N-VA tegen allen, kwam sneller dan verwacht

De N-VA leek de week goed begonnen. Er werden twee kandidaat-premiers gelanceerd, Jan Jambon (federaal) en Bart De Wever (Vlaams) en N-VA katapulteerde zichzelf midden in de campagne. En ook als inzet van de campagne. En toen kwam het gerecht met een huiszoeking in Mechelen en kwam mogelijk misbruik van humanitaire visa aan het licht. De populairste politicus van het land Theo Francken is aangeschoten wild.

Kanseliersverkiezingen

Na de verkiezingen van 2014 kwam de regeringsvorming pas goed op gang toen de PS iedereen in snelheid gepakt had en een regering voorstelde voor Brussel, de Franstalige Gemeenschap en het Waals Gewest. Di Rupo had iedereen in snelheid gepakt. Dat deed hij ook afgelopen week. Zijn vlammende oproep voor een reconquista (een bijzonder fout begrip voor politiek correct België, maar niemand viel daarover) maakte iedereen wakker en alles wat vast zat, kwam los. Zeker bij N-VA.

Plots waande ik me opnieuw in de ‘kanseliersverkiezingen’ die de media ons voorspiegelden in 2007. U weet nog wel hoe de verkiezingen dan werden voorgesteld: als een duel tussen kandidaat-premier Yves Leterme (CD&V/N-VA) en uittredend premier Guy Verhofstadt (Open Vld). En vooral hoe Johan Vande Lanotte (sp.a) zich daar wat potsierlijk moest tussenwringen door te zeggen dat ook hij kandidaat-premier was. Een hele verkiezingsperiode hebben de media, zeker de VRT ,dat ‘kanseliersverkiezingen-schema’ volgehouden, we kregen bijna enkel debatten tussen de drie ‘kandidaat-premiers’.

2019

Terug naar 2019. De Wever stelde zich kandidaat Vlaams minister-president en Jan Jambon moest er tijdens de persconferentie aan herinnerd worden dat hij kandidaat federaal premier is. De kans dat de media dat kanseliersverkiezingen-schema opnieuw toepassen is bijzonder klein. De andere kandidaat-premier komt namelijk op in een andere democratie, met een andere publieke opinie, een ander publiek debat en andere kiezers. In Vlaanderen kan je niet stemmen voor Di Rupo. Tenzij…

Tenzij je het bekijkt zoals N-VA dat graag wil: er is de keuze vóór of tegen de N-VA. Elke stem niet voor de N-VA wordt een stem voor de PS. Dat is volgens N-VA de inzet. Vanuit de N-VA was dat goed bekeken. Ze positioneert zichzelf als inzet van de strijd. Benieuwd hoe ver die framing zal geraken.

De N-VA doet dat niet toevallig. Ze beseft maar al te goed dat het risico om federaal uit de boot te vallen, groot is. De Marrakeshgebeurtenissen deden hen dat inzien. De stille angst die de N-VA had, werd plots heel concreet. De mogelijkheden om N-VA uit de federale regering te houden zijn ook opnieuw groter. Gek genoeg heeft de N-VA daar zelf aan meegewerkt.

Di Rupo II

De N-VA heeft met de Zweedse coalitie het Belgische systeem verder opgerekt tot een regering met een wel erg grote minderheid in Franstalig België. Daarmee werd in de Belgische politiek op korte tijd een zoveelste baken verzet. Is het dan zo denkbeeldig dat er na 2019 een grote Franstalige coalitie komt die steun zoekt en zal vinden in Vlaanderen? CD&V, Groen, Open Vld en sp.a zullen niet twijfelen als ze de kans krijgen.

Di Rupo II is dan een feit. Er wordt te veel gesproken over een blauw-groene as om die helemaal af te doen als een loos gerucht. Maar met wie zal die blauw-groene as het liefst spreken? N-VA zal voor zichzelf een waarschijnlijke troef moeten krijgen als ‘de kaarten door de kiezer gedeeld’ worden: incontournable zijn in Vlaanderen. Al zal dat niet genoeg zijn om een federale uitsluiting te voorkomen. Vraag het de PS maar.

Participationisme

De N-VA weet hoe laat het is. Na de vorming van de volgende regering zal er een antwoord zijn op de vraag of het vijf jaar inslikken van de communautaire eisen de moeite waard was. Of het participationisme van de N-VA loont of niet? Participationisme, dat is het deelnemen aan de Belgische regering om daar communautair iets uit te halen. N-VA wou dat in twee bewegingen, vijf jaar communautaire stilstand en Vlaanderen sociaaleconomisch geven waarvoor het gestemd had, om daarna communautair te oogsten. Of niet, en dan zal de grote score van N-VA in 2014 een gemiste kans blijken, communautair al zeker.

Communautair is er al een optie genomen op het moeilijkste scenario. Het zal niet eenvoudig zijn om de grondwet voor herziening vatbaar te verklaren. Dat beseft men in de N-VA maar al te goed. Politieke garanties bij de start van een regering over het einde van een regering zijn voorbarig en betekenen niets. Niet tussen gentleman en ook niet in atomaschriftjes, zelfs niet in een regeerakkoord. MR zal zijn nek niet uitsteken om de Grondwet voor herziening vatbaar te verklaren. Ook niet om een ‘herfederalisering’ mogelijk te maken. Wie gelooft dat? Er is een ‘marrakeshmeerderheid’ tegen een herziening van de Grondwet.

Parket – Pano

Het plan om N-VA de inzet van de verkiezingen te maken kreeg één dag later al een flinke knauw. Het schandaal over betaalde humanitaire visa straalde erg snel af op Theo Francken en zijn partij. Als je de populairste politicus bent, heb je vrienden, rijen dik, maar ook vijanden, rijen dik.

Francken kan enkel zeggen dat hij te goeder trouw handelde , maar dat neemt de dodelijke perceptie niet weg rond dat dossier. Zijn die humanitaire visa nu terechtgekomen bij de meest kwetsbaren of bij de meest bemiddelde, of bij hen die toevallig familieleden hadden die dat konden betalen? Dat is de dodelijke vraag die nu boven de erfenis van Francken hangt. Geen enkel Vlaams politicus wil de naam hebben dat met geld bij jou alles kan gefikst worden, of dat hij zo naïef is dat mensen met kwade bedoelingen hem voor hun kar kunnen spannen.

Het gerechtelijk onderzoek zal nog wel even lopen, ook politiek blijft de zaak warm door hoorzittingen. En Francken zelf? Die zwijgt, tenzij op de sociale media en tijdens ‘Theo Toert’. Zijn verdedigingslijn is dat hij bedrogen is. Op Facebook en Twitter postte hij: ‘Het slechtste wat ik gedaan heb in mijn leven is mensen te vertrouwen. En het beste wat ik gedaan heb in mijn leven is mensen te vertrouwen’. De fans houdt hij daarmee zeker aan boord, maar kan hij daarmee de twijfelaars nog overtuigen?

Die één tegen allen die N-VA wou had ze sneller dan gedacht… maar niet zoals de partij dat zelf wilde.