Dood spoor: ideeën van een dwarsligger

Vlaanderen heeft zichzelf vastgereden. Terwijl snelwegen dichtslibben en de bussen niet komen opdagen is ook de NMBS volledig ontspoord. Dat schrijft Marc Descheemaeker in zijn nieuwe boek. Maar hoe is het zo ver kunnen komen? En vooral: hoe krijgen we die knoop ontward?

In 2002 leidde hij de vrachtafdeling, in 2004 schopte hij het tot algemeen directeur en in 2013 verliet Descheemaeker de NMBS als afgevaardigd bestuurder. Nog diezelfde maand begon de ex-topman aan zijn intussen vermaarde boek Dwarsligger waarin ‘s lands bekendste vervoersmaatschappij aan het kruis genageld wordt.

Maar nooit zou Descheemaecker zijn geliefde NMBS loslaten — zelfs niet na de publicatie van zijn eerste boek. Dat deed hij toen niet, nu evenmin. De afgelopen jaren volgde hij zijn zorgenkind op de voet, tot uit verschillende hoeken de vraag naar een vervolgwerk kwam. Met succes.

Crisis van mobiliteitsbeleid

‘Net zoals vandaag had ik toen de behoefte om een verhaal te vertellen over de NMBS en over het hoe en waarom van bepaalde feiten en gebeurtenissen’, schrijft Descheemaeker in zijn nieuwe Dood spoor: ideeën van een dwarsligger. Als geen ander beseft hij dat we vandaag een crisis van het mobiliteitsbeleid beleven. Uit de eerste hand vertelt hij een verhaal van politieke compromiscultuur, absurde benoemingen, halfslachtige maatregelen en vele versnipperde bevoegdheidsniveaus.

Hij schetst een glasheldere maar confronterende analyse van ons openbaar vervoer, waar te weinig aandacht is voor gezonde bedrijfsvoering en een te grote volgzaamheid voor de politieke dogma’s van de dag.

Niemand gespaard

‘We zitten vast. Letterlijk en figuurlijk’, schrijft hij. Dat er verandering moet komen staat als een paal boven water. En dus pleit Descheemaeker voor ‘brutale hervormingen’ binnen de NMBS, De Lijn en Brussels Airport. Kortom: binnen mobiliteit. Nogmaals breekt hij een lans voor beter beleid, duidelijke verantwoordelijkheden, vereenvoudiging en kostenbewustzijn, en vooral transparantie. Zeker op politiek vlak, want daar ziet hij al decennia hoe politici het openbaar vervoer als speelbal durven misbruiken.

Met concrete, uit het leven gegrepen anekdotes en kritische observaties schetst Descheemaecker een onverbloemd beeld van enkele van de grootste Belgische en Vlaamse overheidsinstellingen. Het blijft niet bij een terugblik. Hij zet zich ook aan de tekentafel en ontwerpt een totaalvisie voor betere mobiliteit in de nabije toekomst in Vlaanderen en België. Saneren, responsabiliseren en structurele hervormingen moeten ons land terug op de rails zetten.