Na de tweede ronde: er beweegt wat in Frankrijk

64 procent, op zich een mooie score voor Emmanuel Macron. Weliswaar hebben maar 4 van de 10 geregistreerde kiezers , Republikeins Front of niet, op de uiteindelijke overwinnaar gestemd. Velen hebben vooral een stem tégen Le Pen uitgebracht, met die oude wasknijper op de neus die ze ook al bovenhaalden in 2002 toen ze op Chirac stemden omdat vader Le Pen een gooi deed naar het Élysée. De stemmen van deze spijtoptanten zijn even veel waard als die van de fans. Wel is hun steun voorwaardelijk en afwachtend. Gezien de belabberde toestand waarin Frankrijk zich bevindt, zullen deze kiezers niet veel geduld hebben. Op de traditionele ‘état de grâce’ zal de aantredende president niet hoeven te rekenen.

Marine Le Pen en het Front National mogen dan (net als Geert Wilders in Nederland) als ‘verliezers’ uit deze verkiezing komen, radicaal-rechts is met 11,5 miljoen stemmen nooit sterker geweest. Een overwinningsnederlaag?

Dat Republikeins Front, waarvan zo-even al sprake was, is zoiets als een cordon sanitaire rond het FN, en allesbehalve nieuw. Nieuw is wél dat het Front National in deze verkiezingen voor het eerst dit Republikeins Front heeft weten te doorbreken. De conservatieve gaullist Nicolas Dupont-Aignan had immers zijn kleine partij Debout La France (Frankrijk sta op!) opgeroepen tégen Macron, dus voor Le Pen te stemmen. Dupont-Aignan, in de eerste ronde zelf presidentskandidaat en toen goed voor 1,6 miljoen stemmen of 4,70 % van het totaal, zou premier geworden zijn onder presidente Le Pen. Het is alsnog niet duidelijk of zijn kiezers gehoor hebben gegeven aan zijn oproep. Of beide partijen nog blijven samenwerken valt af te wachten, maar in de toespraak tot haar aanhangers gisteravond kondigde Le Pen een grondige hervorming van haar partij aan, allicht om Debout la France en andere ontevreden rechtse kiezers aan zich te binden. Het is nu afwachten hoe de inmiddels ingezette campagne voor de parlementsverkiezingen verloopt.

Le Pen moet wel geweten hebben dat het niet voor deze keer zou zijn, in deze tweede ronde van allen tegen één. Of zij over vijf jaar opnieuw een kans krijgt is niet zeker. In haar kamp was op de verkiezingsavond de teleurstelling voelbaar, zo viel te vernemen. Velen in haar partij vinden dat ze te veel naar links is geëvolueerd, om haar travaillistische achterban te behagen, en dat ze zich had moeten houden bij haar corebusiness: de vreemdelingen, de veiligheid, de Franse identiteit. Het belang van verkiezingsdebatten dient niet overschat maar ook binnen haar partij vonden velen dat ze in het tv-duel met Macron een belabberd figuur sloeg en herhaaldelijk blunderde, en zoiets levert al zeker geen stemmenwinst op.

President Macron wordt inmiddels nauwelijks rust gegund, nu de parlementsverkiezingen eraan komen, wéér in twee rondes: de uitkomst hiervan zal bepalen of de nieuwe president in een ongemakkelijke cohabitation zal komen te zitten of kan rekenen op een stabiele meerderheid in het parlement. En of hij een begin zal kunnen maken met de hervormingen die een meerderheid van kiezers schijnt te willen.

Veel cadeaus zullen er in elk geval niet worden gegeven. De nieuwe sterke man van Les Républicains (het centrumrechtse LR) François Baroin, laat er geen twijfel over bestaan: ‘De parlementsverkiezingen zijn voor ons het belangrijkste. Elke LR-verkozene die op eigen houtje Macron en En Marche! benadert zet zichzelf buiten de partij’. LR zit sowieso in nesten door de schuld van Fillon, die de verkiezing die rechts niet kón verliezen, toch in het honderd deed lopen. Een van de ambities van het FN is het de belangrijkste rechtse oppositiepartij te worden. Het lonkt daarvoor naar de rechtse kandidaten van LR, iets wat Baroin maar al te goed beseft.

Ter linkerzijde staat het vast dat veel sociaaldemocraten naar het Macron-kamp zullen overlopen. De radicalere socialisten zouden wel eens kunnen bezwijken voor de lokroep van communist Mélenchon die alleen maar heil ziet in confrontatie met ‘het kapitaal’ en ook een harde oppositie heeft aangekondigd. ‘Wij willen geen land dat met ordonnanties (dus buiten het parlement om) de sociale wetgeving afbreekt en 125.000 ambtenaren de laan uitstuurt’, zo luidde het op de verkiezingsavond. En hij riep gisteravond zijn 7 miljoen kiezers op niet te versagen. Ook voor La France Insoumise gaat de strijd dus door.

Waren de presidentsverkiezingen al spannend, de uitkomst van de stembusgang van 11 en 18 juni is al even ongewis.