De recente uitspraken van president Joe Biden over zijn voorganger Donald Trump deden aan beide kanten van de Atlantische Oceaan flink wat stof opwaaien. De huidige president, die zich graag profileert als de grote verzoener en vertegenwoordiger van alle Amerikanen, heeft deze week een grensverleggende toespraak gehouden. Zo noemde hij Trump en zijn aanhangers ‘een bedreiging voor het land.’ Dit deed hij niet zomaar in een perspraatje, maar in een officiële aankondiging op de grote zenders van het land.

Hoog tijd dus om de blik terug te werpen op de Verenigde Staten. Dit doen we natuurlijk met onze vaste Amerika-kenners Roan Asselman en David Neyskens. In deze aflevering van Doorbraak Radio analyseren ze deze verbale oorlog tussen de voormalige en de huidige president in de Amerikaanse politiek.

Beleidsaankondiging over politieke tegenstander

Het format dat Biden gebruikte is normaal enkel voor belangrijke beleidsaankondigingen die dan rechtstreeks over het hele land worden uitgezonden. ‘Bush gebruikte het om de oorlog in Irak te verkondigen, Trump voor de coronacrisis en Reagan voor het ongeluk met de Challenger.’ Wat Biden nu gedaan heeft is een grote grens verleggen, aldus Neyskens. ‘Door op deze manier een politieke speech te maken over zijn tegenstander, geflankeerd door soldaten en onder het mom van democratie.’

Er is een groot verschil tussen een toespraak als leider van een politieke partij of als president. ‘Trump geeft bijvoorbeeld deze week ook toespraken voor zijn aanhangers en daarin kan hij in principe zeggen wat hij wil.’ Als president maak je officieel beleid. Op deze manier is het dus blijkbaar zo dat in het officieel beleid van de Verenigde Staten de politieke tegenstander van de president een vijand van de staat is, zegt Neyskens.

Biden gaf in zijn toespraak heel wat redenen hiervoor. ‘Trump aanvaardt de verkiezingsuitslag niet, hij zou zijn aanhangers en de Republikeinen aanzetten tot politiek geweld en ze zouden geen respect hebben voor de politie en de FBI, zoals bewezen bij de inval in zijn huis.’

MAGA-Republikeinen

In zijn speeches over Donald Trump spreekt Biden steevast over de MAGA-Republikeinen. Zij zouden het gevaar zijn voor de democratie en de rechtsstaat en niet alle Republikeinen. MAGA staat hierbij voor ‘Make America Great Again’, de leuze waarmee Donald Trump in 2016 president is geworden. ‘Hij gebruikt MAGA-republikeinen om het idee te wekken dat hij maar een kleine minderheid van die partij viseert als extremisten.’

Tegelijkertijd lees je uit zijn algemeen discours en beleid dat hij wel degelijk iedereen bedoelt die zichzelf conservatief noemt, aldus Asselman, of zelfs iedereen die zich niet in lijn stelt met de Democratische partij. ‘In zijn taalgebruik bestempelt hij zo de helft van de Amerikaanse bevolking als gevaar voor de democratie en dit is taalgebruik dat hij steeds vaker hanteert.’

Verdelen of verzoenen

Inhoudelijk is dit soort taalgebruik en de mate waarin een groot deel van de bevolking wordt gedemoniseerd zeer uitzonderlijk. ‘Trump kon bijvoorbeeld ook de media als vijand bestempelen, maar dat ging uiteindelijk maar over een kleine elite die het perslandschap domineert.’

Daarnaast deed president Trump zich ook nooit voor als de grote verzoener of iemand die bruggen wou bouwen. ‘Hij was een echte strijder.’ Biden daarentegen heeft campagne gevoerd voor ‘the soul of the nation’ en een andere manier van politiek doen, aldus Asselman. ‘Wat doet hij? Hij noemt zijn tegenstanders, ongeveer de helft van het land, een gevaar voor de natie.’

The Grand Old Party

In de Republikeinse partij hoort 80% ideologisch zogenaamd bij die MAGA-beweging, zegt Neyskens, wat dat ook moge zijn. ‘Veel Republikeinen vonden het beleid tijdens het Trump-presidentschap dan ook goed.’ Dat betekent niet dat zij de bestorming van het Capitool, verkiezingen betwisten of politiek geweld goedkeuren. Het smerige politieke trucje dat nu gespeeld wordt is om die dingen juist wel te koppelen aan elkaar, zegt Neyskens. ‘Dat is ook het kader waarin deze zeer polariserende toespraak van Biden past.’

Midterms

De tactiek heeft ook te maken met de tussentijdse verkiezingen die er aan zitten te komen, aldus Asselman. Zo wil de Democratische Partij dat beeld van die bestorming van het Capitool levendig houden in plaats van te focussen op het beleid en de huidige problemen. De reacties vanuit Republikeinse hoek waren dan ook vernietigend op deze toespraak. Maar ook vanuit de pers, die normaal goede vrienden zijn van Biden, kwam er commentaar. ‘De president spreekt als president en niet als Democratische leider en daarnaast die twee mariniers, ontoelaatbaar, klonk het daar.’ De campagne is dus al stevig op gang getrokken richting november.

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert

Luister ook naar onze andere podcasts