Sic transit gloria mundi

Elke zomer ga ik enkele weken logeren bij mijn moeder in de buurt van Moere, een gezellig en rustig dorpje in de West-Vlaamse polders. Dit jaar was ik wat enthousiaster dan anders, want CD&V-voorzitter Wouter Beke had beloofd één miljoen huisbezoeken te doen. Eindelijk eens een echte tjeef aan de deur! Ik keek er al naar uit om eens goed mijn gedacht te zeggen. Tevergeefs. De enige ideologische leurders die tijdens de vakantie aanbelden, waren enkele Getuigen van Jehova en een lokale Open Vld-mandataris. Bij de eerste stond er een serene en gelukkige familie op de cover van het foldertje, bij de tweede een wat verwarde en schreeuwerige politicus. Terwijl bij de ene het gezin duidelijk zeer vroom in God geloofde, dacht bij die andere Guy Verhofstadt klaarblijkelijk zelf God te zijn.

Zowel de Wachttoren als de Roeptoeter stuurde ik wandelen. Niet dat ik iets tegen Getuigen van Jehova heb. Integendeel. Als universiteitsstudent liet ik er ooit eens enkele binnen uit nieuwsgierigheid. En ook een beetje uit empathie voor hun niet aflatende apostolische inzet. Elke vrije zondag wijden ze trouw aan God en gaan ze de baan op om hun geloofsovertuiging te verspreiden. Altijd geduldig, beleefd en vriendelijk, ook bij de zoveelste weigering tot conversatie of gesloten deur. Totaal het omgekeerde dus van die valse profeet uit Gent die zowat tegen elk liberaal principe heeft gezondigd en in het Europees Parlement, en daarbuiten, voortdurend iedere tegenstander de huid vol scheldt, eigen partijleden incluis.

Romantiek

Toen ik dezelfde dag ‘s avonds in bed wat bladerde in dat Open Vld-foldertje werd mijn aandacht getrokken door de volgende zin: ‘We moeten ons verzetten tegen het oprukkende eurosceptische nationalisme. Niet minder Europa is het antwoord op de hedendaagse crisissen, maar juist meer. Europeanen zijn een volk, de Europese Unie moet een land worden en een president krijgen.’ Waar had ik die laatste zin nog gehoord? Toen schoot het me  te binnen. ‘Adolf Hitler! Ein Volk, ein Reich, ein Führer!’ zei ik wat luider dan bedoeld. Mijn eega keek verbaasd op van haar iPad en vroeg me met bezorgde blik: ‘Wat ben je nu weer aan het lezen, schat?’ Ik smeet het liberale bladje door de kamer en geïnspireerd door de Europese eenheidsgedachte van Verhofstadt fluisterde ik in haar oor: ‘Nichts wichtig. Aber willst du Einheit in Verscheidenheit mit mir machen, Schatzken?’. Ze keek me vermoeid aan en deed haastig haar koptelefoon weer op. De combinatie Duitse taal en romantiek is sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo populair, ook niet in Italië.

Communiefeestje

Ik dacht toen terug aan 1999, toen ik als jongeman voor het eerst mocht stemmen voor de federale verkiezingen in het Sportcentrum van Aalter. Vol enthousiame en geïnspireerd door de Burgermanifesten gaf ik zo fier als een gieter mijn stem aan Guy Verhofstadt. Dit bleek al snel de grootste vergissing uit mijn 38-jarig bestaan te worden. Al komt de aankoop van die Fiat Multipla dicht in de buurt. (Nooit naar vrouwen luisteren op het vlak van auto’s, emancipatie of niet!) Letterlijk álles wat de liberale roerganger in de verkiezingscampagne had verklaard, gooide hij tijdens de daaropvolgende regeringsonderhandelingen overboord in ruil voor het premierschap. Op de koop toe beleefde de vaderlandse economie de daaropvolgende vier jaar een hoogconjunctuur en  het belastingsgeld stroomde binnen. Zelfs een liberaal seksfeestje in de maïsvelden van Poelkappelle leek in vergelijking met de verspillingsorgie van Verhofstadt I een zedig communiefeestje. Niet voor niets vielen de Liberalia en de  Bacchanalia in de Romeinse tijd ook op dezelfde dag samen.

Baby Corleone

Na de eerste jaren vol enthousiame over het einde van de CVP-staat, begon de kritiek op de regering langzaam maar zeker aan te zwellen. De ‘Baby Tatcher’ van de jaren ’80 en de ‘Baby Blair’ van de jaren 90, transformeerde zich daarna tot een ‘Baby Corleone’. Het werd zelfs zo erg dat Verhofstadt naar’t schijnt Italiaans begon te spreken met een Siciliaans accent. Toch volgens zijn buren in Umbrië. Als echte Palermitaanse  capi dei capi  gaven Verhofstadt en Stevaert iedereen die kritiek had op het regeringsbeleid vroeg of laat een ‘offer you could not refuse’. Het slachtoffer in kwestie kon kiezen tussen drie opties: een genereuze subsidie, een goedbetaald postje of, in het geval van een ‘caractériel’, een dreigend telefoontje naar de werkgever.

Niet minder dan Rik Van Cauwelaert (toen nog journalist bij Knack, vandaag bij De Tijd) schreef in 2002 al: “Politiek en pers zijn in België nauw verstrengeld. Premier Verhofstadt belt regelmatig journalisten om ze uit te foeteren of te sturen. Doen ze niet wat hij wil, dan dreigt uitsluiting. De druk om inschikkelijk te zijn is onder deze regering enorm.” In eender welk beschaafd land zou een politicus na slechts één zo’n telefoontje tot ontslag gedwongen worden door de kwaliteitsmedia. In België niet. De moeilijkste vraag die een bevriend hoofdredacteur in die tijd aan een liberaal of socialistisch kopstuk stelde, was: ‘Wanneer gaan we nog eens een jong duifje eten, Steve?’ De agenda’s op elkaar afstellen was toen al niet gemakkelijk. Iedereen weet intussen hoe tragisch dat ‘feestmaal’ is geëindigd, vooral dan voor de belastingbetaler.

“Eender welke Siciliaanse autostrade gebouwd met zand in plaats van beton, had een langere levensduur dan die Derde Weg.” dacht ik bij mezelf. Bij de Open Vld bleek toen nog maar alleen het ‘open’ te kloppen, die van alles is ‘open’ voor interpretatie. Al in 2004, nog geen jaar na de aanvang van zijn tweede termijn als premier, probeerde de liberale roerganger naar Europa te vluchten. Maar nota bene zijn ideologische inspirator Tony Blair hield de benoeming van Verhofstadt als Europees Commissievoorzitter tegen. Wat een held! Alleen al daarvoor verdient de oudpremier van het Verenigd Koninkrijk een standbeeld in Brussel. Misschien zouden we daarvoor dat van Leopold II vlakbij het koninklijk paleis kunnen weghalen. Het brons laten we omsmelten tot een monument ter ere van deze belangerijkste Britse overwinning op het Europees staatsnationalisme sinds Napoleon in 1815 en Hitler in 1945. Na zijn mislukte kandidatuur was de ontgoocheling bij Verhofstadt zo groot, dat hij op het punt stond om full time wijnboer te worden. Alleen zijn boekhouder kon hem toen met een jaarrekening van zijn landbouwbedrijfje in Monte Santa Maria Tiberina  overtuigen om toch maar geen ontslag te nemen.

Fratsen

Bij de Europese verkiezingen van 2009 behaalde Verhofstadt meer dan een half miljoen voorkeurstemmen, las ik op het internet. Nog zoveel? Hoe was dat nu mogelijk? Misschien waren de Vlamingen de fratsen van de liberaal zo beu dat ze hem dan maar meteen massaal naar Europa stemden. Zeker weten! In de aanloop van de kiesstrijd schreef hij toen ook een boek met als titel: De weg uit de crisis: hoe Europa de wereld kan redden. Zijn onevenaarbaar voluntarisme en vooruitgansoptimisme maakte hem blind voor de internationale geopolitiek. Er is geen internationale grootmacht te bedenken waartegen Verhofstadt nog niet heeft gefulmineerd. ‘Binnenkort moet de wereld Europa redden van de totale disintegratie.’ dacht ik bij mezelf. De Italianen proberen al maanden hun staatsschuld te slijten aan China en Rusland nu de ECB besliste het aankoopprogramma stop te zetten. Zonder veel succes. De Chinezen maken rommel, ze kopen het niet. De Russen investeren liever in online-trollen, die hebben een veel hoger rendement.

Het hoogtepunt van zijn internationale ‘carrière’ bereikte hij in 2014. Toen probeerde hij als een liberale Savonarola op het Maiden-plein in Kiev het vuur van de democratie te doen ontbranden. Toen het figuurlijke vuur van de vrijheid zich omvormde tot het letterlijke vuur van de burgeroorlog, had de liberale held reeds het hazepad gekozen. Moedig! Hij vermeed daardoor wel hetzelfde einde als die andere 15de-eeuwse fanaticus, die na zijn theocratisch schrikbewind samen met twee andere domenicanerbroeders werd opgehangen en verbrand op de Piazza della Signoria in Firenze. Vooral het feit dat de menigte stond te juichen en te dansen rond de brandstapel, zal Verhofstadt niet zijn ontgaan tijdens een van zijn veelvuldige bezoekjes aan de Toscaanse hoofdstad. Wanneer machtige mensen overdag dromen in plaats van ’s nachts, dan wacht de rest van de wereld meestal een nachtmerrie. Ook mijn eega dacht er blijkbaar hetzelfde over, want ze was ondertussen in een diepe slaap gevallen.

