Spannende verkiezingen in het VK op til

De vorige nationale verkiezingen in Groot-Brittannië bracht voor het eerst sinds ’s mensenheugenis een ‘hung parliament’ mee. Geen van de twee grote partijen – Labour of Conservatives – haalden een meerderheid. En dus moesten de ondertussen té grote links-liberale LibDems mee in bad worden genomen door de conservatieven.

As we speak bestaat de oppositie vandaag uit Labour (255 zitjes) en vele kleintjes, waarvan slechts enkele relevant, zoals de Schotse SNP (6) en DUP (Democratic Unionist Party, de Noord-Ierse protestantse regeringspartij: 8). Hare Majesteits regering kan rekenen op 358 zetels (waarvan nu 56 LibDems).

De volgende nationale verkiezingen op 7 mei houden echter opnieuw het risico van een ‘hung parliament’ in zonder meerderheid van één van beide grote partijen. Het worden spannende verkiezingen.

Peilingen

David Cameron moet vechten om te overleven, en meer zelfs, de LibDem-kiezers te overtuigen voor zijn Tories te stemmen, dan wel er voor te zorgen dat het Labour-alternatief niet te groot wordt, en hij straks – opnieuw én alleen – kan intrekken in Downingstreet 10. In de peilingen scoort hij 28% (-4%).

De meest recente peilingen laten echter zien dat UKIP blijft oprukken – u kon er in Doorbraak – al vaker over lezen, en zowel kiezers bij Tories als Labour wegsnoept. Vraag is welke van die twee partijen meest zal bloeden onder de steile klim van de rechtse populisten. In de jongste peiling haalt die partij maar liefst 20% van de stemmen (+3% in vergelijking met vorige peilingen).

Vraag is ook of Groen deze keer zal doorbreken en hoe veel zetels ze zou kunnen winnen van de LibDems, zetels die dan evident niét naar Labour zullen gaan. De groene partij zit nu op 6% (+2%) en halen slechts één procent minder dan hun directe links-liberale rivaal. En welke schade zal Alex Salmond – die een raid op Westminster heeft beloofd – toebrengen aan Labour, dat altijd zo sterk stond in Schotland? De SNP is gigantisch gegroeid in ledental en activiteiten, en wie meer autonomie wil voor Schotland – en daarom nog niet eens ‘Yes’ stemde in september, zal zeker voor de charismatische Salmond kiezen. In de peilingen is dat nog een bescheiden 5% (+1%).

Natuurlijk geven die peilingen een erg vertekend beeld, omdat ze niet per kieskring apart zijn gehouden en nadien opgeteld, maar een ‘gewone’ procentuele verdeling geven van de kiesintenties doorheen Groot-Brittannië (Noord-Ierland wordt wel vaker niet meegeteld).

Campagne

Op 5 januari trapten zowel David Cameron (Conservatives) als Ed Miliband (Labour) de campagne af. Die laatste gaat de Tobback-tour op. Hij en zijn partij vormen de sociale zekerheid. De Tories willen die afbreken. Die beloven inderdaad sterke besparingen om de welvaart op peil te houden, maar spelen ook op de immigratie. (En dan is er nog de belofte van Cameron om een referendum te organiseren over de uitstap uit de EU.)

Daarmee neigen ze allebei naar hun meer radicale flank, op links, resp. rechts, en verlaten ze het centrum van het schaakbord. Allebei willen ze weg van het derdewegdiscours dat eerder Tony Blair met New Labour aan de macht bracht, en waar Cameron nog te dicht tegen aan schurkte.

Door hard te hameren op de verworvenheden van de sociale zekerheid enerzijds, en migratie anderzijds, hopen beide partijleiders op de eerste plaats UKIP af te remmen. Die partij begon ooit met een libertarisch programma maar zet vandaag vooral in op een sociale etatistische agenda, gecombineerd met een virulent anti-immigratiepolitiek.

In het verleden, zo schreef The Economist afgelopen week, leverde een verbeten strijd tussen een traditionele linkse partij en een traditionele rechtse partij, telkens een overwinning voor die laatste op. Ook het hoog gewaardeerde peilingsbureau YouGov voorspelt iets gelijkaardigs. Vraag is dus nog steeds in welke mate UKIP roet in het eten zal gooien. Tenzij de SNP de Schotse kaas van tussen het rode brood haalt en Labour zwak genoeg maakt opdat de Tories de knabbelende UKIP kunnen afslaan. Of zouden beide partijen het op een akkoord durven gooien?

Foto: Ed Miliband (Labour), Nick Clegg (LibDems) en premier David Cameron (Conservatives) broederlijk naast elkaar op Remembrance Dag n.a.v. de Eerste Wereldoorlog, 11 augustus 2014. (c) Reporters