extra mensen verwelkomd. En het grootste deel ervan behoorlijk verzorgd.

De voorschrijdende vervreemding is nergens in Vlaanderen zo groot als in Antwerpen. Maar ook binnen Antwerpen zijn de verschillen groot: van zo’n 14 procent in Berendrecht-Zandvliet-Lillo tot 60 procent in Borgerhout. En de trend is ook hier duidelijk, want bij de 0-6-jarigen gaat het in de Poldergemeenten al om 22 procent, in Borgerhout om 81 procent.

Dat aantal zal nog fors toenemen, zo blijkt uit de statistieken per leeftijdsgroep. In België is ondertussen al 30 procent van de 12- tot 17-jarigen van buitenlandse herkomst, 34 procent van de 6-tot 11-jarigen en al 37 procent van de 0- tot 5-jarigen. De cijfers liggen nog een stuk hoger in de buurt van de inkomhallen van de migratie (Brussel, Antwerpen, andere steden en omgeving).

Antwerpen en de hemel

Om zijn migratieverhaal helemaal kleurrijk te maken schat Hertogen ook het percentage van de ‘bevolking met moslimachtergrond’. Bij de jonge bevolking (0 tot 24 jaar) raamt hij dat op 25 tot 30 procent. Ter vergelijking: in Vlaanderen gaat het om 10 tot 15 procent van de bevolking.

Ook hier is de trend duidelijk. Hoe jonger de leeftijd, hoe meer mensen met moslimachtergrond op de schoolbanken. Geen probleem? ‘Fundamentalisme is de dominante stroming binnen de islam’, zegt Ruud Koopmans aan De Morgen (26 februari, betaalmuur). De professor sociologie en migratie (Humboldt Universiteit, Berlijn) noemt de islam mede verantwoordelijk voor de geringe arbeids- en onderwijsdeelname van sommige groepen. Dat heeft onder meer te maken met specifieke houding tegenover de vrouw. Niet onbelangrijk voor het economische en financiële plaatje.

Hertogens insteek blijft die van een supporter van migratie. Migranten nemen onze steden over, en dat is ‘een almaar durend geschenk uit de hemel’. De stad gaat volgens hem de weg op van Brussel, dat rond 1960 maar zo’n 7 procent inwoners met een migratieachtergrond had. Nu is dat al 75 tot 80 procent.

Fout

Laat ons duidelijk zijn. De cijfers van Hertogen kloppen. Maar waar hij die omzet in commentaar en analyse loopt het om meerdere redenen soms grondig fout.

Hij voorspelde dat Bart De Wever de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 omwille van de migratie niet meer zou winnen. Fout. Hertogen schat de politieke impact van migranten die ‘links’ stemmen te hoog in. Jawel, kiezers met een Marokkaanse of Turkse migratieachtergrond stemden op 14 oktober massaal op sp.a, Groen en PVDA, zo blijkt uit onderzoek van Samira Azabar (UAntwerpen). En slechts één op honderd stemde op N-VA, de partij die in ’t Stad 35,6 procent van de stemmen kreeg. Maar je zult Hertogen niet horen toegeven dat nieuwkomers uit cultuur- en taalverwante buurlanden (de Nederlanders voorop) de samenleving veel minder op de proef stellen dan migranten van op grotere afstand. Overigens pakt de N-VA ook uit met migranten op de lijsten. Met succes, zo blijkt.

De centen

Wat opvalt is hoe progressieve commentatoren, net zoals Hertogen, als de dood zwijgen over de kost van migratie. Nieuwkomers, van asielzoeker tot volgmigranten die zich bij hun familie komen vestigen, moeten nochtans kunnen rekenen op kinderbijslag, onderwijs, taalonderricht, vorming en opleiding, werkloosheidsvergoeding, leefloon, huisvesting, medische voorzieningen, pensioen, enzomeer. Het kostenplaatje komt zelden in beeld. Een ‘geschenk uit de hemel’?

