Rusland, de hel van Dante

Scheldwoorden passen niet bij een boekbespreking. Je moet je bij de bundel van Bill Browder hoofdstuk na hoofdstuk verbijten. De top van Rusland is melaats met korstendikke leugens en zwavel.

De Goddelijke Komedie

‘De stromen bloed die uit hun wonden dropen, vormden, tezamen met hun tranenvloed, het voer voor vieze wormen die daar kropen…’ ‘Ook hagelstenen, sneeuw, vuil water plegen, hier neer te gutsen uit de zware lucht; en waar het valt, daar stinkt de grond tegen…’

Zang na zang in 176 bladzijden bezoekt Dante Alighieri de Hel in ‘De Goddelijke Komedie’ (1307). De Florentijnse poëet zou bij een imaginaire tocht in het huidige Rusland canto na canto dichten over hét Inferno van het land – wie wil blijven leven moet medeburgers naaien of zich laten naaien zonder te kikken – en over de oorzaak van de krankheid – de maffiosi van het Kremlin.

Hellestank

Bill Browder is geen Dante. De beschrijving van zijn narigheden met Rusland benadert wel de hellestank in de Divina Commedia. De auteur van ‘Achtervolgd door de staatsmaffia’ is een Amerikaans-Britse financier die na de perestrojka een investeringsfonds opricht in Moskou.

Zijn advocaat wordt onder meer de Moskoviet Sergej Magnitski, die samen met Browder op het spoor is van 230 miljoen dollar Russisch corruptiegeld. Duidelijk blijkt dat de hoogste Russen, die som witwassen in het westen, en Vladimir Poetin erbij betrokken zijn.

Magnitski onderzoekt de rottigheid en belandt in de gevangenis omdat hij de staatsmaffiosi verontrust. Hij wordt na twaalf maanden ontberingen, folteringen en ziekte doodgeknuppeld. Hij is 37 en heeft een vrouw en een zoontje. Bill Browder wil vergelding voor zijn collega en vriend, gooit zijn leven om en verlaat deels de zakenwereld.

Betrapte Poetin

‘Achtervolgd door de staatsmaffia’ is meeslepend geschreven en steekt de thrillers voorbij van Ruth Rendell, Patricia Cornwell, Raymond Chandler en Stieg Larsson. De haat van de betrapte Vladimir Poetin voor Bill Browder is torenhoog.

Reeds voor meer gegevens vrij kwamen na zijn aanval op Oekraïne, werd wat de hoogste maffiaboss van Rusland opgezouten heeft bij willige witwassende westerse banken in Zwitserland, Denemarken, Cyprus, Estland en elders geraamd op 200 miljard dollar. De 230 miljoen dollar waar Magnitski achteraan ging is het Russische satansgeld in één filiaal in één land van één middelgrote westerse bank.

Magnitski-wetten

Bill Browder scoort met zijn strijd voor zijn advocaat en vriend. Vandaag hebben 34 landen Magnitski-wetten: de 27 landen van de Europese Unie, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië… enzovoort. Magnitski-wetten bestraffen wereldwijd Russische schurken en trawanten en andere overtreders van de mensenrechten. Ze blokkeren hun witgewassen dollars en euro’s.

Door deze wetten zijn sancties opgelegd aan ruim 500 personen en entiteiten. In Rusland gaat het om de bovenste laag van de politieke en economische leiding. Vladimir Poetin himself aast op Bill Browder en laat geen kans ongelegen om hem te achtervolgen tot op het hoogste niveau, bijvoorbeeld onder president Trump tot in het Witte Huis.

Bankiers, juristen, lobbyisten, politici, PR-consultants in het westen, … Allemaal mensen met een beschermd leven, die naar de beste universiteiten gingen, gerieflijk wonen en stromen geld verdienen, helpen Poetin en konsoorten. Zij leveren voor de duiten en zonder twijfeling aan deze wereldgangsters hun kennis, contacten en vaardigheden.

Browder vindt deze witgekalkte graven. Hij noemt ze verachtelijker dan de acties van de Russen zelf. Veel Russen kunnen er immers niets aan doen. Maar Amerikanen zoals het zootje dat verschijnt in het boek kunnen dat wel en weten donders goed hoe zij het Russische bloedgeld verdienen.

Dwarsfluit

Als kind wordt de dwarsfluit van Bill Browder gestolen. Hij krijgt ze nooit terug, maar raakt geobsedeerd door wetshandhaving en politie. Kleine Bill wordt lid van de Chicago Junior Police Patrol en volgt een schooljaar lang elke donderdag met andere kinderen lezingen over misdaad, het werk van de politie en de carrièremogelijkheden in het strafrecht. Die belangstelling verflauwt en ontwaakt opnieuw met de moord op Sergej Magnitski.

Na een opleiding aan Stanford Business School en drie jaar bij de Amerikaanse investeringsbank Salomon Brothers in Londen, verhuist Browder in 1996 naar Moskou om het Hermitage-fonds op te richten. De bedrijven waarin hij investeerde werden leeggeroofd door Russische oligarchen en wormstekige ambtenaren.

Vakgenoten accepteerden dat zonder terug te slaan. Browder besloot te vechten en start met het ontmaskeren van corrupte oligarchen, wat het Hermitage-fonds tot een grote presteerder maakt.  Want op het hoogtepunt beheert het voor 4,5 miljard dollar Russische aandelen.

Bedreiging voor de nationale veiligheid

In 2005 noemt Poetin financier Browder een bedreiging van de nationale veiligheid en gooit hem buiten. Hij liquideert de portefeuille van Hermitage in Rusland en haalt zijn team en hun gezinnen naar Londen. Anderhalf jaar later vallen ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken het kantoor in Moskou van Hermitage binnen en slaan alles aan.

De reden voor de confiscatie van de paperassen was nep. De holdings waren geliquideerd dus financieel was de overheidsdiefstal geen schok. Browder neemt Russische advocaten in de arm, die bewijzen dat de aanklacht een verzinsel is. Een van hen, Sergej Magnitski, ontdekt dat de staatsmaffiosi de van Hermitage gestolen bedrijven gebruikten voor een valse vordering van 230 miljoen dollar belastingteruggave. De 230 miljoen was het bedrag dat Hermitage’s bedrijven in 2006 betaalden na de liquidatie van de holding in Rusland.

Brievenbusfirma

Kronkelpaden naar een brievenbusfirma worden bewandeld. Deze Universal Savings Bank, een schim van een bank, nummer 920 in Rusland, is een witwasvehikel. Bill Browder spant de spieren, pikt het misbruik niet en brieft Jason Bush, de Moskouse bureauchef van BusinessWeek. Zestien dagen na de publicatie van een dossier in het zakenblad valt het ministerie van Binnenlandse Zaken binnen bij advocaat Magnitski en arresteert hem in het bijzijn van zijn vrouw en zevenjarige zoon.

De Russische top heeft een gijzelaar die hij na 358 dagen gevangenis ter plekke laat doodknuppelen door acht agenten van de oproerpolitie. Magnitski moest zwijgen want bezat de bewijzen om de hoogste lui van het Kremlin te laten hangen.

Bonafide ondernemers

Op 356 bladzijden leest u over de hellevaart van bonafide ondernemers in Rusland. De Russen sturen ook huurmoordenaars naar het westen voor de vernietiging van iedereen, die hun maffiastaat bedreigt. Het vinden van Russen die miljarden witwassen is een puzzel die leidt langs honderden kanalen.

In het land zelf is informatie te koop bij vier ministeries. Voor ons is dat ondenkbaar, daar is het een welkome aanvulling van de ambtenarenwedde. Voor elke dollarverhandeling wereldwijd, zelfs van de geringste som, blijft een spoor bij een zogenaamd ‘clearing house’ in de Verenigde Staten.

Medestanders

Bill Browder vist naar medestanders in de media, de Amerikaanse administratie en het gerecht. Hij maakt kennis met Bill Alpert van het gespecialiseerde VS-magazine Barron’s, de top van de financiële verslaggeving. Snel klikt het tussen beiden want zij delen interessante communisten in hun respectieve familie.

De opa van Browder was van 1932 tot 1945 leider van de Amerikaanse Communistische Partij. Een nauwe verwant van Alpert, Maxime Litvinov, was in Rusland voor de Tweede Wereldoorlog minister van Buitenlandse Zaken onder Stalin. Barron’s publiceert over Hermitage en Magnitski en onderzoeksjournalisten wereldwijd pingpongen mee in het treffen van de donkerste netwerken.

Maak uren in het volgende weekeinde vrij om Browders helletocht te volgen. Het Inferno brandt in het Kremlin. De krankjorume Poetin is Lucifer.