Ierse Fenians in Manchester: historische detective

Het Ierse conflict vormt ideale teeltaarde voor het schrijven van boeiende detectives en thrillers. Een goed voorbeeld is de nieuwe, spannende speurdersroman De weigeraar van de Engelsman Ian McGuire. Deze heftige historische detective speelt zich af in het Manchester van 1867/1868, waar ook de auteur woont en werkt.

De Fenians, Ierse republikeinen

Op 22 november 1867 werden in Manchester drie mannen opgehangen die zonder veel vorm van proces veroordeeld werden voor de moord op een politieman. Alle drie waren ze lid van de Irish Republican Brotherhood of de Fenians. Dat was een geheime Iers-Amerikaanse organisatie, die met geweld streefde naar de onafhankelijkheid van Ierland.

Om wraak te nemen op de Engelsen sturen de Fenians vanuit New York ene Stephen Doyle naar Manchester. Hij is een veteraan uit de Amerikaanse Burgeroorlog, klom op tot officier en is een eersteklas scherpschutter. In eerste instantie rekent hij af met de belangrijkste Ierse politiespionnen in Manchester. Daarnaast plant hij nog een reeks bloedige aanslagen. Tegenover hem staat de Ierse hoofdagent James O’Connor. Hij werd vanuit Dublin naar Manchester overgeplaatst om de Engelse politie bij te staan in hun strijd tegen de Fenians.

Rattenvangen in de kroeg

O’Connor draagt een duister verleden met zich mee dat zwaar op hem drukt. Pas geleidelijk aan wordt die voorgeschiedenis ontsluierd. Eigenlijk is Manchester voor hem een tweede kans. Door zijn oversten en de meeste van zijn collega’s wordt O’Connor als Ier zwaar gediscrimineerd en achteruit geplaatst.

Het Manchester van de tweede helft van de 19de eeuw is een vieze, gore en ongezonde industriestad. McGuire weet dat uitstekend tot leven te wekken voor de lezer. Hij beschrijft het zodanig precies dat je de immense stank van de krottenwijken van de stad haast kunt ruiken. McGuire schrijft expliciet. Hij laat geen details weg.   Manchester spreidt zich in al zijn afschuwelijke lelijkheid voor je ogen. De onderkant van de 19de eeuwse Engelse maatschappij was geen plek voor tere zieltjes en gevoelige magen. Het was vaak letterlijk strijden om te overleven.

Zo verneem je als lezer alle mogelijke gruwelijke details over het rattenvangen dat zich vaak in de bovenzaal van een kroeg afspeelde. Het was voor het toenmalige proletariaat een vorm van ontspanning. Daarnaast maak je uitgebreid kennis met het Engelse gevangeniswezen uit die tijd. Vergeleken met toen verblijven de gevangenen thans in pure luxe-instellingen.

Over naar Pennsylvania

Het is een kwestie van tijd dat O’Connor en Doyle de degens met elkaar kruisen. Wat volgt is een onbewust kat en muisspel dat de twee getekende mannen met elkaar spelen. Uiteindelijk kan er maar een van hen aan het langste eind trekken in dit spel dat alleen maar verliezers telt. Het dramatische slot speelt zich af in de Amerikaanse staat Pennsylvania.

De weigeraar heeft alles in zich van een spannend verhaal: een stevige plot afgetekend tegen een donkere, maar prachtig beschreven achtergrond. De personages zijn goed uitgediept en komen volledig tot leven. De zinnen zijn vol en prachtig geschreven. De tijdsgeest van de late 19de^e eeuw wordt op een doordringende manier tot leven gewekt. Tevens krijgt je als lezer een les aangeboden uit het met bloed besmeurde Iers-Engelse geschiedenisboek. Als misdaadverhaal verdient het boek alle lof.