Over afmaken en wensdenken

‘Als de MR als enige Franstalige partij met drie Vlaamse partijen waaronder de N-VA in een regering stapt, dreigt de partij in Franstalig België afgemaakt te worden,’ waarschuwde Ruud Goossens in De Standaard van 7 juni, nadat de PS met een bliksemoffensief in Wallonië en Brussel de liberale MR buiten spel had gekegeld. Ondertussen zijn we meer dan drie maand verder, en blijkt het met dat afmaken nogal mee te vallen.

Enkele weken geleden sijpelde in de media al een ‘vertrouwelijke’ peiling bij MR-leden en kaders door, waaruit toen tot veler verrassing bleek dat een overweldigende meerderheid achter het besluit van voorzitter Michel stond om (ondanks dure eden voordien) toch met de N-VA in zee te gaan.

En nu blijkt uit een peiling (voor La Libre Belgique en RTBf) dat de MR uit haar ‘kamikaze’-operatie ook bij het Franstalige kiezerscorps als geheel eerder winst lijkt te halen dan te worden afgeslacht. Verrassend? In elk geval wel voor analisten en editorialisten die niet buiten gebaande paden willen, mogen of kunnen denken.

Natuurlijk: ‘het is maar een peiling’; en die waarschuwing geldt in dit geval vooral voor de stemmenverschuivingen die zich zouden voordoen ‘als er nu verkiezingen waren’. Die verschuivingen zijn er namelijk niet of nauwelijks. Of zeg maar gewoon: niet.
Iedereen weet ondertussen immers dat ook een professioneel correcte peiling een foutmarge vertoont van ongeveer drie procent, en dat het dus weinig zin heeft oeverloze bespiegelingen te wijden aan dat procentje meer of minder. Maar nu biedt juist het ontbréken van noemenswaardige verschuivingen stof voor enkele boeiende overwegingen.

Oordeel zelf: in om het even welke regio geraakt om het even welke partij niet aan een winst of verlies van 2%. Geen enkele? Pardon. In Wallonië gaat de communistische PTB vooruit met 2,6 procent, en zit daarmee de fel aangeslagen Ecolo’s dicht op de hielen. Maar verder heeft kennelijk geen steentje de oppervlakkige rust van de kikkerpoel verstoord. In Vlaanderen gaat de N-VA – toch de motor achter de vorming van een rechtse regering – nauwelijks een half procentje achteruit; in Wallonië en (vooral) in Brussel boekt de MR zelfs een minieme winst. Met nu 23,7 % van de kiesintenties komt de MR daar op bijna gelijke hoogte met de PS, die naar 23,9 % zakt. ‘Afgemaakt worden’ ziet er anders uit.

Nu ja, verschuivingen van minder dan 3% zijn, zoals gezegd, in feite irrelevant. En vooral: kiesintenties blijven (voor ettelijke jaren, indien ook niet per definitie voor vijf jaar) slechts intenties, en zijn geen kiesgedràg. Afwachten is de boodschap; en dat is precies wat de kiezers – aan beide zijden van de taalgrens – lijken te doen.

Veel leerrijker zijn de reacties op de krachttoer – of kamikaze-geste – van de MR. Nog overweegt de scepsis van vaderlandslievende commentatoren in de titels boven de cijfers: ‘1 op 2 Franstaligen wijst de beslissing van de MR af om met de N-VA in zee te gaan’. En … de anderen? In Brussel heeft 20 %, in Wallonië 17 % geen mening. Met andere woorden: ongeveer 30 % van de Franstalige kiezers geeft de MR ’tout à fait’ of ‘plutôt’ gelijk. En dat is heel wat meer dan de MR (met iets minder dan 26 en 22 % in respectievelijk Wallonië en Brussel) bij de jongste verkiezingen behaalde. Van de ondervraagden die nu MR zouden stemmen juichen zelfs 80 % de ‘Zweedse’ optie toe; en ook tal van cdH- of Ecolo-kiezers weten de moed van Michel te waarderen. Zowel over zijn eigen achterban als over het kiezerscorps in het algemeen hoeft MR-voorzitter Michel zich dus voorlopig niet te veel zorgen te maken. Er wenkt integendeel nog winst indien de Zweedse formule (althans in liberale ogen) succesvol zou blijken. Alleen moet zo’n regering daarvoor wel tenminste een paar jaar in het zadel blijven.

En daar wringt het schoentje. Want nog helemaal afgezien van het te verwachten verzet tegen drastische besparingsplannen krijgt deze ‘onuitgegeven’ coalitie het allicht erg moeilijk wanneer ‘communautaire’ duiveltjes weer de kop zouden opsteken.
En laat dàt nu precies zijn wat vooral de Franstalige kiezers vrezen: meer dan één op drie is er van overtuigd dat de N-VA haar Vlaamse eisen hoegenaamd niet heeft opgeborgen, en spoedig weer ‘communautaire’ eisen op tafel zal gooien. Die overtuiging wordt in Vlaanderen slechts gedeeld door twaalf procent van de kiezers. ‘Twee democratieën’, zei u?