N-VA menens met staatshervorming

Een volle zaal Vlaamse Bewegers van alle standen en rangen werden eerder vandaag verwelkomd door Christoph D’haese, burgemeester van Aalst. De man glimde van trots. Een overvolle feestzaal van het oude stadhuis luisterde aandachtig, en ongeduldig, want voor het eerst sprak een Vlaams minister-president op de nieuwjaarsreceptie van de Vlaamse Volksbeweging. En voor het eerst is die Vlaams minister-president een Vlaams-nationalist.

In het licht van de kleine communautaire opstoot van afgelopen week, loofde de minister-president niet alleen de historische verdiensten van de Vlaamse Beweging maar ook de noodzaak van een blijvend kritische onafhankelijke Vlaamse Beweging. Als gastspreker van de dag bracht Geert Bourgeois een vertrouwd discours, vooral de realisaties en de plannen van de Vlaamse regering overlopend en benadrukkend. Hij stond ook even stil bij de asiel- en vluchtelingencrisis.

Echt nieuws bracht Bourgeois niet. De verzamelde Doorbraak-redactie viel wel enkele punten op. Een overzicht.

• Binnenkort maakt de Vlaamse regering de oprichting van een heus ‘volwaardig’ ministerie voor Buitenlandse Zaken bekend.
• Ondanks de communautaire stilstand wordt gewerkt aan een interne uitbreiding of versterking van Vlaanderen. Een punt dat hij al uitgebreid maakte op zijn 11 julitoespraak in Kortrijk vorig jaar.
• Naties of regio’s die zich afscheuren van een Europese lidstaat, moeten automatisch erkend worden door de EU, zonder opnieuw de hele toetredingsprocedure moeten doorlopen. Bourgeois verwees niet enkel in het licht hiervan naar Catalonië en Schotland, regio’s die zich – met Vlaanderen – ook los van separatistische aspiraties duidelijker op de Europese landkaart willen zetten. Bourgeois liet zich ook ontvallen dat hij in de nabije toekomst veel zal samenwerken met SNP-Prime Minister Nicola Sturgeon van Schotland. Op de inhoud van die samenwerking ging hij niet in.
• Samenwerking met Nederland is prioritair.
• Het Vlaamse regereerakkoord in herinnering roepend stelde hij ferm dat de zogenaamde Brusselse Metropolitane Regio nooit erkend zou worden als een nieuwe bestuurslaag, er geen sprake kan zijn van de uitbreiding van Brussel, het Europese minderhedenverdrag niet zou worden erkend en dat er in de faciliteitengemeenten geen burgemeesters worden erkend die de taalwetgeving schenden in hun functie. Elementen die allen op applaus konden rekenen van het aanwezige publiek. Binnenkoppers, in feite ook.
• Wat de asiel- en vluchtelingencrisis betreft sprak hij ook felle taal. Nieuwkomers, in welk statuut ook, dienen zich aan te passen aan de hier geldende vrijheden, rechten en plichten. ‘We geven geen millimeter toe op onze publieke cultuur, op onze waarden, op onze taal. Wie kiest voor Vlaanderen, doet dit dus niet vrijblijvend,’ sprak Bourgeois.

Hij gaf de Vlaamse Beweging ook denkwerk mee. De Beweging heeft de kar van de integratie gemist, dat in schril contrast met de Catalaanse of Schotse nationale bewegingen. Niet alleen zijn er weinig nieuwkomers of allochtonen actief in de Vlaamse Beweging, ze heeft zich met de materie ook nooit echt beziggehouden. Eind jaren 1990 mocht er dan wel een tendens geweest zijn in de Vlaamse Volksbeweging, om hier het nodige studiewerk rond te verrichten, maar dat werd toen door de top in de kiem gesmoord. Nochtans werd er toen luidop gedacht over inburgering en integratie.

Ondertussen is inburgering ‘geen vies woord meer,’ volgens de minister-president: ‘Ik herinner mij dat de N-VA in 2002 op haar eerste ideologische congres alleen stond met haar eis dat elke nieuwkomer de waarden en normen van onze samenleving moet aanvaarden. Ik stel tot mijn genoegdoening vast dat deze eis nu breed wordt gedragen, van links tot rechts.’ Alleen Isabelle Simonis, staatssecretaris voor de PS in de Franse gemeenschapsregering, ‘keert zich af van wat gemeengoed is in Vlaanderen’.

