Fotoboek over het Oostfront

Een nieuw fotoboek over Vlaamse vrijwilligers aan het Oostfront (1941-1944) toont ons vooral scènes uit het dagelijks leven van “onze jongens aan het Oostfront”, zoals het toen heette. Interessant is vooreerst dat een groot aantal van deze foto’s nooit eerder werd gepubliceerd.

Werkelijkheid uitgelicht

Onomkeerbaar is het feit dat foto’s ons veel directer en sterker aanspreken dan een geschreven tekst. Het objectief van een fotograaf is nog altijd de ooggetuige bij uitstek. Beelden immers bevestigen, bekrachtigen en bestaan. Ze zijn zonder meer het ultieme bewijs dat iets werkelijkheid is, bestaan heeft of is gebeurd. Vandaar dan ook het belang van foto’s in een biografie, oorlogsboek, politiek boek…

Onlangs verscheen er een nieuw fotoboek over de Vlaamse Oostfrontvrijwilligers: Vlaamse jongens, Duits front.
Het werk verscheen op groot formaat en is aantrekkelijk uitgegeven in vierkleurendruk. Vooral de in sepia afgedrukte foto’s vormen een streling voor het oog.

Met hun boek wilden de schrijvers en samenstellers Jonathan Trigg, met al menig boek over Vlaamse vrijwilligers op zijn naam, en Rudi Massart een portret schetsen van een Oostfronter, ‘van het moment dat hij het rekruteringsbureau in een Vlaamse stad binnenstapt en voor zijn opleiding naar Polen vertrekt, over zijn leven aan het front en zijn dagelijkse gevecht tegen het ongedierte, tot zijn terugkeer na de oorlog, of zijn dood natuurlijk. Wat deed zo’n jongen in zijn vrij tijd? Hij vierde hij Nieuwjaar? En hoe ontving zijn moeder hem wanneer hij voor een paar weken naar huis mocht?’, aldus de samenstellers in een interview (De Morgen, 21 augustus 2021).

Miserie troef

Zonder omhaal is het verhaal van de Vlaamse Oostfronters één groot drama, doorspekt met idealisme, ontgoocheling en oorlogsmiserie. Het eindigde met de uiteindelijke veroordeling door de Belgische staat. Over het geheel beschouwd werden de Oostfronters door de Duitsers op alle vlakken bedrogen.

Buiten enkele nieuwe aanvullende getuigenissen kon de lezer voor het verhaal van de Vlaamse Oostfrontstrijders al eerder terecht bij de boeken van onder meer Bruno de Wever, Frank Seberechts, Willy Massin en ondergetekende.

De meeste in het boek afgedrukte foto’s komen uit persoonlijke archieven (waaronder in de eerste plaats dat van verzamelaar Luc de Bast) van voormalige Oostfronters en hun familie. Een aantal van deze foto’s werden eerder al eens gepubliceerd. Maar hier worden ze allen samengebracht en thematisch voorgesteld. Vooral de ontluistering en ontberingen in de winterkoude en sneeuw komen duidelijk tot uiting.

Geen Tigerpanzer

Wel vraag ik me af hoe sommige foto’s in dit boek terecht kwamen. Op pp. 74-75 staan twee Tiger-pantservoertuigen afgebeeld. Nu is het zo dat in het Vlaams Legioen noch in de Sturmbrigade of Division ‘Langemarck’ ooit zware Tigerpanzer werden ingezet. Maar deze ene opmerking doet zeker geen afbreuk aan de waarde van dit fotoboek, dat velen met interesse voor de geschiedenis van Vlaanderen tijdens de laatste Duitse bezetting zal behagen.

Vlaamse jongens, Duits front is verkrijgbaar in onze boeken.doorbraak.be boekhandel.