Mijlpalen in de Europese integratie

Op een recente N-VA-bijeenkomst vermeldde Europarlementslid Johan Van Overtveldt drie belangrijke mijlpalen in de geschiedenis van de EU: de eengemaakte markt, de euro, en het vertrek van Frans Timmermans uit de Commissie. Dat laatste was een pittig grapje.

De gemeenschappelijke markt en de invoering van de euro waren inderdaad mijlpalen. Zij brachten meer comfort en welvaart voor consumenten en producenten en vergemakkelijkten het reizen en de handel.

Alles heeft een prijs

Maar alles heeft een prijs. Welke prijs hebben we betaald voor de ingrijpende uniformering van tradities en wetten via de Europese integratie? Kwam die uniformering, naast de welvaart, ook het welzijn ten goede? En niet in het minst: wat is het einddoel? Een Europese eenheidstaat?

De naoorlogse vaders van de Europese Gedachte – met name Schumann, Adenauer en de Gasperi – werkten vanuit drie grote doelstellingen: 1) de verzoening van oude vijanden, 2) het herstel van het mensbeeld na gruwelijke ideologische ontsporingen, en 3) herbronning van de christelijke inspiratie van de Europese beschaving. Als instrument zagen ze de integratie. De lidstaten waren bereid een deel van hun soevereiniteit over te dragen aan supranationale instanties. Het verlangen naar een nieuw begin was zo uitgesproken dat een nationale reflex vaak als voorbijgestreefd afgedaan werd, of zelfs als een verwerpelijke ontsporing uit een donker verleden.

Maar die integratie, die uniformering, betekende een breuk met het historisch denken in termen van volk en natie, en dat had ingrijpende gevolgen.

Minachtend ethos

Zo ontstond er een supranationale administratie van hooggeschoolde ambtenaren, die het overhevelen van soevereiniteit wilden doorzetten tot andere, eigenlijk alle, aspecten van de samenleving, zoals rechtspraak, staatsdenken, ethiek, cultuur. Die meritocraten voelden zich niet gebonden aan land, geloof, traditie of historisch gegroeide wetsystemen. Zij gingen prat op een beroepsethos die met minachting neerkeek op het nationale.

Tegelijk waren in heel het Westen diepgaande mentaliteitsveranderingen aan het werk. Het liberalistisch wereldbeeld, dat de moraal ondergeschikt maakt aan een verabsoluteerde individuele autonomie, zette zich overal door. Dat denkmodel bleek nefast voor de idealen die de stichters van Europa voor ogen hadden. Experimenten in de bio-ethiek deden terugdenken aan de eugenetica van jaren twintig. Enkele Centraal-Europese lidstaten werden nieuwe vijanden, omdat zij een liberalistisch staatsdenken afwezen. En het christendom werd uit het maatschappelijk kader geschrapt. De supranationale administraties, met de Europese Commissie op kop, zagen zichzelf als de voorhoede van dit liberalistisch wereldbeeld.

(Supra)nationalisme

Maar er was nog iets fundamenteels gebeurd. Met het Europees project kwam een eind aan een duizendjarig tijdvak, tijdens hetwelk de natie was uitgegroeid tot de algemeen aanvaarde politieke constructie om gezag uit te oefenen en te regeren. Na de feodaliteit, de absolute monarchie, het verlicht despotisme, werden republiek en constitutionele monarchie de staatsvormen waarin de Europese burgers hun directe solidariteit beleefden en waarin zij hun tradities, wetten, moraal en religie in gedragsregels vorm gaven.

Na 1945 begon een totaal nieuw experiment: de supranationale integratie. Het was, en is nog steeds, een sprong in het ongewisse. Regeringsbevoegdheid werd overgeheveld van de natie naar de Unie. Eerst kwam handel en economie, dan het monetaire. Het Verdrag van Maastricht kwam als een dijkbreuk: van dan af was er geen stoppen meer aan het opslorpen van nationale bevoegdheden. Maar wat is de finaliteit van deze dynamiek?

Daarnaast was er nog een drastische omwenteling aan de gang. De seksuele revolutie trok als een lopend vuur door de samenleving en gooide op amper twee generaties moraal, religie, wetgeving en rechtspraak ondersteboven. Weer waren het de nationale elites en de supranationale administraties die deze omwenteling aanstuurden en die ons brachten tot de Europese Unie die we nu kennen, lichtjaren verwijderd van de doelstellingen van de Europese stichters.

Drie alternatieve mijlpalen

Om dat alles te illustreren bied ik u drie andere mijlpalen dan deze van de heer Van Overtveldt.

Een eerste ‘mijlpaal’, was de weigering van elke referentie naar God in de Europese Grondwet, die begin deze eeuw onderhandeld werd. Die weigering brak met het klassieke staatsdenken, én met wat de naoorlogse stichters tot doel hadden. In het verzet tegen een Nomitatio Dei toonde de toenmalige Belgische regering-Verhofstadt zich uitzonderlijk actief.

Een tweede mijlpaal was de resolutie van het Europees Parlement waarmee dat parlement in juni 2021 abortus uitriep tot een grondrecht. Weer een breuk met het verleden en een stap die de burgers in de meeste lidstaten, in hun eigen parlement zouden tegengehouden hebben. In dezelfde resolutie riep het parlement de lidstaten bovendien op om ‘zogenaamde gewetensbezwaren’ tegen abortus in hun wetten af te bouwen. Ook hier een frontale aanval op één van de fundamentele concepten in onze beschaving.

Een derde mijlpaal betreft de afschaffing van het klassiek asielrecht en de opening van de staatsgrenzen. Linkse en liberale partijen, ideologische rechters en de Europese Commissie kozen bewust voor dit revolutionair project. De toestroom van gelukzoekers uit de hele wereld weegt nu op ons sociaal systeem, verstoort ons consensusmodel en dumpt in ons midden een gigantisch leger jonge mannen met weinig geld en veel afgunst. Het is een kwestie van tijd vooraleer het volk, dat zich door deze toestroom direct bedreigd woelt, zich zal afzetten. En dat zal niet mooi zijn.

Ontspoord

De Europese integratie startte als een nobel project. Het is ontspoord tot een machtsmechanisme van een oligarchie en een liberalistische ideologie, die de soevereiniteit van de natiestaat uitholt en dus de medezeggenschap van de burger afpakt.  Het is tijd dat de erosie van de nationale bevoegdheden stopt. Het is tijd dat de machtsovername door de internationale administraties, met hun planmodellen, hun hervormingsdynamiek en hun ethische experimenten, gestopt wordt.