Mark Van den Wijngaert: ‘Leopold I vond de grondwet absurd’

Ook al speelt het Belgische koningshuis sinds de doorgedreven gewestvorming een steeds kleinere rol in het politieke leven, het blijft er een essentieel onderdeel van.

Het is aan de hand van zorgvuldig onderzochte feiten dat historicus Mark Van den Wijngaert, zonder zelf te vaak een eigen mening te onderlijnen, in zijn nieuw boek België en zijn koningen zijn lezer zelf in de mogelijkheid stelt om zich een beeld te vormen van de plaats die de Belgische koningen hebben proberen in te nemen in de geschiedenis. De wetenschappelijke afstandelijkheid van de auteur levert zo geen voorspelbaar of vervelend boek op. Wie het goed leest, kan er een bijzondere kritische kijk op het koningshuis uit distilleren.

Grondwettelijke monarchie

Sinds Leopold I hebben de Belgische koningen het nooit gemakkelijk gehad met de rol die ze moeten spelen in een grondwettelijke monarchie. Gekend zijn de brute uitspraken van de eerste koning der Belgen, die de grondwet absurd vond. Hij was een uitgesproken ancien regime-vorst, die zonder aarzelen in een absolutistisch avontuur zou gestapt zijn. Leopold I, maar evengoed zijn opvolgers Leopold II, Albert I en natuurlijk in overtreffende trap Leopold III, zagen zichzelf als het onbetwiste hoofd van het leger, zonder enig respect voor de ministeriële dekking die de grondwet voorzag.

Die koninklijke hardnekkigheid zou uiteindelijk leiden tot de Koningskwestie en het aftreden van Leopold III. Het was een moment waar België afscheid had kunnen nemen van de monarchie en kiezen voor een republiek. Maar dat gebeurde niet. Slechts één dag was België een land zonder koning, toen Boudewijn een dag ziekteverlof kreeg van de regering omdat hij de abortuswet niet wou ondertekenen. Maar ook na deze crisis hield de Belgische monarchie stand.

Ontmand koningschap

De bij wijlen woelige relatie tussen het staatshoofd en de regering komt pas tot relatieve rust onder Albert II. En de lijn van ontmand koningschap zet zich door onder de huidige vorst Filip.

Van den Wijngaert toont goed aan hoe de koningen, tegen hun zin, aan macht hebben moeten inleveren onder druk van parlement en regering, maar toch nog altijd invloed blijven uitoefenen in de politiek van dit land.

België en zijn koningen is het Boek van de Week in onze online boekhandel, tijdelijk aangeboden met gratis verzending.