Nogal wat krantencommentaren lijken last te hebben van collectieve verdwazing. Of van een progressieve hysterie. In Het Nieuwsblad heeft Peter Mijlemans het over ‘een natuurlijk proces’. Kris Van Marsenille van Gazet van Antwerpen (betaalmuur) droomt over ‘een stad waar iedereen zich thuis kan voelen als hij of zij dat wil’. Ah zo, ‘iedereen’?

Zelfs Jan Segers, doorgaans een nuchtere waarnemer, spreekt in Het Laatste Nieuws over een ‘absurde heisa’. De boel bij mekaar houden, dat is van moeten, zegt hij. Wie zegt van niet? Dat ordentelijk doen kan toch perfect sporen met het stellen van de vraag naar de maatschappelijke haalbaarheid van ‘nog meer’?

De onverstandigste commentaar komt alweer van Ruben Mooijman in De Standaard (betaalmuur). De multiculturele werkelijkheid in Antwerpen is voor hem zelfs een evidentie, ‘waar we het niet meer over hoeven te hebben’. Straks verbiedt De Standaard nog het debat.

Veel mensen en kiezers denken daar heel anders over. Dat zullen we mogelijk vaststellen bij de verkiezingen in mei.  Als de kiezer dan laat zien dat hij/zij al te veel migratiesouplesse nonsens vindt, zullen Mooijman en co weer uit de lucht vallen. Tenzij de hele heisa kadert in het opzet om kiezers van de ene Vlaamsgezinde partij naar de andere te jagen. Dat zou nog kunnen lukken ook.

Kostenplaat

Het kostenplaatje van hypermigratie komt andermaal niet of nauwelijks in beeld. Hier is ten dele een verklaring voor: omdat dat er niet is.

‘Ik heb geen weet van studies die dit in de Vlaamse of Belgische context uitrekenen’, zegt arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) aan Doorbraak. In De Morgen waarschuwde de professor voor al te positieve bevindingen. Veel heeft dat te maken met het hebben van werk, met het ‘al dan niet complementair zijn van migranten met de arbeidsmarkt’.

Ook Ides Nicaise (KU Leuven) kan ons niet direct cijfers bezorgen. In De Morgen zei hij het omfloerst: ‘Zelfs waar de welvaartseffecten voor de lokale bevolking gemiddeld positief zijn, kunnen er winnaars en verliezers zijn naargelang de scholingscategorie”. Volgens Nicaise wordt er slordig geanalyseerd. ‘Over de armoede bij migranten, de huisvestingsproblematiek, discriminatie en sociale spanningen wordt met geen woord gerept.’

Wetstraat

De kostprijs van migratie is al langer een heet hangijzer in de Wetstraat. N-VA-ministers vroegen de Nationale Bank om tegen april 2019 een ‘allesomvattende studie’ te maken, maar ‘die is nog niet klaar’, zegt communicatiemanager Geert Sciot.

De NBB vroeg uitgebreide gegevens op bij de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ), maar kreeg die nog niet volledig. In overleg met het kabinet Financiën is besloten om de publicatie van de ‘initiële studie’ te schrappen. Een maand voor de verkiezingen, was dat net iets te riskant? Wachten tot juni 2020 dan maar.

Nederland

Als hier geen uitgebreide cijfers zijn, dan in Nederland misschien? Driekwart van de volwassen bevolking is voor opvang van mensen die door oorlog of vervolging hun land zijn ontvlucht. Voor economische migranten is er minder draagvlak. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (onderzoek ‘Belevingen’, 2017).

De econoom Hans-Jaap Roodenburg onderzocht de effecten van immigratie op de arbeidsmarkt en de overheidsfinanciën in Nederland. Zijn conclusie: de economische gevolgen van immigratie voor het land van bestemming zijn niet eenduidig positief … En nog: een verzorgingsstaat valt moeilijk te combineren met een ruimhartig toelatingsbeleid.

In een hierop volgende bijdrage kijken we bij gebrek aan cijfers even terug naar de Vlaamse Migratie- en Integratiemonitor 2018. Die cijfers spreken voor zich. Maar er werd en wordt weinig aandacht aan besteed. Verdacht weinig aandacht.