Onthuld: Spaanse spionage tegen Catalaanse politici

The Guardian onthulde gisteren, na internationaal onderzoek, het zoveelste bewijs van de politieke oorlog van Spaanse overheidsdiensten tegen Catalaanse politici en onafhankelijkheidsactivisten. Door dit onderzoek werd duidelijk dat de mobiele telefoon van Roger Torrent (links-republikeinse ERC), voorzitter van het Catalaans parlement, en andere Catalaanse politici gehackt werd door middel van spyware die enkel aan overheidsdiensten wordt verkocht. De Spaanse regering waste haar handen onmiddellijk in onschuld, maar ondertussen lekte uit dat de Spaanse geheime dienst CNI wel degelijk klant is van het bedrijf dat de software verkoopt. Een zoveelste aanval op politieke vertegenwoordigers van de Catalaanse minderheid.

Wat voorafging

Al in 2016 lekte uit dat de conservatieve regering van Mariano Rajoy in 2012 een netwerk had opgezet vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het doel was informatie verzamelen over politieke opposanten, in het bijzonder Catalaanse pro-onafhankelijkheidspolitici, om hen te kunnen beschadigen. Indien geen bezwarende informatie werd gevonden, werd die dan maar gefabriceerd en doorgespeeld naar bevriende media.

Zo werd in 2014, op illegale wijze en door chantage, informatie verkregen die erop wees dat de voormalige minister-president van Catalonië, Jordi Pujol (Convergència i Unió – CiU), sinds 1980 zwart geld had staan op een bankrekening in Andorra. Volgens Pujol had hij dit geld geërfd bij het overlijden van zijn vader in 1980. Die laatste belegde zijn geld in Andorra, alsnog Pujol, uit vrees voor de Franco-dictatuur. Jordi Pujol gaf dit zwart geld pas aan in Spanje in 2012 tijdens een fiscale regularisatiecampagne. Hoewel hij door de Spaanse politiek en media werd afgebrand als corrupt, werd hij nooit veroordeeld als dusdanig.

In 2015, net voor de gemeenteraadsverkiezingen, lekten de politieke politiebrigades van Binnenlandse Zaken naar de bevriende krant El Mundo dat de burgemeester van Barcelona, Xavier Trias (CiU – pro onafhankelijkheid), zwart geld geparkeerd zou hebben op een Zwitserse bankrekening. Onder andere de huidige burgemeester Ada Colau, toen nog de kandidaat-burgemeester van de ecosocialisten, maakte daar gretig gebruik van tijdens de verkiezingscampagne en beschuldigde Trias en zijn partij van maffiapraktijken. Na de verkiezingen bleek dat de politierapporten vals bleken te zijn en dat het Zwitserse bankrekeningnummer van Trias verzonnen was. Zwitserland bevestigde officieel, op vraag van Xavier Trias, dat deze zelfs geen bankrekening had in Zwitserland. De verkiezingen werden uiteindelijk gewonnen door Colau, na een felbevochten nek-aan-nek-campagne. Het illegale netwerk in Binnenlandse Zaken zelf werd nooit onderzocht.

Het Catalaans referendum: vrijgeleide voor de veiligheidsdiensten

Ook naar aanleiding van het Catalaans onafhankelijkheidsreferendum kregen de Spaanse veiligheidsdiensten een vrijgeleide om telefoons af te luisteren, activisten en pro-onafhankelijkheidsorganisaties te intimideren en te censureren. Zo werden zowat 200 websites, onder ander die van de onafhankelijkheidsorganisatie ANC, door de Guardia Civil geblokkeerd in Spanje, zonder een specifiek gerechtelijk bevel.

Het bekendste voorbeeld van de repressie toen is het oppakken van de twee ‘Jordi’s’, Jordi Cuixart (Òmnium Cultural) en Jordi Sànchez (ANC). Beide vreedzame burgeractivisten werden op 16 oktober 2017 opgesloten en uiteindelijk tot negen jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens ‘opstand’. Zij zitten ondertussen al meer dan 1000 dagen achter tralies omwille van politieke redenen, aldus de onafhankelijke Werkgroep Willekeurige Opsluiting van de Verenigde Naties, Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties.

Telefoon Catalaanse toppolitici gehackt

The Guardian onthult nu dat Roger Torrent (ERC) en andere pro-onafhankelijkheidspolitici doelwitten van Spaanse hacking waren. Het schandaal werd bekend na een rechtszaak van Whatsapp tegen de Israëlische NSO Group voor het Amerikaans gerecht.

Spanje zou in 2019 de spionagetechnologie ‘Pegasus’ hebben gebruikt om via een mankement in Whatsapp toegang te krijgen tot de inhoud van de telefoon van Torrent en co. De technologie wordt verkocht om criminelen en terroristen te bestrijden, maar werd uiteindelijk ook gebruikt om meer dan 100 journalisten, mensenrechtenactivisten, diplomaten en politici te bespioneren.

In Catalonië zouden ook Jordi Puigneró (Catalaans minister voor Junts per Catalunya, de partij van Puigdemont), Anna Gabriel (links-radicale CUP, in ballingschap in Zwitserland), ANC-activist Jordi Domingo (hij zou verward geweest zijn met de gelijknamige topadvocaat pro onafhankelijkheid) en de winnaar van de recentste gemeenteraadsverkiezingen in Barcelona Ernest Maragall (ERC), doelwitten zijn geweest. Ook Sergi Miquel, de technisch directeur van de Raad voor de Republiek, geleid door Carles Puigdemont en gevestigd in België, zou op Belgisch grondgebied bespioneerd geweest zijn door de Spaanse geheime dienst.

Spaanse regering ontkent alles

The Guardian contacteerde de Spaanse veiligheidsdienst CNI om een reactie over deze illegale praktijken. Die antwoordt binnen het legale kader te opereren en weigert zich uit te spreken over dit specifiek geval. De geheime dienst wil ontkennen noch bevestigen klant te zijn van de NSO Group. Ook de Spaanse regering verklaart ‘geen bewijs te hebben’ van deze hacking. De regering verklaart hierop: ‘Bovendien moeten wij stellen dat elke operatie die de interventie van een mobiele telefoon inhoudt, altijd plaatsvindt in overeenkomst met de overeenstemmende gerechtelijke goedkeuring.’ De Spaanse regering roept de getroffen politici voorts op een zaak voor het gerecht aan te spannen, ‘gezien het eerder een gerechtelijke dan politieke zaak’ is.

Ondertussen blijkt echter dat de verklaringen van de Spaanse regering niet stroken met de werkelijkheid. Een voormalig werknemer van het spionagesoftwarebedrijf NSO Group verklaart dat de Spaanse geheime dienst CNI wel degelijk klant is van het bedrijf en dat sinds 2015. De Spaanse regering weigert alsnog te reageren op deze onthullingen.