Nog geen Jamaica aan de Maas

Het buitenwerken van cdH-kopstuk Joëlle Milquet uit het bestuur van Brussel-stad heeft in een aantal andere gemeenten van het gewest een domino-effect veroorzaakt. Als wraak voor de totstandkoming van een Brusselse PS-MR-coalitie werkte de cdH in Molenbeek Philippe Moureaux buiten. Dat gebeurde met de steun van Ecolo en MR. Ook in verschillende Waalse steden en gemeenten kwam een anti-PS-coalitie tot stand. Tegen alle verwachtingen in hield de uittredende coalitie van cdH-MR-Ecolo, de zogenaamde Jamaïca-coalitie stand in de Waalse hoofdstad Namen. En in Verviers maakten die drie partijen ook een anti-PS-coalitie.

Sommige politieke waarnemers zien hierin een voorafspiegeling van wat er in 2014 in de Brusselse en Waalse regering zal gebeuren: de PS wordt opzijgeschoven. Zo zou Didier Reynders over twee jaar Brussels minister-president kunnen worden. En ook in Namen zou er een anti-PS-bestuur tot stand komen. Eén van de drijvende krachten hierachter is cdH-voorzitter Benoît Lutgen. Diens legitimiteit is sterk toegenomen sinds hij op 14 oktober in zijn thuisstad Bastenaken een klinkende verkiezingsoverwinning haalde: een comfortabele meerderheid van bijna 65 procent. Lutgen stond altijd argwanend tegenover de bevoorrechte relatie tussen Joëlle Milquet en Elio Di Rupo. Het leek er soms op dat we hier te maken hadden met een links kartel. De Luxemburger wil zijn handen meer vrij hebben.

Maar toch zou het verkeerd zijn te denken dat de coalities in Franstalig België al vast liggen nog voor de stembusgang van 2014 heeft plaatsgevonden. Sommige politieke analisten nemen hun wensen voor werkelijkheid omdat een paar PS-kopstukken aangeschoten wild zijn. Laurette Onkelinx heeft voor de tweede keer de verkiezingen in Schaarbeek verloren. Bovendien treedt haar politieke vader Philippe Moureaux terug. Sommigen zagen in Onkelinx de toekomstige Brusselse minister-president of partijvoorzitter. Maar dat is allesbehalve zeker. Ook het feit dat kopstukken als voorzitter Thierry Giet en kamervoorzitter André Flahaut in hun thuisbasis naar de oppositie werden verwezen, doet pijn aan de Keizerslaan.

De paarse droom

Aan de andere kant heeft Paul Magnette (Charleroi) wel goed gescoord. En in Luik blijft de PS onaantastbaar. Wie denkt dat de Franstalige socialisten op hun retour zijn vergeet één ding: het akkoord dat PS en MR een jaar geleden hebben afgesloten bij de deal rond de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. In ruil voor de defenestratie van het FDF kreeg MR-voorzitter Charles Michel van Elio Di Rupo de belofte dat een paarse regionale coalitie in 2014 de voorkeur geniet. De relaties tussen de familie Michel en de PS zijn altijd hartelijker geweest dan die tussen Didier Reynders en de socialisten. En dat paarse akkoord blijft nog altijd belangrijker dan andere mogelijke coalities. De MR-top weet ook zeer goed dat bijvoorbeeld een Waalse regering zonder de PS een vergiftigd geschenk is. De Waalse administratie is volledig in handen van socialisten. Die zouden dan vanuit de oppositie via hun ambtenarij stokken in de wielen kunnen steken van de volgende Waalse regering.

Ook niet onbelangrijk is dat de relaties tussen de MR en mogelijke anti-PS-partner Ecolo minder hartelijk zijn dan vroeger. Didier Reynders en Jean-Michel Javaux hadden een bevoorrechte relatie. Nu gedragen de partijkopstukken (Michel, Deleuze,…) zich heel wat afstandelijker tegenover elkaar. Javaux als cruciaal tussenpersoon heeft zich teruggetrokken in zijn thuisstad Amay waar hij voor de tweede opeenvolgende keer een absolute meerderheid wist binnen te halen.

Politieke waarnemers die vooruitblikken naar 2014 en door de stoelendans in een aantal steden en gemeenten vooral voorspellingen maken over Brussel en Wallonië vergeten dat de Franstalige partijen vooral gebiologeerd door de federale verkiezingen. Voor elk van die partijen is het eigenlijk ondenkbaar dat men naar federale regeringsonderhandelingen stapt terwijl men onderling ruzie maakt. Bijvoorbeeld door regionale coalities te vormen tegen elkaar. Ervan uitgaande dat de N-VA aan Vlaamse kant incontournable wordt, is het voor PS, MR, cdH en Ecolo zaak om het Franstalige front optimaal te laten functioneren. Revolutionaire coalitiewissels in Brussel of in Namen zijn dan niet aan de orde.