Canadezen landen in Dieppe: een gedoemde operatie

Een Brits-Canadees expeditiekorps landde op 19 augustus 1942 nabij de Franse havenstad Dieppe in Normandië. De operatie duurde in totaal zo’n negen uur en werd een groot fiasco. De geallieerden haalden hun doelen niet en leden ook nog eens grote verliezen. In De aanval op Dieppe-Jubilee 19 Augustus 1942 lees je er alles over.

Het waren vooral Canadezen die aan de landing deelnamen en dus ook de grootste verliezen moesten incasseren. Het ging om vooral Franstalige Canadezen. Een ruime meerderheid van hen werd door de goedbewapende Duitsers gevangengenomen. Op materieel vlak verloren de troepen vooral tanks en landingsvaartuigen.

Waarom?

Na de gigantische Duitse invasie van Sovjet-Rusland, eind juni 1941, drong Stalin er bij premier Winston Churchill op aan om in het westen een tweede front te openen. Daartoe hadden de Britten op dat moment geen mogelijkheden genoeg. Het ontbrak aan manschappen en materiaal. Dat was vooral naar Noord-Afrika gegaan voor de strijd tegen het Afrikakorps van generaal Rommel en naar de oorlog tegen Japan in Zuidoost-Azië.

Maar de Sovjet-dictator bleef aandringen en Churchill gaf toe. Een generaal had hem in het oor gefluisterd dat er in Engeland twee Canadese divisies waren die niets omhanden hadden. De mannen verveelden zich en wilden tot actie overgaan.

Amfibische operatie

De Britten, in nauw overleg met de Amerikanen, beseften dat ze vroeg of laat een grootse landingsoperatie op de Franse kust op het getouw dienden te zetten, wilden ze de Duitsers ooit verslaan. Daarvoor moesten ze oefenen en hier en daar amfibische operaties op beperkte schaal uitvoeren. De soldaten dienden te kunnen oefenen met het nieuwe zware materiaal, zoals landingsvaartuigen en de Churchill-tanks die speciaal voor dat soort operaties ontworpen werden. Punt was ook dat de drie krijgsmachten (land-, zee- en luchtmacht) in staat moesten zijn om gecoördineerde aanvallen uit te voeren. Dieppe was een van die eerste gecombineerde acties.

Daarnaast werd Dieppe ook omwille van een specifieke reden als doel uitgekozen. Volgens de Britse geheime dienst bevond zich in de kleine havenstad een nieuwe versie van de Duitse codeermachine van het type Enigma. Deze was onder meer aanwezig op alle U-Boote en werd gebruikt om gecodeerde boodschappen te verzenden en te ontvangen. De vorige code was door de Britten gekraakt maar de Duitsers gebruikten al maandenlang een nieuwe code. Om zo’n nieuwe Enigma-machine te bemachtigen werd een bataljon commando’s aan het expeditiekorps toegevoegd.

Jubilee

In zijn nieuwe boek verhaalt militair historicus Bas de Groot het hele verloop van ‘Operation Jubilee’, de codenaam voor de landing in Dieppe. De landing gebeurde in de vroege ochtend van 19 augustus. Vanaf het begin liep alles verkeerd wat verkeerd kon lopen.

Door de beschietingen vanop zee waren de Duitse troepen voortijdig gewaarschuwd. Bovendien waren ze sterker en beter bewapend dan dat de inlichtingendiensten gezegd hadden. De Canadese infanterie landde apart van de tanks. Normaal hadden ze allebei samen moeten landen, maar door de stenen op het strand konden de nieuwe Churchill-tanks niet verder. Ze geraakten vast en vormden een makkelijk doelwit voor de Duitse artillerie, terwijl de ongedekte infanterie met machinegeweren neergemaaid werd. De Duitse soldaten waren haast allen veteranen, terwijl het voor de Canadese infanteristen hun eerste gevecht was.

Spanningen

De opdracht van de Canadezen en de Britse commando’s was om binnen negen uur in Dieppe de Duitse kustversterkingen, het vliegveld, het radarstation, de elektriciteitscentrale, het spoorwegstation, de haven en de brandstofvoorraden te vernietigen. Geen van deze doelen werd bereikt. Er waren her en der alleen maar wat beschadigingen die vlug hersteld werden. Ook de Enigma-machine werd niet gevonden.

Kort na de middag was de strijd voorbij en gingen in Dieppe winkels en horecazaken weer open. Van de 6.086 manschappen die ingezet werden, keerde 68 procent niet terug naar Engeland. 3.363 van de 5.000 Canadezen sneuvelden, raakten gewond of werden krijgsgevangen genomen. In Canada was men razend op het Britse oorlogskabinet. In de eerste plaats over de lichtzinnigheid waarmee met Canadese levens omgesprongen was. Het zette de band tussen Canada en Groot-Brittannië onder druk en het veroorzaakte ook spanning tussen Frans- en Engelstalige Canadezen.

Een uitmuntend boek over een weinig gekende oorlogsoperatie. Lezers moeten wel enigszins vertrouwd te zijn met het militaire jargon. Het werk bevat trouwens uitvoerige rapporten, illustraties en een namenregister.