Minister Van Quickenborne gaat de mist in over vrijgelaten IS weduwe

Het is donderdag 2 december. In het federale parlement vindt de plenaire vergadering plaats. Eén vraag is de vreemde eend in de bijt tijdens het actuadebat. N-VA-kamerlid Koen Metsu stelt geen vraag over corona, maar wel over een vermeende vrijlating van enkele van de zes IS-weduwes die in juni naar ons land werden gerepatrieerd.

Minister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) ontkende formeel dat IS-adepten in vrijheid zouden zijn gesteld. ‘Ik kan u verzekeren: zij zitten alle zes achter slot en grendel’, klonk het op het spreekgestoelte. Metsu verkondigde stellig het tegendeel. Zijn goedgeplaatste bronnen hadden hem immers over een vrijlating ingelicht. Op Twitter herhaalde Metsu tot tweemaal toe zijn boodschap. Bij de minister bleef een eventuele rechtzetting uit.

De rechtzetting

Luttele  dagen later pakt krant De Morgen uit met het nieuws van de vrijlating. De minister legde dus effectief foute verklaringen af in het parlement. Omdat de documenten van het parket niet up-to-date waren. Maar de dame om wie het gaat is intussen al sinds oktober vrij!

Eind november doken er in radicale Facebookgroepen al berichten op over de vrijlating. Ook andere bronnen tipten Metsu over het voorval. Maar de minister was niet op de hoogte.

Het N-VA kamerlid reageert alvast verbolgen: ‘Of de minister moedwillig loog, of hij slecht ingelicht was, laat ik in het midden. Feit is wel dat dit tekenend is voor het regeringsbeleid. Niemand binnen de regering lijkt de dossiers van deze  geradicaliseerde sujetten echt op te volgen.’

Wenkbrauwen fronsen

Geef toe: deze casus doet de wenkbrauwen fronsen. Minister Van Quickenborne hanteert steeds de boutade dat het terughalen van IS-vrouwen gebeurt in het belang van onze staatsveiligheid. Ook het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD) was in het verleden altijd de mening toegedaan dat men de terugkeerders hier beter zou kunnen controleren. Het is evenwel de vraag hoe men de teruggekeerde vrouwen hier nu controleert. In theorie is de aanpak waterdicht.

Het feit dat de vrouw nu vrij rondloopt, is problematisch. Al helemaal aangezien ze nu toegang kan krijgen tot haar kinderen.
‘Gederadicaliseerd? Voor hen steek ik mijn hand niet in het vuur’, aldus één van Metsu’s goedgeplaatste bronnen.

Niet de rechter, maar de regering is verantwoordelijk

Dat de vrouw vrijkwam na het aantekenen van verzet – dat dus door de rechter legitiem werd ingewilligd –  doet volgens Metsu niets af aan de verantwoordelijkheid van minister Van Quickenborne. ‘De minister zegt wel dat het de rechterlijke macht is die de IS-terroristen vrijlaat, maar het was toch minister Van Quickenborne die de Syriëbruiden repatrieerde naar ons land’, merkt  het parlementslid op.

Nu de situatie in kampen Al Hol en Al Roj uit de hand loopt, komt de vraag boven water of de regering van plan is nog meer personen te repatriëren. Antwoorden van de minister blijven momenteel uit.

Ginds berechten

Wat is dan wel de oplossing? Metsu pleit al langer voor berechting van de IS-adepten in het conflictgebied zelf en suggereerde reeds een samenwerking met de Koerdische autoriteiten daar. Ginds ligt immers het bewijs. De reden dat IS-vrouwen hier snel vrijkomen is dat niet voldoende bewijs in handen komt van het Belgische gerecht. Het resultaat is dat veel terroristen hier slechts veroordeeld kunnen worden voor lidmaatschap van een terroristische groep. Een samenwerking met de Koerden zou ook dit probleem kunnen verhelpen.

Het probleem is dat het erkennen van de Koerden als legitieme gesprekspartner internationaalrechtelijk gevoelig ligt. De Turken linken hen immers nog steeds aan het terroristische PKK. ‘Van zulk tribunaal komt niets in huis’, reageert een insider.

Toch gelooft Metsu dat het mogelijk is hen daar te berechten. ‘Waarom zou dat niet kunnen? Andere landen doen het al. Dat lijkt me de enige haalbare, veilige oplossing.’

Deradicalisering?

Verder dringt zich ook nog de vraag op of de vrijgelaten vrouw intussen haar radicale gedachtengoed heeft afgezworen. In welke mate dit gebeurde is niet duidelijk. Toch schetsen zowel Metsu zelf als andere bronnen geen fraai beeld. ‘Zeker niet met het huidige aanbod aan deradicalisering’, klinkt het.

Metsu vernam onlangs als antwoord op een parlementaire vraag dat minister Van Quickenborne van plan is om het aantal  plaatsen in de Deradexvleugels van de Belgische gevangenissen af te bouwen. In deze vleugels worden geradicaliseerden in een afgezonderd gevangenisregime geplaatst, zodoende dat zij geen medegedetineerden kunnen radicaliseren. De minister is zinnens deze afdelingen volledig de sluiten.

De situatie met de teruggehaalde IS-bruiden lijken wel een wederkerend kwaal voor de regering. Eerder dit jaar kwam minister van Quickenborne nog in opspraak nadat bekend geraakte dat de teruggehaalde IS-weduwes een verklaring op eer moesten afleggen waarin ze verklaarden geen terroristische intenties meer te koesteren.