Puigdemont bij N-VA: geen winst voor Catalonië

Sinds Het Laatste Nieuws er deze ochtend mee uitpakte, is het heet nieuws. Wordt voormalig Catalaans minister-president Carles Puigdemont lijstduwer voor de N-VA bij de komende Europese verkiezingen? Dat het heet nieuws is, ligt ook aan de komkommertijd, want een paar telefoontjes naar Catalonië leren dat men ginds van zijn stoel valt.

Winst voor N-VA?

Toegegeven, het is een slimme zet, van de N-VA.

• De partij kan Vlaams-nationalisten dichter tegen zich aan de borst drukken. Misschien vergeten de criticasters wel dat de partij haar communautaire programma in de ijskast heeft gestoken.
• Oude Volksunieërs een aanverwanten zouden zich gecharmeerd kunnen voelen
• De N-VA probeert een ‘eurorealistische’ piste uit te werken, tussen de eurofilie van de mainstream en het anti-Europese populisme van Nigel Farage en Matteo Salvini. De Catalaanse zaak heeft de EU eerder al op het randje van een crisis gebracht. De instellingen reageren verkrampt, of niet. De N-VA kan met de kandidatuur van Puigdemont de Europese Unie en Commissie een duidelijk signaal geven dat één en ander anders moet, en soevereiniteit en volkenrechten ook van tel moeten zijn in Europa.
• Misschien vergezocht, maar toch: ook de CD&V kan op die manier een speldenprik worden toegediend. Die partij stond pal achter de Partido Popular die onder de vorige premier Rajoy het referendum de kop indrukte en politici achter de tralies opsloot.  De Heilige Alliantie van de Europese Volkspartij maakt dat alle christendemocratische partijen en aanverwanten op het Spaanse standpunt stonden. In de strijd met de CD&V om dé volkspartij van Vlaanderen te worden, kan zo’n buitenlandse kandidaat misschien een handje helpen.
• Het is zomer. Komkommertijd. En weer haalt de N-VA de voorpagina van de Vlaamse kranten. De partij blijft in het centrum van de belangstelling staan, zelfs op een moment dat de Wetstraat is ingeslapen.

Winst voor de Catalaanse republiek?

Maar zou het ook een slimme zet zijn voor het catalanisme en de strijd voor een Catalaanse republiek?

• In de wandelgangen van de Generalitat gonst het al langer van de geruchten dat de centrumlinkse ERC en de liberale PDeCat een Europese eenheidslijst zouden indienen. Ze zouden zelfs de links-anarchistische CUP opvrijen om die lijst te steunen.

Mocht die lijst er komen, om net weer dat Catalaanse independentisme op de Europese agenda te krijgen, dan laat je je kroonjuweel niet op een lijst in het verre België opkomen. Dan trekt die de lijst in Barcelona, niet in Brussel.

• In Catalonië zelf is men ontzettend dankbaar voor de manier waarop de gevluchte politici en hun gevolg hier zijn ontvangen. En ze beseffen dat de Vlaamse beweging, de N-VA en Vlaanderen in het algemeen een belangrijke rol spelen in het internationaliseren van het republikeinse discours.

Maar tegelijk kijkt men in de grote burgerorganisaties én politieke partijen met een zekere argwaan naar die N-VA. De geschiedenis van het Vlaams-nationalisme heeft daarmee te maken. In Catalonië worden ongemakkelijke associaties gemaakt met het oorlogsverleden. Gezien de franquistische geschiedenis van Spanje te begrijpen. En nu de post-franquisten massaal van onder hun steen zijn gekropen, al zeker. Geen Catalaanse kat die weet dat N-VA daar allemaal niets mee te maken heeft.

Bij uitbreiding leeft in Catalonië een totaal andere visie op migratie en vluchtelingen. Catalanen hebben hen altijd met open armen ontvangen. (Daarmee konden ze trouwens ook politiek het verschil maken met de regerende rechtse Partido Popular.) De standpunten van de N-VA ter zake vallen daar op een koude steen. En bij de links-republikeinse ERC, en zeker de CUP, wordt de N-VA gezien als een soort Belgische Lega Nord. Dat zegt genoeg.

Speculatie

Nu is het uiteraard wel boeiend om te speculeren. Zeker midden in de zomer, in de komkommertijd. Doet Carles het, of doet hij het niet? Voor N-VA zit er zeker winst in, al is de vraag maar of het electoraal veel te betekenen heeft. (Hoeveel stemmen moet je halen om een rechtstreekse zetel te halen?)

Maar is de Catalaanse zaak daarmee verder geholpen? Puigdemont zou als Europees Parlementslid onschendbaarheid genieten. Maar hij zou zich bij zijn achterban ongeloofwaardig kunnen maken bij de N-VA. Zeker als er een independentistische eenheidslijst komt. Nu in de polls vandaag blijkt dat ERC de grootste Catalaanse partij zou worden bij de Spaanse verkiezingen, en PDeCat de derde, zou dat zeker kunnen. (Het Catalaanse kartel rond Podemos wordt nummer 2; de unionisten bijten dus in het zand.)

Enkele telefoontjes en WhatsApp-berichten leerden me vooral dat mijn Catalaanse contacten het in Keulen hoorden donderen. Daar wordt nu gewerkt aan de Diada, de nationale feestdag op 11 september. Zoals het jongste decennium hopen ze weer met meer dan een miljoen in Barcelona te manifesteren. En de volgende focus zijn de processen tegen de leiders van de onafhankelijkheidsbeweging en ministers; die zouden in de winter plaatsvinden. De Europese verkiezingen, dat is wel heel erg lange termijn. Al hopen de hardliners nog steeds dat Puigdemont naar Catalonië komt om te worden ingezworen als minister-president, maar dat laatste is wishful thinking. Dat gebeurt wel meer met deze temperaturen.