Tevergeefs

Als voorzitter van de liberale ALDE-fractie, in de Europese wandelgangen ook wel ‘de discountversie van het liberalisme’ genoemd, probeert Verhofstadt al bijna tien jaar tevergeefs de socialistische en christendemocratische fracties naar de kroon te steken. Toen hij na een scharmeoffensief in 2014 er toch niet in slaagde de  EU-parlementsleden van de N-VA binnen te halen, schold hij ze prompt weer uit voor ‘extreemrechts tuig’. Daarna beloofde hij de Catalaanse nationalisten van Puigdemont dat hij ‘als vertegenwoordiger van de ALDE- groep in het Europees Parlement, publiekelijke steun en oproepen tot arrestatie ondubbelzinnig zal veroordelen.’ Blijkbaar waren de contacten met de N-VA toen nog niet zo nauw of hechtten de Catalanen weinig geloof aan de Vlaams-nationale waarschuwingen, want ze liepen met open ogen in de val. Toen vorig jaar de Spaanse Guardia Civil tijdens hun onafhankelijkheidsreferendum in Catalunya onschuldige kiezers bij bosjes begonnen neer te knuppelen, was Verhofstadt in Umbrië druiven aan het plukken en bleek ook nog eens de enige zendmast van de regio defect. In de politiek bestaat toeval niet en ik heb een sterk vermoeden dat die druiven nog niet helemaal rijp waren.

In 2017 slaagde het liberale genie erin zich nog eens volledig belachelijk te maken toen het akkoord met de populistische Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo door zijn eigen ALDE-fractie voor de hele internationale pers de papierversnipper in vloog. Ook toen nam hij geen ontslag. Iets dat Verhofstadt ook leerde in Italië. Ontslag nemen zonder evenwaardig postje in het vooruitzicht, is voor naïevelingen. Of voor eervolle politici. Verhofstadt is geen van beide. Indien Orban morgen aan de deur van de liberale fractie zou kloppen, dan zou hij geen minuut twijfelen! Of de Poolse conservatieven? Zdrowie! Vorige week was de vernedering compleet toen de ALDE-fractie hem niet als liberale ‘Spitzenkandidat’ wou uitspelen bij de Europese verkiezingen van volgend jaar.

Op de koop toe ging ook nog eens zijn Belgische wijnimporteur failliet. Wie gaat nu zijn wijn aan al die Europese lobby-groepen leveren aan €120 per fles? Vijf kistjes voor het investeringsfonds Sofina? Dan mag Yves Boël nog eens een paar voorstellen formuleren voor de Europese industriesector. Tien kistjes voor Theodorus III? Welke subsidie voor technologische innovatie kunnen we Europees nog eens bedenken? Maar twee kistjes voor scheepsgroep Exmar? De familie Savereys drinkt liever de eigen productie uit Montepulciano. Zeer verstandig! Zo’n 2.000 flessen moet de liberale wijnboer zo jaarlijks slijten. Bij Karel De Gucht zijn het er 30.0000. Maar die ziet het altijd wat grootster. De wijn van Verhofstadt heet trouwens Meone. Een samenraapsel van Me en One. De Gucht moet zijn plaats kennen. Rik Daems deed het hen trouwens voor. Maar zijn wijn was zo slecht, dat hij uit pure miserie begon te schilderen. Er zijn maar weinig kmo’s in Vlaams-Brabant die niet één of meerdere van Hendriks schilderijen aan hun kantoormuren hebben hangen. Alternatieve campagnefinanciering heette dat vroeger in de liberale wandelgangen. In Italië heet dat corruptie, meen ik.

Buiten was het nu intussen pikdonker. Ik legde mijn smartphone op het nachtkastje. Ik besloot de volgende keer dan toch maar beter gewoon romantisch doen in het Italiaans. Of in het Engels, zoals Marvin Gaye die hier op nog geen steenworp vandaan zijn hit Sexual Healing componeerde. Sic transit gloria mundi! Of zoals mijn grootvader vroeger aan de feesttafel oreerde: ‘Het kerkhof ligt vol met onmisbare mensen.’