Een tegendraadse nieuwe Hitlerbiografie

Zonder twijfel is Adolf Hitler een van de meest bestudeerde persoonlijkheden uit de wereldgeschiedenis. Over hem verschenen er al een paar duizend biografieën. Na de voortreffelijke, tweedelige, Hitler-biografie (2013 en 2018) van Volker Ullrich verscheen heel recent een nieuwe spraakmakende biografie van de hand van de uit Ierland afkomstige Cambridge-professor Brendan Simms.

Nieuw zich op Hitlers wereldbeschouwing?

In 2019 verscheen zijn boek onder de titel Hitler: only the World was Enough — waarmee hij op ironische wijze naar een James Bond-film verwees. Het boek verscheen dit voorjaar in een Duitse vertaling onder de titel Hitler: eine globale Biographie. Ik baseer mijn beschouwingen op de Duitse editie. Of er ook een Nederlandse vertaling komt, is hoogstwaarschijnlijk. Tot op vandaag (1 september 2020) vond ik hier echter geen informatie over.

Brendan Simms stelt dat we alles wat we tot op heden over Hitler weten de prullenmand in mag. Vooral onze opvatting over Hitlers wereldbeschouwing is aan een totale revisie toe. Na omvangrijke studie en lectuur kwam Simms tot het besluit, dat niet de strijd tegen het Sovjet-Russische communisme Hitlers hoofddoel was.

Wat dan wel? Zijn oorlogen tegen het Britse imperium en het Amerikaanse kapitalisme.  Decennialang heerste de overtuiging dat Hitlers twee grote motivaties de ‘Drang nach Osten’ (nieuw grondgebied veroveren in Polen en Rusland) en de vernietiging van de Joodse bevolking in Europa waren. Foutieve voorstellingen van honderden gereputeerde historici en biografen, aldus Simms…

“Anglo-Amerika”

De gerenommeerde Cambridge-professor, die al in eerdere boeken de tegenstelling Groot-Brittannië-Duitsland vooropstelde, poneert dat de Verenigde Staten van Amerika en het Britse imperium tot voorbeeld van Hitler dienden. Beide imperia waren immers tot stand gekomen door landverovering, racisme en geweld. Van die drie hefbomen  diende ook Duitsland zich te bedienen. Allen zo kon het overleven in zijn strijd met het “globale kapitalistische Anglo-Amerika”. 

De strijd tegen de Sovjet-Unie en het jodendom namen slechts een ondergeschikte positie in. Trouwens, stelt Simms, Hitler associeerde de joden enkel met het kapitaal, de beurs en de effectenmarkt. Simms beweert nu in zijn lijvige boek dat de geschiedenis van het Derde Rijk thans ernstig opnieuw overwogen en herschreven moet worden (zie onder meer zijn interview in het weekblad Der Spiegel van 29 februari 2020).

Meer dan kritiek

Het mag de lezer niet verbazen dat de stellingen van Simms in het wereldje van de Hitler-historici terecht op heel wat kritiek botsen. ‘Totale nonsens’ is zowat de algemene teneur.

Simms krijgt te horen dat zijn onderzoek strikt eenzijdig is. Om de anti-Britse en anti-Amerikaanse obsessie van Hitler te staven, las Brendan Simms Mein Kampf met een speciale bril op, zo een opponent. Anders had hij wel gemerkt dat in Hitlers boek heel wat meer passages gewijd worden aan Frankrijk, het bolsjewisme, de joden en het marxisme (zo noemde de auteur het socialisme) dan aan Groot-Brittannië en aan Amerika.

Zelf maakt Simms deze vergelijking niet. Meer zelfs. In zijn boek van meer dan duizend pagina’s komt Frankrijk nauwelijks aan bod. Op 36 plaatsen schrijft Hitler over de Verenigde Staten maar Frankrijk wordt in 62 passages van Mein Kampf behandeld. Dat kon Simms toch zelf makkelijk nagaan in de studies die bij de officiële heruitgave van het Hitler-boek verschenen. Maar neen, dat huiswerk deed hij niet.

Werktuig van het kapitalisme

Simms beweert dat het communisme niet meer was dan een werktuig in handen van het internationale kapitalisme. Het centrum hiervan lag in de Verenigde Staten. Samen met dat van het ‘wereldjodendom’ (Weltjudentum). De joden waren in Simms’ ogen dan ook voor Hitler geen doel op zich, maar ze vertegenwoordigden de macht van het ‘Finanzkapital’, of dat nu ‘joods was of niet’.

Dus was de Holocaust in de eerste plaats een deel van Hitlers strijd tegen de Britten en de Amerikanen. De strijd tegen de joden was bedoeld als preventieve slag om de Angelsaksische machten te treffen. Vooral dan Roosevelts Amerika dat het grootste deel van de oorlog tegen Hitler bekostigde.

In deze eenzijdige voorstelling van zaken beschouwt Simms de bloedige oorlog aan het Oostfront dan ook niet als het belangrijkste oorlogstoneel. Ook niet toen de titanenstrijd om Stalingrad woedde. Neen, de oorlog tegen de westerse machten kwam altijd op de eerste plaats te staan…

Het op zijn minst wel curieuze boek van professor Simms kunnen we moeilijk een klassieke biografie noemen. Veeleer is het een historisch traktaat, geschreven door een bezeten auteur. Overtuigd  van zijn groot en uniek gelijk. Het is wel vlot geschreven en biedt een ‘aangename verpozing’. Maar ernstig kunnen we het boek toch niet nemen. Neen, dat is het niet. Misschien lectuur voor lezers die al een en ander over de ‘Führer’ gelezen hebben.