Paus Franciscus niet tegen separatisme

‘Wat vindt u van het conflict in Catalonië ?’ vraagt journalist Henrique Cymerman aan de paus. Dit is de letterlijke vertaling van het antwoord :  

‘Ik ben bekommerd om elke vorm van verdeeldheid. Je moet een onderscheid maken tussen onafhankelijkheid via emancipatie en onafhankelijkheid via secessie. De Amerikaanse staten, bijvoorbeeld, zijn via emancipatie onafhankelijk geworden van Europa. Onafhankelijkheid van een volk via secessie is een afscheuring die soms evident is. Denken we maar aan het vroegere Joegoslavië. Er zijn nu eenmaal volkeren die absoluut niet bij elkaar passen omdat ze zo’n verschillende culturen hebben. Joegoslavië is een vanzelfsprekend voorbeeld. Maar ik vraag me wel af onafhankelijkheid door secessie wel zo vanzelfsprekend is als het gaat om landen die al lange tijd één geheel vormen. Je moet dit geval per geval bekijken: Schotland, Padania, Catalonië. Er zullen gevallen zijn waar dit gerechtvaardigd is, en andere waar dit niet zo is. Als het gaat om secessie in het geval van volkeren die in het verleden niet met geweld werden samengevoegd moet dit heel omzichtig worden benaderd en geval per geval geanalyseerd worden.’

De paus is dus niet per definitie tegen separatisme. En dat is toch wel een verfrissend geluid. We weten natuurlijk niet hoe de paus het ‘geval’ Vlaanderen zou beoordelen. Maar het lijkt er toch op dat hij lucide genoeg zou zijn om niet automatisch de kant te kiezen van het Belgische establishment. En dit in tegenstelling tot zijn voorgangers.

Zoals bekend was Johannes Paulus II een notoir Belgischgezind. Tijdens zijn eerste bezoek aan België, in 1985, las hij de Vlaams-nationalisten in nauwelijks verholen woorden de levieten en pleitte hij voor de eenheid van het land. Tijdens zijn tweede bezoek, in 1995, ging hij zelfs bidden aan het graf van koning Boudewijn.

Van Benedictus XVI had men, gezien zijn Beierse achtergrond, wat meer begrip verwacht voor het Vlaamse autonomiestreven. Maar bij de ontvangst van een nieuwe Belgische ambassadeur bij de Heilige Stoel, op 26 oktober 2006, trok ook hij voluit de kaart van het establishment. Hij deed toen een aantal uitspraken die zo uit een anti-flamingantische toespraak van Albert geplukt leken. Hij waarschuwde voor het ‘oplaaiend nationalisme en zelfs vreemdelingenhaat in België’. En hij prees de monarchie ‘omdat die garant staat voor de eenheid van het land’.

Bart De Wever reageerde hierop met een vlammende brief aan de pauselijke nuntius in België. ‘De waarschuwende woorden van de paus met betrekking tot het oplaaiend nationalisme’ en het ophemelen van de koning als hoeder van de eenheid van het land, laten uitschijnen dat het streven naar meer autonomie door de paus wordt aangezien als een te bestrijden gevaar’, aldus De Wever. En verder: ‘Het zal u evenmin onbekend zijn dat het Vlaams streven naar (meer) autonomie niet zelden werd en wordt gesteund door gelovige christenen en religieuzen. Voor hen in het bijzonder dreigen de woorden van de paus zeer kwetsend te zijn.’

Hierover is verder niets meer vernomen. Het is wel zo dat Benedictus bij de heiligverklaring van pater Damiaan (op 11 oktober 2011) iets zei wat de Vlaamsgezinden als muziek in de oren klonk. Hij had het toen over de man die ‘op zijn 23ste zijn geboorteland Vlaanderen [en dus niet België n.v.d.r.] achterliet om het evangelie te verkondigen aan de andere kant van de wereld.’

Hoe dan ook, het Belgische establishment heeft in het verleden altijd een bondgenoot gevonden in de paus. Het Vaticaan koos in deze automatisch de kant van de Belgische machthebbers en van het status quo. Maar met de nieuwe paus lijkt dat toch iets minder vanzelfsprekend te zijn.

Misschien is hier een mooie taak weggelegd voor de twee nieuwbakken gecoöpteerde Senatoren van de N-VA (want inderdaad, ook Pol Van Den Driessche is ooit nog als Vaticaan-kenner opgevoerd in het VTM-nieuws). Om de tijd te doden tussen de schaarse vergaderingen van de nieuwe Senaat kunnen ze misschien wat aan Heilige Stoel-diplomatie doen: het Vaticaan ervan overtuigen dat secessie in België even gerechtvaardigd zou zijn als in ex-Joegoslavië. Want ‘er zijn nu eenmaal volkeren die absoluut niet bij elkaar passen omdat ze zo’n verschillende culturen hebben.’

Foto © Reporters