Mussert schuldig aan moord?

We schrijven zomer 1940. Nederland en andere West-Europese landen zijn bezet door de Duitsers. In Den Haag installeren ze zich. Tal van gebouwen zijn in beslag genomen. Hun bestuurs-, militaire- en politieapparaten beginnen zich meer en meer te moeien met het Nederlandse bestuur. Nog kan de Nederlandse man en vrouw in de straat genieten van een relatieve vrijheid. Lang zal het echter niet meer duren. De Duitsers beschikken over een netwerk aan vertrouwensmensen, zogenaamde V-Leute. Leider Anton Mussert van de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) dringt zich naar voren als nieuwe sterke man. Zijn zucht naar macht is allesoverheersend. Vooralsnog houden de Duitsers de boot af. Dan wordt er een moord gepleegd.

Charlie Swieninck

Op zaterdag, 29 juni 1940, Anjerdag of de geboortedag van prins Bernard, wordt een moord gepleegd in het Haagse station Hollands Spoor. Het slachtoffer is Marnix Maas, de belangrijkste juridische raadsman van Mussert. Het moordonderzoek komt als vanzelf in handen te liggen van hoofdinspecteur Charlie Swieninck, een boomlange en forsgebouwde veertiger. Hij is chef van het Bureau Bijzondere Delicten waaronder ‘moord’ valt. Zijn werkwijze is onconventioneel en hij is ongeduldig van aard. Tevens is hij bang voor honden, een kettingroker, een zwakke schutter en beschikt hij wel over een flinke dosis gezonde humor. Zijn mannen dragen hem op handen.

Zijn onderzoek brengt hem onvermijdelijk in contact met de hoofdfiguren van de NSB. Uiteraard met Mussert zelf, alsook met diens tweede man Kees van Geelkerken, Meinoud M. Rost van Tonningen, Henk Feldmeijer en Frans Farwerck. Allen willen ze min of meer Swienincks onderzoeksrichting dirigeren. Deze hoofdmannen van de NSB worden niet als karikaturen voorgesteld. Daarvan hebben onze noorderburen duidelijk afstand genomen.

De moord op advocaat Maas leidt hoofdinspecteur Swieninck en zijn rechercheurs naar heel wat plaatsen en mensen in Nederland. Het leidt de lezer telkens weer tot verrassende onthullingen tot op een bepaald moment de toch nog verrassende ontknoping zich aandient. Daarbij moet je steeds voor ogen houden dat Swieninck niet bepaald warm loopt om medewerking aan de bezetter te verlenen. Ook zijn er de regelmatige wrijvingen tussen de hoofdinspecteur en zijn directe oversten.

John Kuipers

Met zijn detectivedebuut heeft John Kuipers (° 1955) ons alvast aangenaam verrast. Zijn schrijfstijl is toegankelijk en gedetailleerd. Al lezende kom je tot de conclusie dat hij zich duidelijk ingewerkt heeft in de sfeer van de jaren 1940. Hij weet waarover hij schrijft en bestudeerde zijn NSB-figuren. Zijn hoofdpersoon is een figuur die uit het leven gegrepen is. Swieninck is doortastend, intelligent en in de omgang met vrouwen nogal onhandig; de beginnende romance met zijn nieuwe buurvrouw Fie getuigt hiervan. De sfeerschepping vormt zeker een pluspunt in dit boek.

Auteur Kuipers heeft haast vier decennia als journalist gewerkt bij het Algemeen Nederlands Persbureau. Daarnaast is hij de auteur van de biografie van de schaker Jan Tinman. Met zijn eerste detective heeft hij alvast een nieuwe ijzersterke persoon in het leven geroepen. Zonder meer behoort Kuipers tot de school van Tomas Ross, de meester van de Lage Landen wat betreft de faction-thriller. Bij Kuipers kunnen we spreken van faction-detective. We durven er geen eed op leggen maar blijkbaar was/is Kuipers’ protagonist de Duitse politieman Bernie Gunther van Philip Kerr.

Potentie

Musserts schaduw vormt ongetwijfeld het eerste deel van een reeks met de ijzersterke hoofdinspecteur Swieninck als hoofdpersoon. Er zitten heel wat potentie en groeimogelijkheden in dit steengoede boek. Lezers die niet zo goed op de hoogte zijn van de Duitse bezetting van Nederland en de NSB zouden zich best op voorhand hierover wat informeren om het boek met succes te lezen. Het boek zelf laat zich verder vlot lezen. Een historische thriller om u tegen te zeggen.