Retour van ‘De broers Geboers’

Het verhaal is snel verteld. Het staat trouwens op de folder die de toeschouwer in de handen gedrukt krijgt: ‘Marnix Geboers komt uit het prison. En ’t ziet er niet goed uit: zijn vrouw is nu met een andere vent, moeder ligt in ’t ziekenhuis en zijn jongste broer Ivan verkleedt zich als vrouw. Wanneer vader Noël na jaren nog eens onverwachts opduikt en de Rus Andreï, de nieuwe vriend van hun ma, zijn intrek neemt in de overbevolkte woonst, slaan bij Marnix de stoppen door: ’t is al “doodkloppen” wat de klok slaat. Gelukkig is er nog de moedige méme die de boel recht probeert te houden.’

Gezinsdrama met dubbele boodschap

Kurt Van der Elst

Scène uit ‘De broers Geboers’

Een gezinsdrama, zoveel is duidelijk. In een sociale woonwijk waar de wijze van nadenken niet al te zwaar weegt en communiceren gesausd wordt door geschreeuw en gevloek. Of de oerversie in het Gents was weet ik niet meer. De taal van de herneming is het West-Vlaams van Bachten de kupe, met een streepje Oostends. Het gebruik van dit dialect betekent niet dat de regisseur, Arne Sierens, de spot wil drijven met een deel van de Vlaamse bevolking. Mijn inziens is de ware reden het feit dat veel jonge acteurs afkomstig zijn uit het zuiden van West-Vlaanderen. Kiezen voor de soaptaal ligt in de lijn van de boodschap. Die is dubbel. Enerzijds de ellendige toestand aanklagen waarin mensen met een beperkte ontwikkeling belanden en anderzijds het in gebreke blijven van de overheid, die niets fundamenteels te bieden heeft, enkel kruimels om het simpele volk koest te houden.

Mooi meegenomen voor het succes van dit in wezen loepzuiver boulevardstuk zit hem in de combinatie van oertaal en speelstijl, een stijl die sterk aanleunt bij het volkstheater à la manière de Dario Fo, een stijl waar ook William Shakespeare niet vies van was. In enkele van zijn komedies hoor je het Cockney aan de deur kloppen.

Thuis in de art trouvé

Arne Sierens is een toneelauteur die zijn afkomst getrouw blijft. Hij is opgegroeid in een volkse omgeving en zijn vader bracht hem de liefde voor film en theater bij. De combinatie is met het blote oog te zien. Zijn decors overstijgen de ruwheid niet. Alsof ze opgebouwd zijn met bouwafval. Welbeschouwd hoort Sierens thuis in de art trouvé. Maar ook de architecturale vorm van zijn stukken heeft verwantschap met die kunstvorm. Er is een verhaal, maar elk toneelstuk ontbreekt een afgebakende levensloop. Zoals een plank die men op straat vindt. Het is duidelijk een plank, maar het verleden ervan blijft hangen in het vage en de toekomst is zeer onzeker.

De broers Geboers is zo bekeken Arne Sierens beste stuk. En het maakt dat het door het deel van de mensheid dat theater genegen is, ten zeerste gesmaakt wordt.

Spelplezier

Het is ook een dankbaar toneelstuk voor de acteurs. Ze kunnen lekker uit de bol gaan, moeten zich wel houden aan het strijdplan van de regisseur, maar hoeven niet diep in zichzelf te graven om hun personage te boetseren. En het moet gezegd: elk personage van De broers Geboers heeft een mooi afgelijnd bruut karakter. Dat is mooi meegenomen voor de acteurs. Het spelplezier spat de zaal in, om een cliché te gebruiken. Je ziet ze genieten van het groepswerk.

Dit al maakt dat de zaal, met een capaciteit van driehonderd stoelen, avond na avond tot de nok gevuld is. Chapeau dus voor de auteur/regisseur, de spelers en het gezelschap.

Het succes toont tevens aan, even zuiver als het water van Lake Tahoe, hoe groot de nood, de liefde, de wens naar repertoirestukken is. Stukken met een vader en een moeder. Niet leunen en steunen op vondelingeskens, met als meest recente voorbeeld Lam Gods van het NTGent. De éne brengt dit aan en de andere dat, en dan maar hopen dat de schotel in de smaak valt van de maag en de zintuigen.

De wegen van het gezelschap en de huisauteur scheiden zich eerdaags. Hopelijk zorgt het bij Arne Sierens voor verse volvette inspiratie en bij Compagnie Cecilia voor het vinden van jonge toneelauteurs die een broek dragen en waarvoor met waar genoegen het hemd gestreken wordt.

DE BROERS GEBOERS  *****
tekst en regie: Arne Sierens
spel: Wouter Bruneel, Sebastien Dewaele, Marijke Pinoy, Tom Ternest en Wim Willaert
speeltijd: t/m 12 januari 2019
info & tickets: www.compagnie-cecilia.be