Sminate en De Coninck: ‘Slechts één bestuurstaal in Vlaanderen en dat is Nederlands’

Door de gezondheidscrisis die ons land al meer dan een jaar in de ban houdt, raken andere kwesties vaak op de achtergrond. Onder het mom van andere prioriteiten worden deze soms zelfs weggeduwd. Een heikel punt dat al meerdere decennia voor ophef zorgt zijn de faciliteitengemeenten in Vlaanderen. Volgens Nadia Sminate en Inez De Coninck (beiden N-VA) wordt er onder druk van de gezondheidscrisis minder gelet op de taalwetgeving in deze gemeenten en de Vlaamse Rand in zijn geheel. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaan de Vlaamse volksvertegenwoordigers, beiden uit de Vlaamse Rand, dieper in op deze faciliteiten.

Eén bestuurstaal in Vlaanderen

De politici vertrekken vanuit een heel simpel principe. ‘Er is maar één bestuurstaal in Vlaanderen en dat is het Nederlands.’ Het is de taal die ons verbindt en die onderdeel uitmaakt van ons sociaal weefsel, zegt Sminate. Ze zijn er van overtuigd dat Nederlands spreken meer kansen biedt in Vlaanderen. ‘Iemand die niet in de Vlaamse Rand woont, zal daar misschien minder gevoelig aan zijn dan wij.’ Maar het heeft zeer veel moeite gekost in het verleden om dit simpel principe ingang te doen krijgen in die Vlaamse Rand, zegt Sminate.

Vanuit Vlaanderen doen ze ook veel moeite om die anderstaligen of nieuwkomers de kans te geven Nederlands te leren. ‘Ook de lokale besturen doen dit met taaltafels of buddy-projecten.’ Maar wij eisen dan ook dat die inspanningen van twee kanten komen, zegt Sminate. Kansen moeten gegrepen worden. Nu zien ze het omgekeerde signaal vanuit verschillende gemeentebesturen, en niet enkel van faciliteitengemeenten, dat het niet zo noodzakelijk is om Nederlands te leren. ‘Dan zou al die moeite voor niets geweest zijn.’ Daarom trekken wij aan de alarmbel, zegt Sminate.

Anderstalige campagnes

Deze problematiek van de faciliteitengemeenten is niet nieuw. ‘Maar nu zien we dat ook niet-faciliteitengemeenten het niet meer zo nauw nemen met de taalwetgeving.’ Door de gezondheidscrisis wordt dit zelfs versterkt, zegt Sminate. ‘Wij willen het belang niet ontkennen dat iedere burger in Vlaanderen de maatregelen en de crisis moet begrijpen.’ Maar dat wil niet zeggen dat de taalwetgeving zomaar een vodje papier is, aldus Sminate. ‘Het is net in tijden van crisis dat je het belang merkt om een gemeenschappelijke taal te spreken.’ Daarin staan ze lijnrecht tegenover die burgemeesters die vinden dat het tijd is om onze Nederlandse taal te laten varen.

Ze zien het effectief ook gebeuren dat lokale besturen bepaalde campagnes ondernemen in andere talen dan het Nederlands. ‘Dit is geen enkel probleem voor ons, zolang het Nederlands prioriteit krijgt.’ Deze oproep hebben Sminate en De Coninck ook gelanceerd naar minister Somers toe. ‘Wij verwachten van hem een proactieve houding om het belang van het Nederlands en het regeerakkoord te verdedigen.’ Somers’ voorganger, mevrouw Homans, trad toch veel sneller op en vernietigde enkele gemeenteraadsbeslissingen, zegt De Coninck.

Taalregister

Verschillende faciliteitengemeenten zijn opnieuw begonnen met het aanleggen van een taalregistratie. ‘Dit kan echt niet volgens ons.’ Een faciliteitengemeente is de facto een Vlaamse gemeente waar Nederlands de bestuurstaal is met faciliteiten voor Franstaligen. Maar die faciliteiten moeten tijdelijk en uitdovend zijn, zegt De Coninck. ‘Een inwoner moet zelf die faciliteiten aanvragen en die keuze moet van de burger uitgaan.’

We zien dat bepaalde gemeenten een formulier ter beschikking stellen waarin ze hun taalkeuze maar moeten aanduiden, zonder een einddatum, aldus de Coninck. Nochtans mag een lokaal bestuur niet actief taalregisters aanleggen en daar ook geen oproep naar doen. ‘Dit is een principe van de taalwetgeving dat ze hier schenden.’ Ook de redelijke termijn waarin je die faciliteiten krijgt, namelijk vier jaar, wordt hier geschonden. ‘Ze moeten die registratie slechts één keer noteren en dan blijft die zo.’

‘Op den duur wordt de uitzondering de regel. Dat gaat ook in tegen de geest van alle omzendbrieven daaromtrent.’ Deze zeggen dat het Nederlands de norm is. Die taalregistratie voor een langere periode betekent in de praktijk een gegarandeerde tweetaligheid, zegt De Koninck. ‘Dit is een wezenlijk verschil met faciliteiten en daarom hameren wij hier zo op.’ Na verloop van tijd zouden die Franstaligen in die faciliteitengemeenten meer rechten hebben dan de Vlamingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat is grondwettelijk een tweetalig gewest. ‘Maar je kan daar moeilijker als Vlaming je rechten afdwingen dan dat je het momenteel als Franstalige in een faciliteitengemeente kan doen.’

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert