Kris Peeters: ‘Geen andere keuze’

In zijn nieuw boek Weg van het Systeem. Wakker in een ander tijdperk, stelt mobiliteitsexpert Kris Peeters dat corona ons tegelijk met veel ellende een grote kans biedt om na te denken over de manier waarop wij leven en produceren.

Peeters is ervan overtuigd dat er een voor- en na-coronatijd zal zijn. Volgens hem hebben we geen keuze: onze economische keuzes leiden tot de uitputting van de aarde. Wij hebben vier bijkomende planeten nodig, als we het dogma van de noodzakelijke groei blijven aanhouden. Luckas Vander Taelen gaat in deze Boekencast in gesprek met Kris Peeters.

Essentie van economie

Waarom keren we niet terug naar wat de essentie van economie is, vraagt Peeters zich af, als een wetenschap die zich bezighoudt met behoeftenbevreding. Het is die snelheid, eigen aan het doorhollende neoliberalisme, die gulzigheid en spilzucht aanmoedigt. Consumeren wordt een plicht, als steun voor de economie. Dat dat ten koste gaat van het milieu is aan die obligate drang ondergeschikt.

Peeters betreurt dat de overheid de werking van de markt te weinig corrigeert en alternatieven te snel als ‘onrealistisch’ afdoet. In de neoliberale logica wordt de staat van de economie afgemeten aan producten die eigenlijk ongezond zijn: dat er na een crisis weer meer auto’s worden geproduceerd, is een positief teken en doet het Bruto Nationaal Product (BNP) stijgen.

Het is de  uitdaging, vindt Peeters, om af te stappen van een passieve houding en veranderingen niet meer te ondergaan, maar integendeel de noodzakelijke maatschappelijke transitie zelf in handen te nemen. Terug naar traagheid, bepleit Peeters, kan een deugddoende nabijheid opleveren. Alles en iedereen, mens en natuur, hebben alles met elkaar te maken. Er zou een soort van ‘afhankelijkheidsverklaring’ moeten worden opgesteld, vertrekkende van het besef van die samenhang.

De auteur beseft dat groene partijen het heel moeilijk hebben om een complexe oplossing aan de bevolking verkocht te krijgen. Moedeloosheid en onverschilligheid zijn een onvermijdelijke reactie. Daarom vindt Peeters het belangrijk niet te verzinken in aanmatigend en culpabiliserend pessimisme en de mensen met een belerend vingertje de daver op het lijf te jagen met een apocalyptisch toekomstbeeld.