Republiek is een werkwoord

Annemans stelt dat honderd jaar na WO I het Vlaamse geploeter onverminderd doorgaat. Weliswaar labeuren de Vlamingen niet langer in de loopgraven aan de IJzer, maar des te meer trachten de Vlamingen nog steeds de Belgische knoop te ontwarren. Het confederalisme van de N-VA of de copernicaanse omwenteling van Kris Peeters, zullen ook hier geen soelaas brengen en de ontnuchtering zal na 2014 volgen, aldus Annemans. De schrijver constateert dat, mede dankzij de opkomst N-VA, de klassieke Vlaamse Beweging (deels) is afgestapt van haar oorspronkelijke doel: namelijk het bekomen van de volledige tabula rasa in de vorm van Vlaamse onafhankelijkheid.

Naast het cordon sanitaire klaagt Annemans ook het cordon médiatique aan. Anno 2014 wordt het Vlaams Belang nog steeds geweerd uit vele politieke debatten die door de nationale media georganiseerd worden. Zo werd Vlaams Belang twee weken terug niet uitgenodigd voor het debat van Le Soir en De Standaard. Gerolf Annemans blijft echter niet steken in de reeds gekende waarheden (namelijk dat het gros van de journalisten in Vlaanderen zichzelf als links oriënteert). De VB-voorzitter graaft dieper, tot aan de wortel. Oorzaak van deze linkse en politiek correcte houding ligt bij het cultuurmarxisme dat door vele zelfverklaarde intellectuelen wordt beleden.

Niet enkel binnen de media, maar ook in de academische wereld leeft nog volop de mei 68-sfeer. In het boek wordt de vraag opgeworpen waarom het Vlaamse nationalisme en de Vlaamse cultuur vaak moedwillig worden gelijkgeschakeld met woorden als ‘bekrompen’ en ‘fascistoïde’. De politicus rekent dan ook af met het clichébeeld alsof Vlaamsgezinden per definitie fan zijn van Cyriel Verschaeve en Duitse marsliederen. Daarnaast durft Gerolf Annemans in het boek ook de hand in eigen boezem te steken. De eenzijdige beeldvorming die volgens hem opgehangen wordt rond het Vlaams Belang, heeft deels ook te maken met ongelukkige en somtijds aangebrande communicatie van de partij zelf.

Het VB wil vooral een sociale volkspartij zijn en op die manier afstand nemen van het ‘neoliberale discours van de N-VA’. Het VB is zowel zweeppartij als programmapartij, zo klinkt het. Annemans jent links door in zijn geschrift meermaals aan te komen zetten met activisten als Martin Luther King en Mahatma Gandhi, alsook de filosoof Jean Paul Sartre. Op die manier maakt het boek duidelijk dat rechts soms ook links kan zijn. Al wil Annemans liefst van het gehele begrippenkader links-rechts en progressief-conservatief overboord gooien, wegens naar zijn aanvoelen gedateerd. Bij momenten zien we een erg intellectueel betoog, waarin Annemans toont dat het Vlaams Belang als partij niet wil vervallen in een conservatisme à la Burke. Identiteit is in beweging en de republiek is een werkwoord, zo staat te lezen.

De EU, het migrantenvraagstuk, de toekomst van België, identiteit in de 21ste eeuw, tot zelfs het ontstaan van de Ijzerwake … het komt allemaal aan bod. Misschien is trop soms gewoon te veel. Bij momenten leest Van Loopgraven naar Republiek dan ook vrij verwarrend. Van het ene onderwerp wordt naar het andere gesprongen dat het een lieve lust is. Soms gaat Annemans ook kort door de bocht. Zo wordt het drama dat zich afspeelde op de Ijzerbedevaart in 1996 eufemistisch benaderd. Ook beweert de politicus dat Vlaanderen onder druk van de EU dienst moet doen als logistiek centrum c.q. doorvoerland. Dit zorgt volgens de auteur o.a. voor ongezonde lucht. Dat Vlaanderen juist omwille van zijn strategische ligging ook veel economische winsten boekt, wordt echter makkelijk over het hoofd gezien.

Ondanks de soms warrige indeling van het boek en de overmatige name dropping, lijkt Annemans globaal in zijn opzet te slagen: aantonen dat het VB geen partij wil zijn voor ranzige racisten of halvegaren. Annemans zoekt rationeel en intellectueel het debat op. Wie op basis van dit boek de Vlaams Belang-voorzitter neerpoot als een racistisch en extreemrechts sujet, is van slechte wil. Zoals een vooraanstaand links schrijver en ombudsman bij een Vlaamse krant eens schreef: ‘Waarom het Vlaams Blok zo groot kon worden? Omdat het ook gewoon vaak gelijk had’. Dat beseft ook de VB-voorzitter als geen ander. Hij blikt dan ook hoopvol naar de toekomst en eindigt toepasselijk met: ‘Welaan, gij, jonge generatie republikeinen: aan het werk!’