Tot slot vroeg hij om begrip van de Vlaamse Beweging om als partij – binnen het kader van de communautaire standstill van de federale regering – stilaan 2019 voor te bereiden. Daarmee doelde hij – zonder ze te noemen – naar de werkgroep-Vuye die in de schoot van de partij wordt opgericht om wetgevend werk te verrichten. 

Omdat hier op Doorbraak en Doorbraak-medewerkers elders veel over geschreven is, de volledige slotpassage van Bourgeois’ speech.

‘Mensen van allerlei gezindten, binnen en buiten mijn partij, zullen samen de institutionele toekomst van Vlaanderen voorbereiden. Zij zullen het maatschappelijke debat aangaan met niet-partijpolitieke actoren, dus ook met de Vlaamse Beweging.
De bedoeling is niet dat er nieuwe partijstandpunten van de N-VA worden geformuleerd. Dat komt het partijbestuur en de leden toe.
Er moeten ook nieuwe en academische voorstellen worden geformuleerd, die breder gaan dan de partijpolitiek en die een debat op gang brengen met de samenleving.
De resultaten daarvan kunnen dan als basis dienen voor politieke actie in de toekomst.
Overigens ben ik van mening dat de grondwet in 2019 voor herziening vatbaar moet zijn.
Ik wil dan ook een oproep doen
-tot de Vlaamse Volksbeweging,
-tot de Vlaamse Beweging en
allen hier aanwezig
om mee na te denken over verdere stappen naar een ontvoogd Vlaanderen.’

Persoonlijk voegde hij er nog – Cato de oudere parafraserend – aan toe: ‘Voorts ben ik de mening toegedaan dat de Grondwet in 2019 voor herziening vatbaar moet worden verklaard’. Het lijkt de N-VA dan toch menens met de communautaire sprong vooruit. N-VA-fractievoorzitter in het Vlaams Parlement Matthias Diependaele bevestigde dat nadien: ‘Na het grote congres twee jaar terug, hadden we een standpunt over confederalisme. Toen al wisten we dat er een vervolg moest komen om dat standpunt verder juridisch en praktisch uit te werken. Dat moment is nu gekomen, jullie (de Vlaamse Beweging – red.) moeten daar niet zo wantrouwig over zijn.’

Natievormend project

Gastheer van de middag, Bart De Valck, algemeen voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging (VVB), sprak uit het hart zijn achterban toe. De speech begon door een aantal militanen in de bloemetjes te zetten, en sloot daar ook mee af: stafmedewerkers, de ploeg van Nederlands-Landstaal, ledenwervers, werden bedankt voor hun tomeloze inzet.

De toespraak van De Valck was er een recht uit het hart, het zijne en dat van de politieke Vlaamse Beweging. Kritisch en afstandelijk voor de afgelopen week aangekondigde ‘radicalisering’ van de N-VA. Kritisch, want ‘met een visadempje’ uitkijkend naar het resultaat. Het ergste, volgens De Valck, zou echter zijn mocht dit nieuwe traject van de N-VA ‘niet uitlopen op een staatsvormend project’. Net daarom riep hij de minister-president op om terloops, op gepaste tijde, met de Vlaamse vuist op de Belgische tafel te slaan.

De Valck sloot af met een blijvende oproep voor een ‘natievormend project’. Dat begrippenpaar is relatief nieuw. De mosterd is duidelijk gehaald bij de onafhankelijkheidsbewegingen in Catalonië, Schotland en elders in Europa – de VVB is al een tijdje actief in zo’n Europees samenwerkingsverband. De Valck kondigde aan dat de VVB dit jaar sterk wil inzetten tot het uitwerken van een Witboek en een concreet stappenplan voor onafhankelijkheid. Bij zo’n Witboek hoort een breed wervend inhoudelijk traject, waarbij ook een sociaaleconomisch model voor een toekomstige ‘Vlaamse republiek’ zou worden uitgewerkt. Het wordt belangstellend uitkijken naar de activiteiten van de VVB in 2016.

Foto: (c) Reporters