Non, Davignon

Drie levens. Een al te bescheiden titel voor een boek van iemand die op zowat alle fronten van de Belgische politiek, economie en financiën heeft gestreden. Altijd ten eigen baat, uiteraard. Dat is Les 1 voor iemand die het ‘slechte’ pad op wil: Hij moet van de daken schreeuwen dat hij het beste wil voor het doel en zijn opdrachtgever, maar mag het eigen wingewest geen nanoseconde uit het oog verliezen.

Les 2: Geef nooit toe dat er door eigen toedoen wat fout liep. Is dat echter het geval, beweer dan dat het nooit je eigen schuld was, je er van ver of nabij geen moer mee te maken had. Al wat er fout gaat, schuif de verantwoordelijkheid  hiervoor  in andermans schoenen. Zo hoort het. Onthoud dat goed, kopieer het en eerder vroeg dan laat word je gevraagd te zetelen in lucratieve bedrijven. Het gaat sneller als je goede connecties hebt in de politieke stallingen. Dat is wat Steve Davignon heeft gedaan, voor heeft gezorgd en je ziet wat het heeft opgebracht: de titel van burggraaf en een fortuin waar menige opperschurk jaloers op is, was en zal zijn.

Les 3: Beweer altijd dat je gelijk hebt. Of het nuttig of ter zake is doet er niet toe. Hoe vaker je beweert dat je gelijk hebt, hoe meer je het zelf gaat geloven. En hoe meer je het zelf gelooft, hoe meer er zijn die denken dat je werkelijk altijd gelijk hebt. Gelijk hebben is namelijk de samenvloeiing van de Grootste Gemene Deler en het Kleinste Gemeen Veelvoud. Eenmaal één geworden valt door geen enkele stelling te bewijzen hoe groot of klein het aandeel van de twee componenten is. Slechts één conclusie volgt erop: het gelijk is het eigen gelijk en niet dat van een ander. Zo heeft Steve Davignon het aangeboren gekregen, heeft er een hoge leeftijd mee bereikt en zal ermee sterven. Wat let de schurk in wording de leer van Davignon over te nemen wil hij carrière maken in de misdaad?

Les 4: Als de waarheid niet bestaat, waar uw Socrates et cetera van overtuigd is [zonder dat hij mordicus zijn gelijk wil halen], dan is de leugen de waarheid. De man met de drie levens heeft het in een veelvoud van drie aangetoond. Als topdiplomaat was hij betrokken bij de ambras rond de onafhankelijkheid van Congo en zijn eerste premier. Patrice Lumumba, want zo heet de goede man, is vermoord. Niet door een Belg, maar wel door manipulaties van de Belgische overheid. Die was dus op z’n minst medeplichtig. Van slimmerd Rik Van Cauwelaert tot dommerd Marc Reynebeau weet het, elk dossier zegt het. Maar Davignon lurkt aan zijn pijp en zegt [schrijft] koudweg dat de moord op Lumumba het gevolg was ‘van een ruzie tussen de Congolezen zelf.’ Zoiets kan toch maar gezegd worden door iemand die de leugen als wezenlijk onderdeel ziet van een gestel. Of dat nu gebouwd is op het kruis, de halve maan, hamer en sikkel of een A met een cirkel er omheen.

Les 5: Een rasechte schurk is iemand die zichzelf een onschuldig kwaad toemeet om een groter uit beeld te houden. In zijn boek geeft hij aan zichzelf toe – want hij heeft het boek niet voor de gezichtloze lezer geschreven, meer hierover in een andere les – dat hij ambitieus was. Dát kan hem niet kwalijk genomen worden. Elke mens die vooruit wil in de wereld is ambitieus, naar eigen pot en pan. Maar bij Davignon moet ambitie vertaald worden als ijdelheid. De mate waarin Steve dat had toen hij in de hoogste hemel van de Europese politiek zat, was zo immens dat het staatslui in hoge mate ergerde. De meesten keken de andere kant op, slechts één heeft uit de gedachte een daad gepuurd, François Mitterand. Jacques Delors werd voorzitter van de Europese Commissie. Mitterand verdient er eeuwige lof voor. Stel je voor dat Steve voorzitter van de Europese Commissie was geworden, waarvoor hij flink heeft laten lobbyen door zijn misdienaars, Europa zou verkocht geweest zijn aan Albert Frère!

Les 6: Wie wil slagen als schurk wordt best bankier. Bon, er zijn uitzonderingen, maar de grote meerderheid van de bankiers zijn schurken. Het avontuur met Fortis is het mooiste bewijs van die stelling. Heel wat mensen zijn hun geld kwijtgeraakt door het wanbeleid van Steve en vrienden, maar wat de kleine aandeelhouder heeft verloren heeft de grote gewonnen. Je hoeft er niet voor tussen de lijnen van Drie levens te lezen om dat te snappen. Het ligt er dik bovenop. En opnieuw wast Davignon zijn handen in onschuld. Dat de Belgische staat niet inging op het aanbod om een belang van 20 procent te nemen in de zinkende Generale, is niet zijn schuld, maar die van Jean-Luc Dehaene. Je moet maar durven. Dehaene was niet meteen mijn vriend, maar je danst niet op iemands graf. Zoiets doet alleen een schurk die heel zijn actief leven navetteerde tussen de burchten van koning, kardinaal en kapitaal.

Les 7: Een volleerd schurk, ten slotte, is een mens die zijn kinderen bedondert. ‘Ik heb het vooral geschreven opdat mijn kinderen en kleinkinderen mijn levensverhaal zouden kennen,’ zei hij vorige week vrijdag bij de voorstelling van zijn boek in Brussel. Nou, indien ze het boek lezen, mag je stellen dat ze moreel worden verkracht. Al zijn openbare bemoeienissen waren mislukte regies. Hij wilde op de brug staan, schipper naast God spelen, liever regisseur zijn dan acteur. Welnu, zijn vaarroutes, zijn producties hebben niet geleid tot de ontdekking van een Nieuwe Wereld of een beter leven voor Jan Modaal en Marie Kabaal, integendeel. Zulk een vader, grootvader te hebben is geen godsgeschenk. Tenzij ze zelf beroepsschurk willen worden. In dat geval kunnen ze beter mijn memoires lezen. Daar valt nog wat van te leren. Het boek van hun vader/opa voert ze recht naar het verkeerde pad. Het verkeerde schurkenpad, wel te verstaan.