Emmanuelle: libido in duplo

Met Emmannuelle werd de onbekende Nederlandse actrice Sylvia Kristal tot een ware seksgodin gekatapulteerd. Vijftig jaar na het gigantische succes van deze erotische thriller is er nu een nieuwe versie te zien.

Last Tango in Paris van Bernardo Bertolucci trok ruim 1 miljoen bezoekers in Frankrijk.  Twee jaar na deze erotische — maar intussen fel omstreden — klassieker wilde de jonge filmproducent Yves Rousset-Rouard het nóg beter doen. Voor de verfilming van de in 1959 autobiografisch geïnspireerde maar clandestien verkochte roman Emmanuelle van Emmanuelle Arsant had hij een duidelijk scenario voor ogen.

Desastreuze opnameperiode

Rousset-Rouard wilde David Hamilton als regisseur. Die was vooral bekend omdat hij meisjes in doorzichtige kleedjes fotografeerde met een lens die met vaseline ingesmeerd was. Maar de producent moest zich tevreden stellen met Just Jaeckin, een onbekende fotograaf.

Rousset-Rouard droomde er ook van om Serge Gainsbourg te strikken om de muziek voor de film te componeren. Maar Gainsbourg  geloofde niet in Sylvia Kristal als hoofdactrice, en dus werd het ene Pierre Bracelet. Als tegenspeler wou hij tot slot een acteur van het kaliber van Marlon Brando, maar ook dat liep anders en hij kwam terecht bij de toen 65-jarige Alain Cuny.

Met andere woorden: de filmploeg die naar Thailand afreisde, had bijzonder weinig filmervaring. Bovendien had Thailand geen toelating gegeven om er te filmen, moest Jaeckin omzichtig te werk gaan en weigerde hij een ‘scène choc’ te filmen. Sylvia Kristel kon ook nog eens haar teksten amper memoriseren en moest gedubd worden. Na deze desastreuze opnameperiode geloofde niemand meer in de slaagkansen van de film.

MeToo

Na enkele pogingen geraakte de film door de Franse keuring en kwam op 26 juni 1974 uit in de bioscoop. Niettegenstaande de negatieve kritieken sloeg Emmanuelle — over de seksuele ontluiking van een jonge vrouw in exotisch Thailand — onmiddellijk aan bij het publiek. Dertien jaar lang zou de film op de affiche blijven in Parijs.

9 miljoen Fransen — wereldwijd 45 miljoen mensen — zagen de film die gepercipieerd werd als ‘de weg die een vrouw aflegt voor haar seksueel plezier zonder daarbij door een man te worden gegidst’. Met de legalisering van abortus en met Giscard als net verkozen president voelde Frankrijk zich bevrijd. En dus trok de film, omschreven als ‘porno chic’, ook een vrouwelijk publiek aan.

Precies vijftig jaar later en zeven jaar na het begin van #MeToo is er een nieuwe (versie van) Emmanuelle. Regisseur is Audrey Diwan, maakster van het abortusdrama L’Evenement waarvoor  ze in Venetië de Gouden Leeuw kreeg. Zonder de eerste Emmanuelle gezien te hebben, maakte zij samen met Rebecca Zlotowski een hertaling van de roman.

Verleiden is (g)een kunst

De Emmanuelle anno 2024 reist beroepshalve en in haar eentje af naar Hongkong om er de kwaliteit van een vijfsterrenhotel te evalueren. Wanneer haar moeder haar aan de telefoon op het hart drukt toch maar ’te genieten’, wil de vrouw haar libido (terug)vinden in de hoop haar opperste seksuele plezier te mogen ervaren.

Noemie Merlant — opvallend hoe sterk de actrice op Sylvia Kristel lijkt — zet haar personage neer als een cleane vrouw, onberispelijk gekleed. Wanneer ze al seks had, onderging ze dat als een robot waar ze amper bij betrokken leek. Maar het hotel waar ze overal toegang toe heeft, reikt haar alle kansen om gasten te observeren, te volgen en te begluren.

Ze ontdekt dat verleiden (g)een kunst is en dat genieten van het eigen lichaam bevrijdend werkt. Hoe langer, hoe meer ze ook in de ban raakt van een mysterieuze Japanner die in het hotel een kamer afhuurt maar er nooit blijkt te zijn…

Emmanuelle, die de clichés niet schuwt, is even clean als haar hoofdpersonage dat amper erotische présence uitstraalt. De vrouw wordt uitgedaagd om risico’s te nemen, het avontuur aan te gaan, buiten de beschermende cocon van haar hotel. De film is de perfecte filmische illustratie van het credo van de Franse psychoanalyticus Jacques Lacan: ‘Verlangen is het verlangen te verlangen.’