Ondernemers hebben niks aan rode vlaggen of communautaire chaos

De Catalaanse economie kent al decennia een niet te onderschatten onderliggende drijfveer. Een drang om groter en sterker te zijn dan Madrid zorgt voor competitie, en competitie zorgt voor innovatie en groei. Jarenlang had dit een voorspelbaar maar prachtig effect: zowel Madrid als Catalonië deden het jaar na jaar beter, en de bedrijven in beide regio’s hadden baat bij handel met Madrid om zo de innovatie en productiviteitswinsten van elkaar ook zelf toe te passen.

In 2017 besloten Catalaanse nationalisten die dynamiek op te schorten, omdat ze besloten hadden dat ze liever op hun eentje verder zouden gaan. Dat had geen culturele reden – de Catalanen worden niet onderdrukt, integendeel, ze genieten de meeste rechten van alle autonome gebieden in Spanje. Het separatistische streven was zuiver ingegeven door een verkeerd begrip van hoe de economie werkt, en van wat comparatieve voordelen in een open markt zijn.

Vlaanderen en Catalonië

Na 2017 trokken bedrijven weg en stokte zowel de Catalaanse als de Spaanse economie. De Catalaanse kwam er het meest gehavend uit. De gevolgen dragen ze tot op vandaag.

Een gelijkaardig scenario dreigt aan de horizon van onze eigen Belgische verkiezingen. De twee partijen in Vlaanderen waarvan peilingbureaus beweren dat ze samen wel eens een meerderheid zouden kunnen halen, hebben allebei de Vlaamse onafhankelijkheid tot doel. Net als de Catalaanse separatisten zeven jaar geleden beweren ook zij dat dit goed zou zijn voor de economie. Net als de Catalaanse separatisten vergissen zij zich.

Wie de Vlaamse economie wil laten floreren, moet ook de Belgische én Europese economieën laten floreren. Zij moeten zich openstellen voor de wereld, barrières wegwerken en de markt bevrijden, in plaats van zich navelstarend terug te plooien onder de kerktoren. En vooral, in plaats van de economie enkel te lezen in termen van de Antwerpse haven of de zware industrie, moeten zij aandacht hebben voor dé ruggengraat van onze economie, die al te vaak ondergewaardeerd blijft: de kleine ondernemer.

Graaiflatie

De zelfstandigen en zaakvoerders van ons rijk kmo-landschap mogen eens in ere worden hersteld. Er was de diabolisering van ondernemers die een Delhaize-filiaal overnamen. Het ingebeelde concept ‘graaiflatie’ was het woord van het jaar. En vaak worden ondernemers nog altijd weggezet als egocentrische en eerzuchtige sjoemelaars die het niet te nauw nemen met de fiscale en sociale wetgeving, alsof Balthasar Boma een rolmodel is.

Nochtans zijn het die mensen die onze welvaart onderhouden. Zelfstandige ondernemers en kmo’s zijn goed voor zowat de helft van onze toegevoegde waarde en bijna 60% van de totale tewerkstelling in België. Ook de staat kijkt naar ondernemers voor haar inkomsten.

Rode vlaggen

In plaats van sloganesk te betogen met rode vlaggen om deze mensen nog zwaarder te belasten, zouden we hen dankbaar moeten zijn. Meer zelfs, het moment is aangebroken om wat last van hun schouders te halen.

Tijdens en na de gezondheids- en energiecrisissen waren zij het die de heropbouw mogelijk maakten. Zij waren het die de hand aan de ploeg hebben geslagen en, met de steun van de regeringen, niet alleen jobs hebben bewaard maar ook nieuwe jobs hebben gecreëerd. Zij zijn daarin geslaagd dankzij het crisisbeleid, en ook nu de economie weer aantrekt – België groeit sneller en sterker dan onze buurlanden – moeten we ervoor zorgen dat werken blijft lonen, en vooral méér loont.

We hebben de vennootschapsbelasting al doen dalen van 33% naar 25%, mét een voordelig tarief voor kmo’s. We hebben de zelfstandigenpensioenen fairder gemaakt, door hen in dezelfde mate pensioen te laten opbouwen als werknemers. En ook het minimumpensioen voor zelfstandigen verhogen we stapsgewijs, mét inbegrip van meewerkende echtgenoten. Terwijl vakbonden staken voor stilstand, en lobbyisten strijden voor subsidies aan grote industriëlen, werken wij voor de ondernemer die stilzwijgend voortdoet.

Bruto en netto

De grote prioriteit voor een volgende hervorming moet het oplossen van de loonkosthandicap zijn. De welvaartswinst die we daarbij zouden kunnen boeken kan alleen maar astronomisch zijn, als we zien hoe goed onze economie het nu al doet, terwijl ze een beperking heeft tegenover onze buren. Onze kleine ondernemers zagen hun marges de voorbije jaren alleen maar krimpen door de aanhoudende loonstijgingen. De absolute loonhandicap ten opzichte van onze drie belangrijkste handelspartners; Duitsland, Frankrijk en Nederland, liep opnieuw op tot 16%.

In de volgende legislatuur moeten we het verschil tussen netto en bruto doen krimpen. Dat kan fiscaal door de schijven te hervormen, het resterend deel van de Bijzondere Bijdrage Sociale Zekerheid af te schaffen of de jobbonus verder te versterken, maar daarnaast moet er geraakt worden aan enkele heilige huisjes. De historisch gegroeide evolutie van de loonmassa aan de anciënniteit moet bijvoorbeeld plaats ruimen voor een systeem van loonsverhogingen op basis van prestatie.

Maar dé hervorming is die van de automatische loonindexering. Dat hoeft geen afschaffing te zijn, maar laten we op zijn minst eens nadenken over een systeem dat loon-prijs spiralen niet in de hand werkt. En een persoonlijk stokpaardje van mezelf is om eindelijk de regulitis van de voorbije decennia op alle niveaus terug te schroeven.

Ondernemers

Toch blijft het frustrerend dat we in die denkoefening schijnbaar alleen staan. Voor velen is het makkelijk om te zeggen dat ze de ondernemers willen steunen, maar als er beslissingen te nemen zijn raakt men snel afgeleid door degrowth-waanbeelden, zorgen over het vakbond-electoraat of communautaire hyperfixaties.

Ondernemers hebben een stabiel land nodig waarin ze vrij kunnen ondernemen. Zonder communautaire avonturen, en zonder beleidsmakers die de basisprincipes van een vrije markt niet kennen. Alleen liberalen zijn daar vandaag een garantie op.